کویت دی تریخ
کویت دی تریخ | |
---|---|
انتظامی تقسیم | |
ترمیم |
کویت دی جدید تے عصری تریخ ۴۰۰ سال توں زیادہ پرانی اے جدوں کویت سٹی دی بنیاد ستارھویں صدی (۱۶۰۱–۱۷۰۰) وچ رکھی گئی سی، تے ایہ شہر اس وقت پروان چڑھا جدوں اسنوں الصباح خاندان نے ۱۱۲۸ ہجری / ۱۷۱۶ وچ یوتب دے نال آباد کيتا سی۔ اس دے بعد ایہ بنی خالد دی حکمرانی وچ سی [۱] ۔ مجموعی طور اُتے اس خطے دی تریخ پہلے از مسیح توں پہلے دی اے، جدوں چھیويں صدی ق م وچ جزیرہ فیلاکا نوں ہیلینسٹکس نے آباد کيتا سی، اس وقت سکندر اعظم دی افواج اس جزیرے اُتے قبضہ کر ليا، جسنوں یونانی Icarus کہندے سن ۔ سولہويں صدی وچ ، اس شہر دی بنیاد رکھی گئی سی، تے اس دے زیادہ تر باشندے، اس دی بنیاد دے بعد توں، ہندوستان اور جزیرہ نما عرب دے درمیان موتیاں دی غوطہ خوری تے سمندری تجارت وچ مصروف سن ، [۲] جس نے کویت نوں شمالی عرب دے تجارتی مرکز وچ تبدیل کرنے وچ مدد کيتی۔ خلیج تے جزیرہ نما اور میسوپوٹیمیا دونے دے لئی اک اہم بندرگاہ۔کویت وچ بحری جہازاں دی تعداد تقریباً اٹھ سو تک پہنچ گئی سی۔ [۳] ویہويں صدی دے وسط وچ تیل دی دریافت تے اس دی برآمد دے آغاز دے بعد، کویت سٹی تے اس دے دیہاتاں نے اک وسیع شہری نشاۃ ثانیہ دا مشاہدہ کیا، تے ایہ کویت دی تریخ دا اک اہم موڑ سی، کیونجے کویت سٹی دی دیوار نوں منہدم کر دتا گیا سی۔ ، خانہ بدوش بدو آباد ہوئے، تے عمومی طور اُتے عمارت تے طرز زندگی بدل گیا۔ [۴] بھانويں کویت اُتے ۱۷۱۶ توں ۱۵ شیخاں دی حکومت سی، لیکن اس وقت کویت دے باشندےآں نے اس گل اُتے اتفاق کيتا سی کہ صباح الاول صدارت تے امور حکومت سنبھالے گا۔ [۵] اج تک، شیخ مبارک الصباح ( ۱۸۹۶–۱۹۱۵ ) نوں ریاست دا حقیقی تے حقیقی بانی سمجھیا جاندا ہے ، تے کویتی آئین نے اپنے چوتھے آرٹیکل وچ ایہ شرط رکھی اے کہ انہاں دے بعد کویت دے تمام حکمران انہاں دے بیٹےآں دے نال انہاں دی اولاد نيں۔ تے اس دے بیٹےآں دے بیٹے۔
کویت دے قیام توں پہلے دی تریخ
[سودھو]قدیم تریخ
[سودھو]کویت وچ مختلف علاقےآں وچ ہونے والی کھدائیاں توں بہت قدیم تاریخی یادگاراں دے وجود دا انکشاف ہويا اے۔ مثال دے طور پر، برقان دے علاقے وچ تیر دے نشان تے کھوہی جداں پتھر دے اوزار ملے سن، جو پتھر دے درمیانی دور دے سن ۔ ہور، جزیرہ فیلاکا تے ام النمل جزیرے اُتے پائے جانے والے نوادرات وچوں کچھ دا تعلق ہیلینسٹک رہتل توں اے، کیونجے اس دور وچ کویت دے باشندے بحرین وچ آباد ہونے والی دلمون رہتل تے عراق وچ آباد کاش رہتل توں متاثر ہوئے سن ۔ .[۶] چھیويں صدی ق م وچ ہیلینز فیلاکا جزیرے اُتے اک پہاڑی وچ رہندے سن جسنوں خزنا پہاڑی کہندے نيں۔ تریخ وچ کویت دا پہلا ظہور تیسری صدی ق م وچ یونانیاں دے دور وچ ہويا، جدوں سکندر اعظم دی افواج نے فیلاکا جزیرے اُتے قبضہ کر ليا، تے یونانیاں نے اس دا ناں Icarus رکھیا، کچھ یونانیاں، کچھ غیر ملکی تاجراں تے کچھ مقامی باشندےآں دے لئی رہائش گاہ۔ شام وچ بازنطینیاں ، پیٹرا تے مصر دے بادشاہاں دے درمیان دشمنی اس جزیرے دی اہمیت نوں کم کرنے دا باعث بنی، تے دیوتا دی خدمت دے لئی فیلادا ميں اک یونانی مندر اے۔ اپالو۔ جزیرے دے ناں اُتے اختلاف اے، کچھ اوہ نيں جو کہندے نيں کہ ایہ ناں یونانی اے، تے کچھ اوہ نيں جو کہندے نيں کہ ایہ ناں پرتگالی اے، تے اوہ نيں جو کہندے نيں کہ ایہ ناں عربی اے، تے اس جزیرے نوں Avana دے ناں توں پکاریا جاندا سی، [۷] تے اس دا ناں فیلاکا دے ناں اُتے رکھیا گیا سی، جس دا یونانی بولی وچ مطلب سفید جزیرہ اے تے ممکن اے کہ ایہ لفظ یونانی بولی وچ لفظ فیلکس دی تحریف ہو، جس دا مطلب اے خوش۔ جزیرہ.[۸] ۱۹۵۸ وچ Icarus پتھر دریافت ہويا، جس دے نال اس گل دی تصدیق ہوئی کہ اس جزیرے نوں سکندر اعظم دے زمانے وچ اس ناں توں پکاریا جاندا سی، [۹] تے اس جزیرے نوں مقامی لوکاں نے فیلاکا یا فلچا دا ناں دتا سی۔ لفظ فلج توں لیا گیا اے جس دا مطلب وگدا ہويا پانی تے قابل کاشت مٹی دی زمین اے ۔اسنوں ابتدائی اسلامی دور وچ اس ناں توں پکاریا جاندا سی۔ {{lang|ur| کویت وچ دو جنگاں وارہ دے پہاڑ وچ ہوئیاں، پہلی جنگ اوہ سی جس دن اس نے اسنوں پہلی بار دیکھیا تے دوسری اس دن جدوں اس نے اسنوں دیکھیا ۔ قبیلہ بکر بن وائل جس نے اس دی نافرمانی دی تاں اوہ انہاں دی طرف روانہ ہويا کہ اوہ انہاں نوں اپنی اطاعت دی طرف لوٹاواں لیکن انہاں نے انکار کر دتا، اس نے انہاں نوں اک پہاڑ دی چوٹی اُتے مار ڈالیا تے اسنوں دیکھدا رہیا ایتھے تک کہ انہاں دا خون وادی وچ بہہ گیا، چنانچہ اوہ قتل کرنے لگا۔ انہاں نوں پہاڑ دی چوٹی اُتے چڑھا دتا، لیکن خون جم گیا، تاں آپ صلی اللہ علیہ وسلم توں کہیا گیا کہ جے آپ پانی ڈالاں گے تاں خون وادی تک پہنچ جائے گا، چنانچہ انہاں نے پانی ڈالیا تے خون وادی تک پہنچ گیا، [۱۰] تے دوسری جنگ وچ قبیلہ تمیم نے الحیرہ دے بادشاہ عمرو بن ہند دی نافرمانی دا اعلان کيتا تاں انہاں نے اس دے اونٹھاں اُتے چڑھائی دی تاں اس نے انہاں نال جنگ کيتی تے انہاں نوں شکست دتی تے انہاں وچوں بوہت سارے لوکاں نوں پھڑ لیا تے کوہ وارہ وچ انہاں دے قتل تے جلانے دا حکم دتا۔ [۱۰] سنہ ۱۲ ہجری وچ مسلماناں تے فارسیاں دے درمیان کاظیمہ وچ السلسل دی جنگ ہوئی تے ایہ جنگ مسلماناں دی فتح دے نال ختم ہوئی۔
اسلامی تریخ
[سودھو]{{lang|ur|السلاسل دی لڑائی خالد بن الولید دی فوج تے کویت دے شمال وچ کاظمہ دے علاقے وچ ہرمز دی قیادت وچ ساسانی فوج دے درمیان ہوئی۔ فارسیاں نوں سخت شکست دا سامنا کرنا پيا جس نے مسلماناں نوں عراق اور فارس دی طرف پھیلانے دے قابل بنایا۔ نويں صدی دے آخر سے گیارہويں صدی عیسوی دے آخر تک، جزیرہ نما عرب دے اک وڈے حصے دے نال کویت دا خطہ، مضبوط قرمتی حکومت وچ داخل ہويا جس توں بغداد وچ عباسی خلافت نوں خطرہ سی۔ پندرہويں صدی عیسوی۔ اس وقت، کویت دے ساحل اُتے واقع کاظمہ دی بندرگاہ مشرقی جزیرہ نما عرب دے لئی سمندری گیٹ وے دا کم انجام دیندی سی۔ فیر کویت ۱۴واں تے ۱۵واں صدی وچ دو سو سال تک ہرمز دی بادشاہی دے زیر اثر رہیا، اس توں پہلے کہ پرتگالیاں نے ۱۵۰۷ء وچ اس اُتے قبضہ کر ليا، تے اس طرح کویت دی حکمرانی اک مدت تک انہاں دے پاس گئی ۔ [۱۱] جب عمانیاں نے پرتگالی اثر و رسوخ توں چھٹکارا حاصل کرنے تے انہاں نوں اس توں نکالنے دی کوشش کيتی تاں ۱۶۴۹ء وچ القرین تے کاظمہ دے دیہات دے لوکاں نے انہاں جنگاں وچ عمان دے سلطان ناصر بن مرشد دی مدد دے لئی جہاز، ہتھیار تے رقم بھیجی۔ [۱۲]
اٹھارويں صدی دے پہلے نصف وچ علاقائی صورتحال
[سودھو]- عراق:
صدی دے آغاز وچ بصرہ اُتے المنتفق قبیلےآں دے قبضے دا نشانہ بنایا گیا جتھے شیخ مغامس بن منی الشبیب السعدون نے ۱۱۱۷ھ/۱۷۰۵ء وچ اس اُتے قبضہ کر ليا تے عثمانی گورنر خلیل نوں ملک بدر کر دتا۔ پاشا، اپنے پیروکار تے اپنے کزن ناصر بن صقر الشبیب دے نال۔ [۱۳] اوہ اس اُتے حکومت کردا رہیا ایتھے تک کہ اسنوں بغداد دے گورنر حسن پاشا نے شعبان ۱۱۲۰ھ / اکتوبر ۱۷۰۸ء وچ اس توں بے دخل کر دتا۔ [۱۴][۱۵]
- نجد تے الاحساء:
اسی صدی دے ویہويں عشرے وچ ، سعدون بن محمد العریر دی ۱۱۳۵ھ/۱۷۲۳ء وچ وفات دے نتیجے وچ قبیلہ بنی خالد ہلچل تے کشیدگی دا شکار ہو گیا، جدوں [۱۶] دے بیٹے اپنے چچازاد بھائیاں توں لڑ پئے، [۱۷][۱۸] تے ایہ تنازعات ۱۱۴۲ھ / ۱۷۳۵ء تک جاری رہے جدوں سلیمان بن محمد نے اقتدار سنبھالیا تے معاملات طے پا گئے۔</br> سنہ ۱۱۳۶ ہجری / ۱۷۲۴ عیسوی [۱۹] وچ جزیرہ نما عرب دی سرزمین نجد تے یمن وچ خشک سالی آئی، جس توں اس خطے دی اقتصادی زندگی بری طرح متاثر ہوئی، کیونجے علاقے تباہ ہو گئے [۲۰] تے قبیلے حرب دے بوہت سارے بیٹے ہلاک ہوئے۔ تے عنزہ تے بنی خالد [۲۱] دی عمارتاں تباہ ہوگئياں۔ نجد دے بیشتر قبیلےآں نوں عراق دی طرف راغب کرنے دے لئی کئی قبیلے نے انہاں دا جواب دتا، جداں: مطیر، غفیر، حرب ، سبی ، قحطان اور عطیبہ ۔ [۲۲][۲۳] اٹھارويں صدی دے نصف اول دے آخر وچ شیخ محمد ابن عبد الوہاب دی تحریک سب توں پہلے العیینہ وچ نمودار ہوئی لیکن جلد ہی بنی خالد سلیمان بن محمد دے امیر العیین عثمان بن معمر دے امیر بن گئے۔ نے ۱۱۵۷ھ / ۱۷۴۴ء وچ محمد بن عبد الوہاب نوں اس توں بے دخل کرنے دا حکم دتا، [۲۴] اوہ دریہ دے لئی نکلیا تے اس دے امیر محمد بن سعود نے اس دا استقبال کیا، جتھے اس نے وہابی نظریے نوں پھیلانا شروع کيتا [۲۵] ۔ [۲۶]
