Napoléon (film, 1927)
| Napoléon | |
|---|---|
 | |
| Režija | Abel Gance |
| Producent | Abel Gance |
| Scenario | Abel Gance |
| Uloge | Albert Dieudonné Gina Manès Antonin Artaud Edmond Van Daële |
| Muzika | Arthur Honegger (francuska verzija 1927) Werner Heymann (njemačka verzija 1927) Carl Davis (britanska verzija 1980) Carmine Coppola (američka verzija 1981) |
| Fotografija | Jules Kruger |
| Montaža | Marguerite Beaugé (1927) brojni drugi u kasnijim verzijama |
| Distribucija | Gaumont (Evropa) |
| Datum(i) premijere | 7. 4. 1927
|
| Trajanje | 330 min. (najčešća verzija; postoje brojne druge) |
| Zemlja |  Francuska |
| Jezik | nijemi film sa međutitlovima |
Napoléon (ili Napoléon vu par Abel Gance, doslovno "Napoleon viđen od Abela Gancea") je francuski crno-bijeli nijemi historijski film snimljen 1927. godine u režiji Abela Gancea. Radnja prikazuje rane godine francuskog vojskovođe i državnika Napoleona Bonapartea (čiji lik tumači Albert Dieudonné), odnosno opisuje njegovo školovanje u predrevolucionarnoj plemićkoj vojnoj školi Brienne-le-Château, učešće u burnim revolucionarnim zbivanjima, prve uspjehe u ratu Prve koalicije a završava s početkom trijumfalnog pohoda na Italiju 1796. godine. Gance je originalno planirao da ovaj film bude samo prvi u ciklusu od šest filmova koji su trebali opisati cjelokupni Napoleonov život i vladavinu; od te je namjere odustao nakon spoznaje da bi zahtjevala financijske resurse iznad njegove mogućnosti. Međutim, čak i u tako okljaštrenom obliku, Ganceov Napoleon je, prije svega zahvaljujući inovativnom korištenju pokretne kamere i drugim tehnikama stvaranja spektakularnih filmskih prizora stekao reputaciju jednog od najvažnijih ostvarenja svog vremena. Posebno se u tome ističe završna scena tzv. triptiha (kasnije nazvana Polyvision) u kojoj su tri projektora stvarala sliku u formatu 4:1 (umjesto dotada standardnih 1,33:1). Zbog svoje izuzetne dužine (od pet i pol sati), kao i zbog toga da su nedugo nakon premijere u kina došli publici daleko atraktivniji prvi zvučni filmovi, Napoleon nije doživio željeni komercijalni uspjeh, te je relativno brzo pao u zaborav. Tek 1950-ih je doživio renesansu kao inspiraciju sineastima francuskog Novog vala, a od 1968. traju nastojanja da se prikaže u svom originalnom obliku. U tome su se najviše istakli britanski filmski historičar Kevin Brownlow i američki sineast Francis Ford Coppola.
Bruno Kragić je za Filmski leksikon analizirao kako je "kamera sasvim oslobođena statičnosti (zahvaljujući izumu laganih, nosivih kamera), pa film obiluje nizom subjektivnih dinamičnih kadrova, vožnji i panorama. Gance je tako kameru vezao na leđa galopirajućega konja odakle je snimala krajolik da bi dočarala subjektivne kadrove jahača, političku raspravu u francuskoj skupštini snimio je postavivši kameru na vrh njihala odakle je ona, njišući se, izmjenično prikazivala predstavnike desnice i ljevice (žirondinaca i jakobinaca), dok je topovska bitka pri opsadi Toulona dočarana i kadrovima koji su simulirali perspektivu topovske kugle (kamere su bile pričvršćene uz lopte bacane u zrak). Završni su prizori filma snimljeni u tehnici tzv. polivizije, koja se sastojala u istodobnoj projekciji standardnih slika (od 35 mm) na tri ekrana. Taj je postupak Gance rabio na dva načina: kadrove na srednjem ekranu (npr. krupni plan Napoleona ili orla) simbolički je kontrapunktirao s totalima vojske koja maršira u svrhu efekta montaže unutar kadra, odnosno na sva je tri ekrana projicirao totale koji su tvorili jednu masovnu scenu." [1]
- Albert Dieudonné ... Napoléon[2]
- Vladimir Roudenko ... Napoléon Bonaparte (dijete)
- Edmond Van Daële ... Maximilien Robespierre
- Alexandre Koubitzky ... Georges Danton
- Antonin Artaud ... Jean-Paul Marat
- Abel Gance ... Louis de Saint-Just
- Gina Manès ... Joséphine de Beauharnais
- Marguerite Gance ... Charlotte Corday
- Yvette Dieudonné ... Élisa Bonaparte
- Philippe Hériat ... Antoine Saliceti
- Annabella ... Violine Fleuri
- Nicolas Koline ... Tristan Fleuri
