Agusitini
Agusitini Hippo (/ ɔːˈɡʌstɪn /; Ikilatini: Aurelius Augustinus Hipponensis; 13 Ugushyingo 354 - 28 Kanama 430 . Inyandiko ze zagize uruhare mu iterambere rya filozofiya y’iburengerazuba n’Ubukirisitu bw’iburengerazuba, kandi afatwa nkumwe mu ba Padiri b'Itorero rikomeye ry’Itorero ry'Ikilatini mu gihe cya Patristo. Ibikorwa bye byinshi byingenzi birimo Umujyi wImana, Ku nyigisho za gikristo, no kwatura.
Dukurikije ibyatagajwe na Jerome. Augustin "yongeye gushya Kwizera kwa kera". Nyuma yo guhinduka mu bukristu no kubatizwa mu 386, Augustin yateje imbere uburyo bwe bwite bwa filozofiya na tewolojiya, akurikiza uburyo butandukanye. Kwizera ubuntu bwa Kristo ntahara mu bwisanzure bwa muntu, yafashaga gushyiraho inyigisho z'icyaha cy'inkomoko kandi yagize uruhare runini mu iterambere ry'imyumvire y'intambara gusa. Igihe ubwami bw'Abaroma bwo mu Burengerazuba bwatangiraga gusenyuka, Augustin yatekereje ko Itorero ari Umujyi w'Imana wo mu mwuka, utandukanye n'Umujyi wo ku isi. Ibitekerezo bye byagize uruhare runini mubitekerezo byisi. Igice cy'Itorero cyubahirije igitekerezo cy'Ubutatu nk'uko byasobanuwe n'Inama ya Nicaea n'Inama ya Constantinople bifitanye isano rya hafi na Augustin Ku Butatu.
Agusitini azwi nk'umutagatifu muri Kiliziya Gatolika, mu Itorero rya Orotodogisi y'uburasirazuba(Eastern Orthdox) . Ni n'umuganga ukomeye wa Kiliziya Gatolika ya Kiliziya akaba n'umurinzi w'Abanya Augustin. Urwibutso rwe rwizihizwa ku ya 28 Kanama, umunsi yapfiriyeho. Agusitini ni we mutagatifu w’inzoga, icapiro, abahanga mu bya tewolojiya, hamwe n’imijyi myinshi na diyosezi. Abaporotesitanti benshi, cyane cyane Calviniste n'Abaluteriyani, bamufata nk'umwe mu ba se ba tewolojiya y'Ivugurura ry'Abaporotesitanti kubera inyigisho ze ku gakiza n'ubuntu bw'Imana. Abavugurura b'Abaporotesitanti muri rusange, na Martin Luther by'umwihariko, bafataga Augustin mu mwanya wa mbere mu ba Padiri b'Itorero rya mbere. Luther yari, kuva mu 1505 kugeza mu 1521, umwe mu bagize Iteka rya Eremitite ya Augustin.
Mu Burasirazuba, inyigisho ze ntizivugwaho rumwe kandi zibasiwe na John Romanides. Ariko abandi bahanga mu bya tewolojiya n'abantu bo mu Itorero rya orotodogisi mu burasirazuba bagaragaje ko bemera cyane ibyo yanditse, cyane cyane Georges Florovsky. Inyigisho zitavugwaho rumwe cyane na we, filioque, [30] zanze Itorero rya orotodogisi. Izindi nyigisho zitavugwaho rumwe zirimo ibitekerezo bye ku byaha by'umwimerere, inyigisho y'ubuntu, no guteganya mbere. Nubwo bimeze bityo ariko, nubwo bifatwa nkibeshya ku ngingo zimwe na zimwe, aracyafatwa nk'umutagatifu kandi yagize uruhare kuri ba Padiri b'Itorero ryo mu Burasirazuba, cyane cyane Gregory Palamas. Mu Itorero rya orotodogisi umunsi we mukuru wizihizwa ku ya 15 Kamena. Umuhanga mu by'amateka Diarmaid MacCulloch yaranditse ati: "Ingaruka za Augustin ku bitekerezo bya gikristo byo mu Burengerazuba ntizishobora kuvugwa; gusa urugero yakundaga cyane Pawulo wa Taruso, ni rwo rwagize uruhare rukomeye, kandi Abanyaburengerazuba muri rusange babonye Pawulo mu maso ya Augustin."