- سلطنت عثمانیہ تے فارس:
جتھے تک سلطنت عثمانیہ دا تعلق اے، یہ صفوی ریاست دے خاتمے تے ۱۷۱۹ء وچ غلزئی دے افغاناں دے حملے دے اثرات توں دوچار سی، جتھے انہاں نے ۱۷۲۲ء وچ اصفہان اُتے قبضہ کر ليا، فیر انہاں نے شاہ حسین نوں معزول کر دتا تے ۱۷۲۶ء وچ اسنوں پھانسی دے دی۔ ، تے انہاں نے اک صفوی سایہ دار حکومت قائم کيتی (جس دی نمائندگی بغیر کسی شاہ نے کی) ایتھے تک کہ ۱۷۳۶ وچ جدوں افشاریہ ریاست دا بانی نادر شاہ نمودار ہويا، افغاناں نوں کڈ باہر کيتا تے فارس نوں متحد کیا، فیر اوہ ۱۱۴۰ ہجری وچ چلا گیا۔ / 1733 AD ۱۱۴۳ ہجری / 1736 AD وچ خود نوں شاہ فارس دا اعلان کرنے توں پہلے بغداد اُتے قبضہ کرنے دی ناکام کوشش وچ ۔ [۲۷]
- جنوبی عرب:
دریافت دے دور تے نوآبادیاتی دور دے آغاز دے بعد ۱۷۲۰ توں ۱۷۳۰ دے درمیان یمنی بندرگاہ موچا وچ کافی دی تجارت وچ کافی تیزی آئی سی، لیکن اس دے بعد ایہ جلد ہی مدھم تے غصے وچ آ گئی۔ [۲۸] عمان وچ ، جتھے یاریبہ تے اس دے امام، سیف بن سلطان ، جسنوں "باقید الارد" (زمین دی رجسٹری) دے ناں توں جانیا جاندا اے، نے حکومت کیتی تے پرتگالیاں دے نال اس دیاں جنگاں ۱۱۲۳ ہجری / ۱۷۱۱ وچ اپنی موت تک سب توں زیادہ شدید سن۔ اس دے بیٹے سلطان بن سیف نے ۱۱۲۹ھ/۱۷۱۷ء وچ مشرقی افریقہ وچ پرتگالیاں دی کالونیاں توں الحاق تے بحرین نوں فارسیاں توں کھو کر سفر مکمل کيتا۔ فیر اس دی وفات ۱۱۳۱ھ/۱۷۱۹ء وچ ہوئی تے اس دی موت دے نال ہی عمان خانہ جنگی تے کمزوری دا شکار ہو گیا ایتھے تک کہ یاریبہ ریاست دا خاتمہ ہو گیا تے ۱۱۶۲ھ/۱۷۴۹ء وچ البوسیدیاں دا ظہور ہويا۔ امام احمد بن سعید ۔ [۲۹]
- ساحل متصالح تے خلیج:
قواسم دی طاقت انہاں دے رہنما رحمہ بن مطر القاسمی دے ہتھوں ۱۱۳۴ھ / ۱۷۲۲ عیسوی توں عمان دے اندرونی تنازعات وچ حصہ لینے دے بعد ظاہر ہونا شروع ہوئی تے انہاں دا اقتدار اک صدی تک قائم رہیا۔ خلیج وچ ، ڈچاں نے ۱۷۳۰ء وچ اپنی ایجنسی نوں بندر عباس توں بصرہ منتقل کر کے کم ہونا شروع کر دتا، لیکن جدوں انہاں نے نادر شاہ نوں ۱۷۳۸ء وچ عمان دے ساحل تک مہم وچ مدد فراہم دی تاں اوہ واپس آ گئے تے اسنوں فتح کر ليا۔ ۱۷۴۰ وچ عرب نیویگیٹرز دی بغاوت نوں دبانے دے لئی، [۳۰] تے اوہ ڈچ ایسٹ انڈیا کمپنی دے نمائندے بیرن نیفاؤسن دی کوششاں دی بدولت ۱۷۵۳ وچ جزیرہ خرگ اُتے قبضہ کرنے وچ کامیاب ہو گئے، [۳۰][۳۱] لیکن انہاں دا اثر جلد ہی ۱۷۶۵ وچ بندر رگ دے حکمران شہزادہ محنا بن نصر دے ہتھوں جزیرے دے زوال دے نال ختم ہو گیا اور برطانوی اثر و رسوخ دا آغاز ہويا۔ [۳۰]
کویت سٹی دا قیام
[سودھو]ناں دی اصل
[سودھو]کویت دا شہر ستارہويں صدی دے اوائل توں القرآن دے ناں توں جانیا جاندا سی، فیر کویت دا ناں غالب ہويا، تے " القرین " تے "کویت" دے ناں "قرن" تے "کوت" دے چھوٹے نيں، تے القرن دا مطلب اے۔ پہاڑی یا اُچی زمین، تے الکوت قلعہ یا قلعہ اے، تے اس دا مطلب گھر اے۔ پانی دے کنارے قلعے یا قلعے دی شکل وچ بنایا گیا اے۔ ایہ لفظ نجد ، عراق اور عرب وچ وڈے پیمانے اُتے استعمال ہُندا اے۔ [۳۲] کہیا جاندا سی کہ قرن لفظ قرن دا اک چھوٹا جہا اے، کیونجے کویت دی بندرگاہ یا کویت دا ساحل اک گول سمت وچ جھکتا اے، جو سنگ دی طرح دکھائی دیندا اے۔ [۳۳]
ایہ واضح طور اُتے لفظ "کُت" دے معنی دے بارے وچ معلوم نئيں اے، لیکن ایداں دے لوک نيں جو ایہ مندے نيں کہ ایہ بابل دا اے، جداں کہ بابلیاں دا اک شہر سی جسنوں Kut کہیا جاندا سی۔ اس شہر دا تذکرہ بائبل وچ عہد نامہ قدیم وچ بادشاہاں دی دوسری کتاب ، باب ۱۷ آیت ۲۴ وچ کیہ گیا اے، جس وچ لکھیا اے: "اور اسور دا بادشاہ بابل، کوت، آوا تے حما توں آیا سی۔" [۳۴] ایداں دے لوک نيں جو ہندوستانی بولی وچ اس لفظ دی ابتداء دا سراغ لگاندے نيں، ہندوستان وچ "کل کٹ" دا شہر اے، جس دا مطلب اے "کل دا قلعہ" ممکن اے [۳۵] اسنوں عربی لفظ قوط توں تحریف کيتا گیا ہو، اس لئی کُت نوں حروفِ قَف دا ترجمہ کر کے رزق دا ذخیرہ کہیا جاندا ہے ۔ دوسرےآں دا خیال اے کہ اس لفظ دی ابتدا پرتگالی بولی نال ہوئی اے ۔ [۳۵] {{lang|ur| لفظ الکت توں مراد مربع مکان اے جو قلعہ یا محل دی طرح بنایا گیا ہو تے اس دے ارد گرد چھوٹے چھوٹے گھر بنائے گئے ہاں جو اس دے حجم دے لحاظ توں غیر معمولی ہون۔ کُت دا لفظ صرف اُنہاں چیزاں دے لئی استعمال ہُندا اے جو پانی دے نیڑے بنی ہو، چاہے اوہ سمندر ہو، دریا ہو، جھیل ہو یا دلدل ہوئے۔ [۳۶] عرباں نے اس لفظ نوں استعمال کيتا تے اسنوں عربی لفظاں دے ملاپ وچ تخفیف، جمع تے تخفیف دے لحاظ توں تشکیل دتا، اس لئی اسنوں قطان، اخوت، قلیل دے لئی کویت تے کُتّی کہیا جاندا اے۔ [۳۶]
