Puoidâ
| Puoidâ Mustela erminea (Linnaeus, 1758) |
|
|---|---|
 |
|
| Tile | LC (eellimvuáimálâš) |
| Tile Suomâst | LC (eellimvuáimálâš)[1] |
 |
|
Tieđâlâš luokittâllâm |
|
| Doomeen | Sellâvááimusliih Eucarya |
| Kodde | Elleekodde Animalia |
| Uáiviráiđu | Savosuonâsiih Chordata |
| Vyeliráiđu | Čielgitávtáliih Vertebrata |
| Luokka | Njomâtteijeeh Mammalia |
| Vyeliluokka | Šoddâdeijee njomâtteijeeh Theria |
| Lahko | Piätuelleeh Carnivora |
| Vyelilahko | Caniformia |
| Hiäimu | Netielleeh Mustelidae |
| Vyelihiäimu | Eidusiih neđeh Musteliane |
| Suuhâ | Puoiduuh Mustela |
| Šlaajâ | erminea |
Puoidâ (Mustela erminea) lii uccâ piätuellee, mii kulá netielleid já iälá maailm taveuásist.
Stuárudâh já olgohäämi
[mute | mute käldee]Puoidâ rummâš kukkodâh lii niŋálâsâin 18–22 cm já orásijn 23–27 cm. Seeibi lii 7–10 cm kukke. Niŋálâs tiäddá suulân 80–150 g já ores 150–300 g. Turkkâ lii ruškâd keessiv já vielgâd tälviv. Seibikeeči lii čappâd pirrâ ive. Tuše tavveen puoidâ molso kesi-iivnes tälvi-iivnán já muottuuttes soojijn tot lii pirrâ ivij ruškâd.
Lavdâm
[mute | mute käldee]
Puoiduuh tiättojeh masa ubâ Euraasiast, Tave-Afrikist já Tave-Amerikist. Euroopist toh iä tiettuu tuše Islandist já Koskâmeerâ kuávlust. Aasiast puoiduuh tiättojeh ain Himalaja já Jaapaan räi.
Vyelišlaajah láá ohtsis 37. Tave já nuortâ populaatioh láá stuárráábeh ko viestâr populaatioh.
Suomâst
[mute | mute käldee]Puoidâ iälá ubâ Suomâst, mut tot lii almolub taveoosijn ko maadâoosijn.
Eellimvyevih já lattim
[mute | mute käldee]Puoidâ lii nuuvtkočodum jyehi saje piätu, mii oskeldât meid čáácán-uv, veikkâ ij ton pivdopiirâs ubâ lahkin. Puoiduu reeviir vijđodâh lii kiddâ tast, mon ennuv raavâd lii finnimnáál. Jis tälviv lii tuárvi ennuv raavâd, te niŋálâs reeviir lii muáddi hehtaar. Ores vuod jotá 2–3 keerdi stuárráb kuávlust. Puoidâ iälá ohtuunis.
Puoidâ lii aktiivlâš iho, mutâ pivdá meid peiviv. Puoidâ koddá saallâs niiskán kääskistmáin. Puoiduu tehálumoseh salâselleeh láá čäcisäpligeh, meccisäpligeh, muldesäpligeh já uárreeh. Jyehi ive iä kuittâg lah säpligeh aaibâs tuárvi já talle puoidâ ferttee sirduđ etievvisáid, moh láá cuobbuuh, täžiligeh, ludij maneh já uđâgááh, motomin joba mááđuh, tiivreh já myerjih-uv. Riämnjáh, neđeh já kozzâlodeh pivdeh puoiduid.
Lasanem
[mute | mute käldee]Niŋálâs čivgá 3–7 čiivgâ loppâkiiđâ. Peesi lii táválávt keđgileejeest, hálgupiinoost tâi rakânâs vyelni. Ores puoidâ ij uásálist mahten perâelimân, pic niŋálâs ráhtá jieš peesi já tipšo šaddee čivgâidis ohtuunis. Pelnub mánuppajasâžžân puoidâpeerâ kuáđá peesis já čohčuv tot pieđgân, mon maŋa čiivgah uážžuh piergiittâllâđ jiečânis.
Käldeeh
[mute | mute käldee]- ↑ Thomas Lilley: Puoidâ – Mustela erminea Suomen Lajitietokeskus. 2019. Čujottum 30.3.2022. (suomâkielân)
