Korejski kalendar
Tradicionalni Korejski kalendar je lunisolarni kalendar koji je, poput tradicionalnih kalendara ostalih istočnoazijskih zemalja, zasnovan na kineskom kalendaru. Datumi se računaju od korejskog meridijana, ceremonije i festivali potiču iz korejske kulture.[1]
Gregorijanski kalendar je zvanično uveden 1895, ali starije generacije i dalje računaju tradicionalne praznike i godine starosti po starom kalendaru.[1][2] Najveći festival u Koreji danas je Seol-nal ("Nepoznati" ili "novi" dan), tradicionalna Korejska nova godina. Drugi važni festivali su Daeboreum (prvi pun Mesec), Dano (prolećni festival) i Chuseok (festival žetve).
U tradicionalnom kalendaru, godine su prvo (od 270. do 963.) označavane preko imena korejske ere. Zatim su do 1895. korišćena imena kineske ere, kada je prestala zvanična upotreba lunisolarnog kalendara.
Novo Korejsko carstvo je usvojilo gregorijanski kalendar 1.1. 1895, ali s godinama brojanim od osnivanja dinastije Joseon 1393. Od 1897. su korišćena imena Korejske ere za godine, do japanske aneksije Koreje 1910. Posle toga su do kraja japanske okupacije 1945. korišćena imena japanske ere za brojanje godina gregorijanskog kalendara.
Od 1945. do 1961. u Južnoj Koreji, godine gregorijanskog kalendara us brojane od osnivanja Gojoseona 2333. pne. (godina prva), datuma kada je po legendi Dangun osnovao Koreju; ove Dangi (단기) godine su bile od 4278 do 4294. Ovakvo numerisanje je neformalno korišćeno sa korejskim lunarnim kalendarom pre 1945. ali se danas tek povremeno koristi.
U Severnoj Koreji se od 1997. koristi Juche kalendar za brojanje godina, na osnovu rođenja Kim Il Sunga.
- Kineski zodijak od 12 Zemaljskih grana (životinja), koje su korišćene za brojanje sati i godina;
- Deset Nebeskih stabala, koje su kombinovane sa 12 Zemaljskih grana u ciklus od 60 godina;
- Dvadeset četiri solarna termina (jeolgi 節氣 절기) u godini, na svakih 15-ak dana;
- Lunarni meseci (od jednog do drugog mladog Meseca), sa prestupnim mesecima svake druge ili treće godine.
Lunarni kalendar se koristi za obeležavanje tradicionalnih festivala, npr. Korejske nove godine, Chuseok-a i Budinog rođendana. Koristi se i za memorijalne službe jesa za pretke i obeležavanje rođendana od strane starijih Korejaca.
| Festival | Značaj | Događanja | DatumDate (lunarni) | Hrana |
|---|---|---|---|---|
| Seol-nal | Lunarna Nova godina | Služba precima pred njihovim grobovima, razmena čestitki sa porodicom, rođacima i susedima; nakloni starijima (sebae), yutnori. Takođe pogledati Kineska nova godina i Istočnoazijsko računanje starosti | 1. dan 1. meseca | isečeni pirinčani kolač u supi (tteokguk), medeni kolači (yakwa). |
| Daeboreum | Prvi pun Mesec | Čestitanje meseca (dalmaji), puštanje zmajeva, spaljivanje talismana radi odvraćanja zlih duhova (aengmagi taeugi), lomače (daljip taegi) | 15. dan 1. meseca | riža skuvana sa pet zrna (ogokbap), jedenje oraha (bureom), pijenje vina (gwibalgisul) |
| Meoseumnal | Festival za sluge | Čišćenje kuće, ceremonija stasavanja, šamanski obred za ribare (yeongdeunggut) | 1. dan 2. meseca | punjeni pirinčani kolači s aromom bora (songpyeon) |
| Samjinnal | Laste se vraćaju | Borba nogama, gatanje | 3. dan 3. meseca | Vino od azaleje (dugyonju), palačinke (dungyeon hwajeon) |
| Hansik | Početak farmerske sezone | Poseta predačkom grobu radi nuđenja obreda, čišćenja i održavanja. Takođe pogledati Ching Ming Festival | 105. dan posle zimskog solsticija | samo hladna hrana: kolač od artemisije (ssuktteok), kao i uštipci (ssukdanja) i supa (ssuktang) od istog |
| Chopail | Budin rođendan | Festival lampiona | 8. dan 4. meseca | kolač od riže (jjinddeok), cvetni kolač (hwajeon) |
| Dano | Prolećni festival | Pranje kose irisnom vodom, ssireum, ljuljanje, poklanjanje lepeza | 5. dan 5. meseca | pirinčani kolač sa biljem (surichitteok), juha od haringe (junchiguk) |
| Yudu | Vodeno pozdravljanje | Vodeno pozdravljanje, pranje kose da bi se sprala loša sreća | 15. dan 6. meseca | Pet obojenih rezanaca (yudumyeon), pirinčane okruglice (sudan) |
| Chilseok | Dan sastanka Gyeonwoo i Jiknyeo, po korejskoj narodnoj priči | Tkanje | 7. dan 7. meseca | pšenična palačinka (milijeonbyeong), kolač od riže sa crvenim pasuljem (sirutteok) |
| Baekjung | Obožavanje Bude | Obožavanje Bude | 15. dan 7. meseca | mešani pirinčani kolač (seoktanbyeong) |
| Chuseok | Žetveni festival | Poseta predačkom grobu, ssireum, ponuda prvih zrna pirinča (olbyeosinmi), kružni ples (ganggang suwollae) | 15. dan 8. meseca | kolač od riže s aromom bora punjen kestenima, susamom ili grahom (songpyeon), supa od taroa (torantang) |
| Jungyangjeol | Odlaze laste | Proslava jeseni poezijom i slikarstvom, sastavljanje poezije, uživanje u prirodi. Takođe pogledati Chung Yeung festival | 9. dan 9. meseca | palačinka od hrizanteme (gukhwajeon), riblja jaja (eoran), medeni čaj od citrona (yujacheong) |
| Dongji | Zimski solsticij | Obredi za rasterivanje zlih duhova | Oko 22.12. po solarnom kalendaru | supa od crvenog graha sa pirinčanim okruglicama (patjuk) |
| Seotdal Geumeum | Novogodišnja noć | Ostajanje budnim celu noć, sa svim vratima otvorenim kako bi se primili duhovi predaka | Poslednji dan 12. meseca | mešana riža sa povrćem (bibimbap), pirinčani kolači sa prahom od pasulja (injeolmi), tradicionalni keks (hangwa) |
Postoje i mnogi regionalni festivali koji se slave u skladu sa lunarnim kalendarom.
- ↑ 1,0 1,1 „Archive copy”. Arhivirano iz originala na datum 2007-02-24. Pristupljeno 2008-08-06.
- ↑ Korean Holidays
The Folkloric Study of Chopail (Buddha's Birthday), by Prof. M.Y.Pyeon. Produced by Minsokwon in Seoul Korea,2002.