فاؤنڈیشن
[سودھو]انہاں نے کویت دی بنیاد رکھنے دی تریخ وچ اختلاف کیا، بعض نے اسنوں ۱۰۱۹ ہجری / ۱۶۱۰ عیسوی دا ذکر کيتا اے، [۳۷] جدوں کہ شیخ مبارک بن صباح نے محسن پاشا دے ناں اک خط وچ اس دی تصریح ۱۰۲۲ ہجری / ۱۶۱۳ عیسوی وچ دی اے۔ بصرہ دے گورنر توں جدوں اس نے کویت [۳۶] بنیاد دی تریخ دے بارے وچ پُچھیا۔ خاندان بنی خالد ، [۳۸] تے ایہ سنہ ۱۰۷۰ ہجری / ۱۶۶۰ عیسوی وچ کہیا گیا سی۔ [۳۹] کہیا جاندا اے کہ اس دی بنیاد براق بن غریر نے ۱۰۸۰ھ / ۱۶۷۰ء وچ رکھی سی۔ [۴۰][۴۱] بنیاد دی تریخ دے بارے وچ آراء وچ اختلاف اس حقیقت دی وجہ توں اے کہ اوہ لوک نيں جنہاں نے جھونپڑیاں دی تعمیر نوں بنیاد دے طور اُتے سمجھیا تے بعض نے مٹی توں تعمیر دی تریخ نوں اصل سمجھیا۔ [۴۲] شہزادہ بارک بن عریر نے شہزادہ بنی خالد الاحساء نوں ترکاں توں نکالنے توں پہلے، کویت الاحساء دے سنجک دی شمالی سرحداں دے اندر سی تے اسنوں صحارا دا سنجک وی کہیا جاندا اے۔ [۴۳] - اسنوں پناہ دے طور اُتے لینا سرحداں اُتے اپنی افواج دے لئی تے اسنوں اپنے گولہ بارود دے لئی اک ڈپو تے سپلائی دے لئی اک ذخیرہ بنانے دے لئی تاکہ جے اوہ اس علاقے وچ آنا چاہے تاں اس توں رسد حاصل کرے [۴۳] تے جدوں اوہ شمال دی طرف عراق دے صحرا دی طرف حملہ کرے، [۴۴] یا قریبی علاقےآں وچ اس دے چرواہاں تے پیروکاراں دے لئی پناہ گاہ بننا [۴۴] تے ایداں دے لوک وی نيں جو اس توں مستثنیٰ نئيں نيں کہ اسنوں ایرانی حاجیاں دی وصولی دے لئی اک مرکز بنانے دے لئی تیار کيتا گیا سی تے فیر انہاں نوں پہرے وچ مکہ پہنچایا گیا سی۔ بنی خالد دے [۳۸][۴۱] اس قلعے دی تعمیر دے بعد کچھ عرب قبیلے تے سرزمین فارس دے کچھ باشندے جوق در جوق اس دے مضافات وچ آگئے، فیر اس دے اردگرد کچھ چھوٹے چھوٹے گھر بنائے گئے۔ قلعہ دے کچھ ستون تباہ ہو گئے سن، تے اسنوں پچھلے ستون توں چھوٹا بنا دتا گیا سی۔ اسنوں کویت وچ لفظ کوٹ دے کم ہونے دے طور اُتے ظاہر کيتا گیا سی۔ دمشقی سیاح مرتضیٰ بن علوان [۴۳] ۱۱۲۰ھ/۱۷۰۹ء وچ حج توں واپسی اُتے کویت دا تذکرہ کيتا تے اپنے اس قول وچ اس دا ناں لے کے ذکر کیا: «ہم کویت نامی ملک وچ داخل ہوئے، ہر روز بصرہ تاں۔ تے وهذه الكويت اسمها القرين " [۴۵] اس نے اشارہ کيتا کہ اوہ تن دن تک سمندر دے نال نال کویت دی طرف پیدل چل رہیا اے، تے اس نے دیکھیا کہ کشتیاں انہاں دے نال چل رہیاں نيں، کویت دی بندرگاہ توں رکی نئيں، تے اس نے کہیا کہ اوہ قصبہ۔ سمندر توں گندم تے دوسری چیزاں آندیاں نيں کیونجے اس دی زمین اس وچ کھیتی نوں قبول نئيں کردی تے اس وچ کھجوراں نئيں ہُندیاں اس دے علاوہ تے کوئی راستہ نئيں اے لیکن اس دی قیمت زیادہ ہونے دی وجہ توں الحساء توں سستی اے۔ بصرہ توں Utub دے آنے توں پہلے کویت اک پنڈ تے ماہی گیری دا اک چھوٹا مرکز بن چکيا سی۔ [۴۶]
عتوب قبیلے دی ہجرت
[سودھو]کویت نوں عتوب قبیلے نے آباد کيتا سی جو ستارہويں صدی وچ الاحساء وچ نجد توں ہجرت کر کے پہلے آئے سن تے فیر قطر دے الزبارہ [۴۷] نیڑے الفریحہ پنڈ وچ منتقل ہو گئے سن ، مسلمان خاندان، قطر دے شہزادےآں توں پناہ منگدے سن ۔ اس وقت.[۴۸] اس عرصے دے دوران، اوہ اپنے نويں ماحول دے نال گل گل کرنے تے سمندر اُتے سوار ہونے تے موتیاں اُتے غوطہ لگانے دے قابل ہوئے، تے سمندری آوا جائی (کٹنے) تے غوطہ خوری دے کم وچ دوسرے خلیجی لوکاں دی شرکت تے انہاں دے مقابلے جس توں دوسرےآں لئی حسد پیدا ہويا، ایتھے تک کہ مسلمان گھرانے انہاں توں گھبرا گئے، چنانچہ انہاں نے انہاں نوں اوتھے توں کڈ دتا، چنانچہ اوہ بحری جہازاں وچ سوار ہو کے ۱۰۸۶ھ/۱۶۷۶ء وچ سمندر دے پار چلے گئے۔ اوہ ۱۱۱۳ھ / ۱۷۰۱ء وچ بصرہ پہنچے [۴۹] جتھے انہاں نے بصرہ دے عثمانی گورنر توں اوتھے رہنے دی اجازت طلب کيتی۔ [۵۰] فیر کچھ عرصہ بعد اوہ کویت دے جنوب وچ اصحاب دے پاس پہنچے تے فیر سنہ ۱۱۲۵ ہجری قمری / ۱۷۱۴ء وچ اس توں وکھ ہو گئے، انہاں وچوں کچھ لڑکےآں وچ تے کچھ آبادان وچ رہنے لگے تے انہاں وچوں کچھ کویت وچ رہنے لگے۔ بصرہ دے نیڑے المخرک ، [۵۱] جتھے تک علی الصباح خاندان، خلیفہ خاندان، الزاید تے الجلمہ دا تعلق اے، اوہ شط دے نیڑے ام قصر وچ آباد ہوئے، عرباں نے ، لیکن عثمانیاں نے انہاں نوں اوتھے توں کڈ دتا، چنانچہ انہاں نے لڑکےآں دی طرف جنوب دی طرف کوچ کیا، تے جدوں غفیر قبیلے نوں معلوم ہويا کہ اوہ لڑکےآں وچ نيں تاں اوہ انہاں نوں فتح کرنے گئے، انہاں نوں معلوم ہويا کہ اوہ انہاں دے پاس آئی اے، اس لئی اوہ لڑکےآں نوں چھڈ کے کویت دی طرف چل پئے۔ [۵۲]
- کویت آمد:
{{lang|ur| جب عتوب کویت پہنچے تاں الاحساء دے حکمراناں نے سنہ ۱۱۲۷ ہجری / ۱۷۱۵ء وچ الاحساء دے حکمران بنی خالد نوں اوتھے رہنے دے لئی کہیا تے انہاں نوں اجازت دے [۵۳] گئی۔ بنو خالد دی حفاظت [۵۴][۵۵] جتھے اوہ تجارت کردے سن تے غوطہ خوری کردے سن، موتی اکٹھا کردے سن تے ہندوستان توں سمندری تجارت کردے سن تے انہاں دا کاروبار خوب پھلا پھولتا سی۔شہر وچ آبادی وچ وادھا ہُندا سی۔ ۱۱۲۹ھ / ۱۷۱۶ء وچ کویت وچ بسنے والے قبیلے دے تن اہم ترین سردار صباح بن جابر بن سلمان بن احمد، خلیفہ بن محمد تے جابر بن رحمہ العتیبی نے اپنے آپ نوں اتحادی بنا لیا۔ صباح دے نال حکومت کیتی صدارت تے معاملات سنبھالنے تے انہاں توں مشاورت کرنے دے لئی، سمندر وچ مزدوری دے معاملات، تے تمام منافع دونے دے درمیان برابر تقسیم کیتے جاواں گے۔ [۵۲] لیکن ایہ براہ راست خالدی دی حکومت وچ رہیا۔ [۵۶] تے اردن نے اشارہ کيتا کہ ۱۱۲۸ھ / ۱۷۱۶ء وچ کویت دے حکمران نوں سلیمان بن احمد کہیا جاندا اے۔ [۵۷] تے جے ابوحکیمہ نے تجویز کيتا کہ اس توں مراد بنی خالد سلیمان الحامد دے سردار نيں، لیکن اوہ اس دور وچ اس علاقے وچ اپنے بھائی سعدون دی طرف توں کویت وچ سن ۔ [۵۸][۵۹]
عثمانی انحصار
[سودھو]صباح بن جابر
[سودھو]الطعتوب جدوں صباح بن جابر نوں اپنا حکمران مقرر کرنے وچ کامیاب ہو گیا تاں اس نے ۱۷۱۷ء وچ بغداد دے عثمانی گورنر دے پاس جا کے انہاں نوں ایہ سمجھانے دی کوشش کيتی کہ اوہ غریب نيں تے زندگی گزارنے دی تلاش وچ بے گھر ہو گئے نيں۔ کسی نوں نقصان نئيں پہچانیا چاہندا سی۔ [۶۰] تے جدوں الاحساء دے امیر سعدون بن غریر [۶۱] نے محسوس کيتا کہ کویت دا حاکم کيتا کر رہیا اے تاں اس نے اسنوں اس توں مذاکرات کرنے دی درخواست بھیجی تاں اس نے اپنے بیٹے عبداللہ نوں بھیجیا تے اس اُتے اتفاق ہويا: امیر الع -حسا دا کویت اُتے شیخ صباح دی حکومت نوں تسلیم کرنا، تے ایہ کہ کویت انہاں دے مخالفین دے نال شامل نئيں ہوئے گا تے انہاں دے تمام احکام و احکامات نوں نافذ کرے گا، انہاں دے بعد کون آئے گا؟ [۶۲] اس دی حکمرانی دے بارے وچ بوہت گھٹ معلوم اے سوائے اس دے کہ اس نے ڈچ ایسٹ انڈیا کمپنی دے ہیڈ کوارٹر، اس دے ڈائریکٹر بیرن کنیفاؤسن توں گل گل کرنے دے لئی جزیرہ کھرگ دا سفر کیا، لیکن اوہ اپنی خواہش وچ کامیاب نئيں ہويا۔ [۶۲] ذرائع دا ذکر اے کہ کویت دے شیخ صباح بن جابر نے بیرن دے نال دوستانہ تعلقات برقرار رکھے سن، [۶۳] جدوں کہ ہور ذرائع دا کہنا اے کہ اوہ انہاں دے زیر اثر سی۔ [۶۴][۶۵]
عبداللہ بن صباح بن جابر