| Datum | Naslov | Dužina | Montažer | Muzika | Mjesto premijere | Triptih | Format |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| april 1927. | Napoléon | 5400 m (4:10) | Marguerite Beaugé | Arthur Honegger | Pariška opera | u boji | 35 mm |
| maj 1927. | Napoléon (version définitive) | 12800 m (9:22) | Abel Gance | Arthur Honegger | Apollo Theatre, Pariz | nema | 35 mm |
| oktobar 1927. | Napoléon (UFA) | ispod 3:00 | Universum Film AG | Werner Heymann | Njemačka i Centralna Evropa | u boji | 35 mm |
| novembar 1927. | Napoléon | ukupno 4:10, dvije projekcije, neke scene ponovljene | Abel Gance | Arthur Honegger | Marivaux Theatre, Pariz | u boji | 35 mm |
| zima 1927–28 | Napoléon | različite | francuske provincije | 35 mm | |||
| o. 1928 | Napoleon (version définitive poslana u SAD sa 29 rola) | 29,000 feet (8,800 m) (6:43) | Abel Gance | nema | nema | 35 mm | |
| mart-april 1928. | Napoléon (Gaumont) | prikazan u dva dijela ukupnog trajanja 3:00 | Gaumont Film Company | Arthur Honegger | Gaumont-Palace | nema | 35 mm |
| jun 1928. | Napoleon (britanska verzija 1928) | 11400 m (7:20) | Abel Gance | Arthur Honegger | UK | u boji | 35 mm |
| januar 1929. | Napoleon (USA 1929) | 8,000 feet (2,400 m) (1:51) | Metro-Goldwyn-Mayer | SAD | nema | 35 mm | |
| ca. 1928 | Napoléon (Pathé-Rural) | 17 rola | francuska sela | nema | 17,5 mm | ||
| 1928 | Napoléon (Pathé-Baby) | 9 rola | za kućne projektore | nema | 9,5 mm | ||
| 1929 | Napoléon (Pathescope) | 6 rola | britanski kućni projektori | nema | 9,5 mm | ||
| 1935 | Napoléon Bonaparte vu et entendu par Abel Gance | 13,000 feet (4,000 m), later 10,000 feet (3,000 m) | Abel Gance | Henri Verdun | nema | 35 mm | |
| 1935 | Napoléon Bonaparte (verzija Film-Office) | 5,000 feet (1,500 m) | Abel Gance | Henri Verdun | nema | 16 mm 9,5 mm 8 mm | |
| 1935 | Napoléon Bonaparte (verzija Studio 28) | crno-bijeli | 35 mm | ||||
| 1965 | Napoléon | Henri Langlois | Cinematheque Francaise | nema | 35 mm | ||
| 1970 | Bonaparte et la Révolution | 4:45 na brzini 20 fps (4:00 na 24 fps) | Abel Gance | nema | 35 mm | ||
| 1980 | Napoléon (Brownlow 1980) | 4:50 na 20 fps | Kevin Brownlow | Carl Davis | National Film Theatre, London | crno-bijeli | 35 mm |
| 1980 | Napoleon (Coppola) | 4:00 na 24 fps | Francis Ford Coppola | Carmine Coppola | SAD | crno-bijeli | 35 mm 70 mm |
| 1983 | Napoléon (Brownlow 1983) | 5:13 na 20 fps | Kevin Brownlow | Carl Davis | Cinematheque Francaise | crno-bijeli | 35 mm |
| 1983 | Napoléon (Brownlow 1983, TV-verzija) | 4:50 at 20 fps | Kevin Brownlow | Carl Davis | Channel 4 (britanski TV-kanal) | nema | 35 mm |
| 1989 | Napoleon (Brownlow 1980) | 4:50 na 20 fps | Kevin Brownlow | Marius Constant | Cité de la Musique, Pariz | nema | 35 mm |
| 1989 | Napoléon (Brownlow 1989, TV-verzija) | 4:50 at 20 fps | Kevin Brownlow | Carl Davis | Channel 4 (britanski TV-kanal) | u boji, letterboxed u formatu 4:3 | 35 mm |
| 2000 | Napoléon (Brownlow 2000) | 5:30 na 20 fps | Kevin Brownlow | Carl Davis | Royal Festival Hall | u boji | 35 mm |
| 2004 | Napoléon (Brownlow 2004) | 5:32 na 20 fps | Kevin Brownlow | Carl Davis | Royal Festival Hall | u boji | 35 mm |
| 2012 | Napoléon (Brownlow 2004) | 5:32 na 20 fps | Kevin Brownlow | Carl Davis | Paramount Theatre (Oakland, California) | u boji | 35 mm |
| 2013 | Napoléon (Brownlow 2004) | 5:32 na 20 fps | Kevin Brownlow | Carl Davis | Royal Festival Hall | u boji | 35 mm |
- ↑ Bruno Kragić. „Napoleon (1927)”. Filmski leksikon. Pristupljeno 22. srpnja 2013.
- ↑ Brownlow 1983, pp. 261–263
- Napoléon na sajtu IMDb
- Napoléon, SilentEra.com
- The 2000 restoration, SilentEra.com
- Site Napo Ciné Pédia[mrtav link] site based upon Napoleon on screen
- 1980 London screening
- 1980 London screenings, announcement
- 2004 London screening, symphony review
- 2004 London review[mrtav link]
- Brownlow's 2004 version
- Kevin Brownlow interview with Mark Lyndon - Part 1 Arhivirano 2013-07-17 na Wayback Machine-u
- Projecting “Napoleon” – une pièce de resistance. Details of 2004 projection.
- Various Napoléon movie posters, Adrian Curry in Notebook
- Crítica de la película en NapoleonBonaparte.es Arhivirano 2011-12-06 na Wayback Machine-u (es)
