Jovan II Komnin
| Jovan II Komnin | |
|---|---|
|
| |
| Datum rođenja | 13. septembar 1087. |
| Mesto rođenja | Carigrad (Vizantijsko carstvo) |
| Datum smrti | 8. april 1143. |
| Mesto smrti | Kilikija (Vizantijsko carstvo) |
| Poreklo | |
| Porodica | |
Jovan II Komnin (grč. Ιωάννης Β΄ Κομνηνός rođ. 13. septembra 1087. - umro 8. aprila 1143. godine) bio je vizantijski car od 1118. do 1143. godine. Po rečima istoričara Nikite Honijata Jovan II je bio najveći vladar iz dinastije Komnina.
Jovan je bio sin cara Aleksija I Komnina i njegove supruge Irine Duke. Rođen je 13. septembra 1087. godine, a otac ga je proglasio za savladara 1092. godine. Ipak, Jovanova starija sestra Ana Komnina je pokušavala da uticajem na starog oca obezbedi presto svom nevoljnom mužu cezaru Nićiforu Vrijeniji. Aleksije je na samrti ipak Jovanu prepustio carski pečatni prsten i time mu je direktno obezbedio presto. Naredne, 1119. novi car je razotkrio zaveru i nakon toga je naterao majku i sestru da se povuku u manastir gde se uostalom Ana Komnina (umrla 1153. god.) posvetila svom istoriografskom radu na Aleksijadi.
Upravo zbog ovakvog iskustva sa najbližom srodnicima, Jovan je tokom svoje vlade na najodgovornije položaje dovodio ljude niskog roda i velikih sposobnosti i odanosti prema njemu lično, umesto članova vladarskog klana Komnina. Njegov najbliži saradnik bio je Jovan Aksuh koji je u službu cara Aleksija I Komnina došao kao rob turskog porekla. Aksuha je Jovan II postavio na mesto velikog domestika, vrhovnog zapovednika vizantijskih vojski.
Po dolasku na presto, Jovan II Komnin je odbio da Veneciji potvrdi ugovor iz 1082. kojim je car Aleksije I darovao mletačkim trgovcima do tada nezabeležene privilegije. Nakon kratkog i za Vizantiju razarajućeg rata, mletačko zauzimanje Krfa je nateralo novog cara da obnovi privilegije Mlečanima 1126. godine.
Slično ranijim vizantijskim vladarima i Jovan je morao da vodi istovremenu borbu na dva fronta, na istoku i zapadu. Na zapadu vizantijsko Podunavlje ugrožavali su polunomadski Pečenezi, sve dok car nije odneo presudnu pobedu kod Beroje (danas Stara Zagora u Bugarskoj) 1122. godine. Drugi problem po vizantijske interese na Balkanu predstavljala je sve moćnija Ugarska. Sam Jovan II bio je od 1104. oženjen ugarskom princezom Piroškom-Irinom, ćerkom Ladislava I (1077 — 1095). Kada je slepi Almoš, stric Stefana II (1116 — 1131) prebegao na carsku teritoriju, Komnin je odbio da ga izruči. Stefan II je 1127. odgovorio razaranjem vizantijskog Beograda, dok je njegov saveznik, raški veliki župan Uroš I 1129. spalio vizantijsku ispostavu Ras. Jovan II Komnin je ubrzo porazio Srbe i naterao Uroša I da se vrati izvršavanju vazalnih obaveza prema carstvu. Mir sa Ugarskom sklopljen je 1129. po uslovima povoljnim za Vizantiju, mada veze ugarskih Arpada i raških Vukanovića nisu prekinute. Kao i poraženi Pečenezi, i srpski zarobljenici su upotrebljeni kao vojni kolonosti naseljeni ovoga puta u okolini maloazijskog grada Nikomedije.
Već 1121. Jovan je obnovio vizantijsku vlast nad jugozapadnom Malom Azijom. Posle balkanskih pohoda, car se u periodu od 1130. do 1135. posvetio pohodima protiv Melitinskog emirata na gornjem Eufratu. Pohodi nisu doneli značajnija proširenja, ali su onemogućila dalja napredovanja Turaka Seldžuka. Novi uspeh na istoku Jovan je ostvario 1137. pokoravanjem Jermenske kneževine u Kilikiji. Jermenski knez Lav I i njegovi sinovi su 1138. dovedeni u Carigrad kao zarobljenici i morali su da priznaju vizantijski suverenitet. Nakon toga, 1137. godine knez latinske Antiohijske kneževine, Rajmund od Poatjea, je prihvatio vrhovnu vlast vizantijskog cara. Jovan je 1138. trijumfalno posetio Antiohiju i sa Rajmundom i edeskim grofom Žoselinom II je krenuo u pohod protiv sirijskih muslimana. Osvajanje novih gradova od muslimana bilo je važno za Jovana kome je u tom slučaju sledila direktna kontrola nad gradom Antiohijom. Međutim, pohod se pokazao neuspešnim i Rajmund je 1142. odbacio preuzete obaveze prema caru.
Jovan II je u to vreme bio zauzet diplomatskim akcijama na zapadu tražeći saveznike protiv nasrtljivog normanskog kralja Sicilije Ruđera II. Car je u savezu okupio trgovačku republiku Pizu, a zatim i cara Svetog rimskog carstva Lotara III (1133 — 1137), a potom i njegovog naslednika, kralja Konrada III (1137 — 1152). U proleće 1143. Jovan je u planinama Taura planirao novi pohod u Siriju koji je ovoga puta trebao da se završi ulaskom u Jerusalim. Car je ipak 8. aprila 1143. u lovu greškom ubijen otrovnom strelom. Pošto su mu sinovi Aleksije i Andronik pomrli od epidemije 1142, Jovan je na samrti presto ostavio četvrtom, najmlađem sinu Manojlu I Komninu.
| Prethodnik: Aleksije I Komnin |
Vizantijski carevi | Nasljednik: Manojlo I Komnin |