[سودھو]۱۷۶۲ وچ صباح بن جابر دی وفات دے بعد، اس دے سب توں چھوٹے بیٹےآں عبداللہ نے اقتدار سنبھالیا، اس نے اک طویل عرصے تک حکومت کیتی جو کہ ۱۸۱۲ تک جاری رہی۔ اس دے دور حکومت وچ ، امارت دا پہلا جھنڈا، "سلیمی پرچم" امارات دے پاس بحری بیڑے ہونے دے بعد کویتی بحری جہازاں وچ فرق کرنے دے لئی اٹھایا گیا سی۔ اس عرصے وچ ، یوتب دے گروہاں نے کویت توں بحرین دے جزیرے تے قطر دے مخالف ساحلاں دی طرف ہجرت شروع کر دتی، جتھے پرل بینک نيں۔ اس وقت بنالی دے عرباں (سلیم تے المعدید، عتب دی اک شاخ) نے قطر دے شمالی ساحل اُتے اک قصبہ قائم کيتا جسنوں انہاں نے ۱۱۶۶ ہجری / ۱۷۵۳ عیسوی وچ فریحہ کہیا۔ [۶۶] سنہ ۱۱۷۳ھ / ۱۷۶۰ء وچ کویت شہر دے گرد پہلی دیوار تعمیر کيتی گئی، اس دی لمبائی ۷۵۰ میٹر سی تاکہ بنی خالد دے اثر و رسوخ دے کمزور ہونے دے بعد شہر دی حفاظت کيتی جا سکے، اس لئی کویت نوں سعود بن عبدل دی طرف توں جنوب توں خطرہ لاحق ہو گیا۔ عزیز تے شمال وچ المنتفق تاں۔ کہیا جاندا اے کہ پہلی دیوار کویت سی جو کویت وچ واقع سی۔ فیر ۱۱۸۰ھ / ۱۷۶۶ء وچ آل خلیفہ خاندان دے رہنما محمد بن خلیفہ آل خلیفہ نے شیخ عبداللہ توں کہیا کہ اوہ اسنوں تے انہاں دے قبیلے نوں کویت توں زبارہ منتقل ہونے دی اجازت داں تے اسنوں اتحاد توں کڈ دتیاں منافع وچوں اپنا حصہ چھڈنے دے لئی واپسی..[۶۷] ۱۷۷۵ء وچ فارسیاں نے بصرہ اُتے قبضہ کر ليا ، جس دی وجہ توں اس دے تاجراں دی اک وڈی تعداد کویت دی طرف ہجرت کر گئی، جو کہ ترقی کرنے لگیا تے تجارت نے اس طرف رخ کیا، جس دی وجہ توں اس وچ قبیلہ بنو کعب دا لالچ پیدا ہو گیا۔ تے اس اُتے حملہ کرنے دی کوشش۔ [۶۸] ۱۷۸۳ وچ ، کویتیاں نے اپنی پہلی جنگ لڑی: جزیرہ فیلاکہ دے نیڑے رقہ دی بحری جنگ بنی کعب دے قبیلے دے خلاف جو کویت اُتے قبضہ کرنا چاہندے سن، تے ایہ جنگ کویت دی فتح دے نال ختم ہوئی۔ مارچ ۱۸۱۱ وچ ، کویت نے بحرین دے نال عبداللہ الخلیفہ تے کویت دے جابر الصباح دی قیادت وچ دمام دے حکمران رحمہ بن جابر الجلامی دے خلاف وہابیاں دی حمایت توں خیکارہ دی جنگ لڑی، جس وچ بحرین تے کویت نوں فتح حاصل ہوئی۔ [۶۹] عبداللہ بن صباح دے دور وچ عبدالعزیز بن محمد بن سعود نے جنوبی عراق وچ اپنی اک فتوحات وچ اس دا محاصرہ کے لیا۔ [۷۰]
جابر بن عبداللہ
[سودھو]۱۸۱۲ وچ عبداللہ بن صباح اول دی موت دے بعد، اس دے بیٹے جابر بن عبداللہ الصباح نے اقتدار سنبھالیا، تے ۱۸۱۵ وچ کویت شہر دے ارد گرد دوسری دیوار تعمیر کيتی گئی، بندر السعدون ، الشیخ دے ارادے تاں۔ منتفق قبیلے، کویت اُتے حملہ کرنے دے لئی۔ دیوار دی لمبائی ۲٬۳۰۰ میٹر سی، اس نے ابراہیم پاشا دے نمائندے - محمد آفندی - توں اتفاق کيتا تاکہ مصری قافلاں تے بحری جہازاں دے گزرنے وچ سہولت فراہم کيتی جائے جنہاں نوں کویت توں ہتھیاراں دی منتقلی دی ضرورت پڑسکدی اے۔ الاحساء وچ قطیف بندرگاہ، جتھے خورشید پاشا دی افواج موجود نيں۔ [۷۱] ۱۸۳۱ دے جون وچ ، کویت وچ طاعون پھیل گیا، اس دے ہزاراں لوک مارے گئے، تے اس سال نوں طاعون دا سال کہیا گیا، تے اس وچ کیہ ہويا سی اس دی یاد دلانے دے لئی کویتی تاریخی سیریز بنائی گئی۔ سال، تے سیریز دا ناں سیریز دروازہ دے ناں اُتے رکھیا گیا سی، جو ۲۰۰۷ وچ متعارف کرایا گیا سی۔
صباح بن جابر
[سودھو]سنہ ۱۸۵۹ وچ شیخ جابر بن عبداللہ الصباح دا انتقال ہويا، تے انہاں دے بیٹے صباح جابر الصباح نے حکومت سنبھالی، تے اس دے دور حکومت وچ تجارت نوں وسعت ملی تے کویت دے پیتوں ميں وادھا ہويا، تے اوہ ملک توں باہر جانے والی اشیا اُتے کسٹم ڈیوٹی لگانا چاہندا سی ۔ تے نہ ہی آپ دے دادا توں پہلے ۔" اوہ انہاں نوں قائل نئيں کر سکا، لیکن انہاں نے اسنوں کہیا: " ساڈی رقم کویت دی ضرورت اُتے مبنی ہوئے گی ،" تاں اس نے انہاں توں اتفاق کيتا۔ انہاں دا انتقال ۱۸۶۶ء وچ ہويا۔ برطانوی باشندے لیوس پیلی نے اس وقت اپنی یادداشتاں وچ کویت دے بارے وچ لکھیا سی کہ اک صاف ستھرا تے فعال شہر اے جس وچ اک وڈی مرکزی منڈی اے، تے اس دی آبادی دا تخمینہ ویہہ ہزار تے اس دے جنگجوواں دی تعداد چھ ہزار اے۔ بلی دا خیال اے کہ اس دے چار ہزار ملاحاں نے اچھی شہرت بنائی اے تے مختلف سامان دی آوا جائی وچ مہارت حاصل کيتی اے۔ اس نے ایہ وی دسیا کہ اوہ نجد دے قبیلے خصوصاً شمر تے عنزہ توں گھوڑے درآمد کردے نيں تے انہاں نوں بمبئی نوں برآمد کردے نيں [۷۲] اس نے ایہ وی دسیا کہ اوہ قبیلہ غفیر دے نال تجارت کردے نيں جو دیواراں دے گرد اپنے خیمے لگاندے نيں تے جمع کردے نيں۔ صبح دے وقت مرکزی دروازے اُتے جو کچھ انہاں دے پاس اے اسنوں بیچنے دے لئی اعرابیاں نوں مسلح ہو کے شہر وچ داخل ہونے دی اجازت نئيں سی بلکہ اوہ اپنے ہتھیار دروازے اُتے ہی چھڈ دیندے سن تے جدوں چاہن داخل ہو جاندے سن ۔ [۷۲] شیخ روزانہ اوتھے حاضر ہُندا اے کہ اوہ معاملات نوں کنٹرول کردا اے تے داخلی سلامتی نوں برقرار رکھدا اے تے سعودی شہزادہ فیصل بن ترکی دے نال اچھے تعلقات رکھدا اے، لیکن اوہ اسنوں زکوٰۃ نئيں دیندا تے کسی وی صورت وچ انہاں دی پیروی نئيں کردا، لیکن سلطنت عثمانیہ دی ماتحتی سی۔ [۷۳] زیر گردش کرنسیاں نيں ماریا تھریسا ڈالر، فارسی قرآن، تے والقرش التركي پیاسٹر تانبا، کچھ انگریزی پاؤنڈ دیکھے جا سکدے نيں۔ [۷۲]
عبداللہ بن صباح الصباح
[سودھو]۱۸۶۶ وچ صباح جابر الصباح دی وفات دے بعد انہاں دے بیٹے عبداللہ بن صباح الصباح نے اقتدار سنبھالیا، اوہ عبداللہ ثانی الصباح کے ناں توں جانے جاندے سن، ۱۸۶۶ وچ اس نے پہلی کویتی کرنسی جاری کی، لیکن ایہ زیادہ دیر تک نئيں چل سکی، تے اس دا ناں بائیزا سی۔ ۱۸۶۷ وچ ، جسنوں جہنم دا سال کہیا جاندا اے، اس وقت پیش آیا ، جدوں کویت کو بھکھ نے لپیٹ وچ لے لیا، جتھے لوکاں نے مایوسی دے عالم وچ ذبح کیتے گئے جانوراں دی باقیات نوں کھانا شروع کر دتا، تے اوہ ايسے حالت وچ ۱۸۷۰ ، تے ۱۸۷۱ تک جاری رہے۔ کویت نے پرنٹنگ دا واقعہ دیکھیا، تے اسنوں کویت دے لوکاں دا ایڈیشن کہیا جاندا اے، کیونجے ایہ انہاں ایڈیشناں توں مختلف اے جو خلیجی ریاستاں وچ ۱۹۱۰ ، ۱۹۱۶ اور ۱۹۲۵ وچ ہوئے، جتھے کئی کویتی بحری جہاز آئے۔ بھارت تے عمان دے درمیان سڑک اُتے تباہ کن سمندری طوفان آنے دے بعد ڈُب گیا۔ شیخ عبداللہ بن صباح [۷۴] دور وچ ۱۸۷۱ء وچ کویت دے بحری جہازاں اُتے سلیم پرچم دی بجائے سرخ عثمانی پرچم بلند کيتا گیا سی، بغداد دے گورنر مدحت پاشا دی طرف توں انہاں دے لئی تے انہاں معاملات دے لئی ہراساں کیتے جانے دے بعد۔ شیخ نے اپنے حق وچ دیکھیا تے اسنوں تے اس دے شہر دے لوکاں نوں کسٹم تے ٹیکس توں استثنیٰ دا فائدہ پہنچایا تے بصرہ ، سبا، الفو تے الزبیر وچ انہاں دی املاک نوں ضبط نہ کرنے نوں عثمانی دے ماتحت ہونے دے اظہار دے طور اُتے دیکھیا۔ خلافت عبداللہ بن صباح نوں قائم قم دا خطاب ملیا [۷۵] ، تے ايسے سال اس نے الاحساء دے علاقے نوں کنٹرول کرنے وچ سلطنت عثمانیہ دی مدد کيتی ، جتھے اس نے اپنے بھائی دی قیادت وچ زمینی فوج چلانے دے علاوہ اسّی بحری جہازاں دی کمان سنبھالی۔ شیخ مبارک الصباح,[۷۶] پہلا کویتی تانبے دا سکہ ۱۸۸۶ وچ بنایا گیا سی۔ [۶]
محمد بن صباح الصباح
[سودھو]۱۷ مئی ۱۸۹۲ نوں شیخ عبداللہ بن صباح الصباح انتقال کر گئے، تے انہاں دے بھائی شیخ محمد بن صباح الصباح نے اقتدار سنبھالیا، لیکن انہاں نوں حکومت کرنے وچ زیادہ دیر نئيں لگی ایتھے تک کہ انہاں دے بھائی مبارک الصباح نے انہاں نوں ۱۸۹۶ وچ قتل کر دتا۔ اپنے تیسرے بھائی الجراح دے نال۔ [۷۷]
برطانوی تحفظ
[سودھو]شیخ مبارک الصباح دا دور حکومت (۱۸۹۶–۱۹۱۵)
[سودھو]شیخ مبارک الصباح نے ۱۳ مارچ ۱۸۹۶ نوں کویت وچ امارت سنبھالی، اپنے بھائی شیخ محمد بن صباح الصباح ، کویت دے امیر دی جگہ لے لی۔ محمد الصباح دے قتل تے کویت اُتے مکمل کنٹرول مسلط کرنے دی عثمانیاں دی کوشش کيتی وجہ توں عثمانیاں دے نال تنازعہ [۷۸] ، مبارک الصباح نے ستمبر ۱۸۹۷ وچ برطانوی تحفظ دی درخواست کيتی، لیکن انہاں دی درخواست نوں مسترد کر دتا گیا، کیونجے برطانیہ انہاں نے کہیا کہ اس نے خطے دے معاملات وچ مداخلت دی ضرورت نئيں دیکھی اُتے اس نے اپنا مؤقف تبدیل کيتا تے ۲۳ جنوری ۱۸۹۹ نوں جرمن اثر و رسوخ وچ توسیع دے خدشے دے پیش نظر اس معاہدے نوں ختم کرنے اُتے رضامندی ظاہر کیتی، جو کہ توسیع دا خواہاں سی۔ خلیج کویت دے شمال وچ برلن توں کاظما تک اک ریل گڈی۔ کویت ۱۸۹۹ تک عثمانی اثر و رسوخ وچ رہیا، جدوں اوہ انگلینڈ دے نال اک معاہدے دا پابند سی جس اُتے شیخ مبارک الصباح نے برطانیہ دے نمائندے دے نال دستخط کیتے سن، جسنوں ۱۸۹۹ دا اینگلو-کویت دوستی معاہدہ کہیا جاندا اے۔ ایہ معاملہ برطانوی سلطنت دے نال ۱۸۹۹ دے اینگلو کویتی معاہدے اُتے دستخط دے نال ختم ہويا، جس اُتے ۲۳ جنوری ۱۸۹۹ نوں کویت وچ دستخط ہوئے ۔ یا کسی وی حکومت دا نمائندہ تے برطانیہ توں لائسنس حاصل کیتے بغیر کویت دی سرزمین توں کسی دوسرے ملک نوں زمین دا کوئی ٹکڑا دینے، بیچنے، گروی رکھنے یا لیز اُتے دینے توں گریز کرے گا۔ [۷۵][۷۹][۷۹][۸۰] اس دے بعد ۱۹۰۴ وچ کویت وچ اک سیاسی ایجنسی دا قیام عمل وچ آیا، [۸۱] تے اس نے برطانیہ نوں کویت دی خارجہ پالیسی اُتے کنٹرول دے دتا، اس دے بدلے وچ اس توں تحفظ دا عہد کيتا گیا۔ [۸۲][۸۳][۸۴][۸۵][۸۶]
۱۹۰۱ وچ شیخ حمود الصباح تے شیخ جابر المبارک الصباح نے الرخیمہ وچ شمر توں ابن رشد دے قبیلے اُتے حملہ کيتا تے بوہت سارے مال غنیمت پرت لیا۔ سال شیخ مبارک نے الرشید ریاست دے راجگڑھ حائل جانے دے لئی وڈی افواج نوں متحرک کيتا تے شمال مغرب وچ الصرف دی لڑائی وچ عبدالعزیز بن مطیب بن عبداللہ الرشید نال ملاقات کيتی۔ معاملے دے شروع وچ بریدہ تے ابن رشد نوں شکست ہوئی [۸۷] لیکن لڑائی ختم ہوگئی عبدالعزیز الرشید دی فوجاں دی فتح دے نال ہی نجد واپس اپنے اثر وچ آگیا۔ ۱۹۰۳ وچ ، عبد العزیز ابن عبدالرحمن آل سعود تے شیخ جابر المبارک الصباح دی قیادت وچ مشترکہ افواج نے ابن رشد دی طرف مائل ہونے دی وجہ توں السمان وچ جبل لابن وچ سلطان الداویش اُتے حملہ کيتا تے ۵۰۰۰ نوں گرفتار کر ليا۔ اونٹھ ۱۹۱۰ وچ مبارک الصباح اور عبد العزیز بن سعود دے درمیان المنتفق دے رہنما ابن سعدون دے سامنے ہادیہ دی لڑائی ہوئی تے کویتی افواج دی قیادت شیخ جابر آل نے کيتی۔ مبارک الصباح ۔ اس نے لیبیا وچ اطالویاں دے نال جنگاں وچ سلطنت عثمانیہ نوں کچھ مالی مدد فراہم کيتی۔ [۸۸]۱۹۱۴ وچ سلطنت عثمانیہ نوں انہاں مشکلات دا سامنا سی جو اس دے تے سلطان نجد دے درمیان پیدا ہوئیاں سن تے اسنوں شیخ مبارک الصباح وچ اک ایسا شخص ملیا جو اس دے تے عبدالعزیز السعود دے درمیان اک مشترکہ فارمولہ تلاش کرنے وچ اس دی مدد کر سکدا سی۔ مسائل.[۸۹] جتھے کویت نے جنوبی کویت وچ منعقد ہونے والی الصبیحیہ کانفرنس وچ ثالثی دا کردار ادا کيتا تے ایہ گل قابل ذکر اے کہ شیخ مبارک الصباح دی سلطنت عثمانیہ دے نال خط و کتابت قائم قم دے خطاب اُتے ختم نئيں ہوئی بلکہ انہاں نے اس کانفرنس نوں بلايا۔ خود " کویت دا حکمران تے اس دے قبیلے دا سربراہ " [۸۹]
۱۹۱۴ وچ ، مبارک الصباح نے اپنا جھنڈا اٹھانے دا فیصلہ کیا، اک سرخ جھنڈا جس دے درمیان وچ لفظ "کویت" لکھیا ہويا سی، تے اس نے جھنڈے وچوں تن شکلاں دا انتخاب کیا، امارت دے لئی اک مثلث، سرکاری محکمےآں دے لئی اک مربع تے اک مستطیل۔ بحری جہازاں دے لئی، تے ایہ جھنڈا کچھ معمولی تبدیلیاں توں گزریا، لیکن ایہ ۱۹۶۱ عیسوی تک جاری رہیا۔
شیخ جابر المبارک دا دور (۱۹۱۵–۱۹۱۷)
[سودھو]شیخ مبارک دی وفات دے بعد انہاں دے بیٹے شیخ جابر المبارک الصباح نے حکومت سنبھالی لیکن اوہ زیادہ دیر اقتدار وچ نئيں رہے تے انتقال کر گئے، چنانچہ امارت انہاں دے بھائی شیخ سالم المبارک الصباح نوں سونپی گئی۔ جنوری ۱۹۱۷ ۔
شیخ سالم المبارک الصباح دا دور حکومت (۱۹۱۷–۱۹۲۱)
[سودھو]شیخ سالم المبارک نے اپنے بھائی شیخ جابر المبارک الصباح دی وفات دے بعد اقتدار سنبھالیا۔ اپنے دور حکومت وچ ، کویت نے اپنی تریخ وچ تیسری دیوار دی تعمیر دا مشاہدہ کیا، ۱۹۲۰ وچ ، جو تیزاب دے حملے دے بعد تعمیر کيتی گئی سی۔ ہور اس دے دور حکومت وچ اخوان نے ۱۰ اکتوبر ۱۹۲۰ نوں جہرہ اُتے حملہ کيتا تے جہرا دی جنگ ہوئی۔ پرسی کاکس نے اس علاقے دا دورہ کيتا تے ۱۳۳۵ ہجری وچ اہوس دے علاقے وچ ابن سعود تے شیخ خزل دے نال تعاون کيتا۔ [۹۰] شیخ سالم دا سعودیاں توں اختلاف ہويا، تے انہاں دے درمیان تیزاب دی جنگ ہوئی، جس وچ سعودیاں دی فتح ہوئی، جس دی وجہ توں شیخ سالم نے ۱۳۲۸ ہجری وچ اپنے شہر دے گرد دیوار تعمیر کيتی۔ ۱۹۲۱ وچ شیخ سالم الصباح دا انتقال ہويا۔
شیخ احمد الجابر الصباح دا دور حکومت (۱۹۲۱–۱۹۵۰)
[سودھو]کویت نوں ۱۹۳۲ وچ شدید بارشاں دا نشانہ بنایا گیا سی، جس دی وجہ توں بوہت سارے مکانات منہدم ہوئے تے ۱۸۰۰۰ توں ودھ افراد متاثر ہوئے، تے اس سال اسنوں تباہ کن قرار دتا گیا ۔ احمد الجابر الصباح دے دور وچ پہلا منظم سیاسی واقعہ دیکھیا گیا جس نے ریاست وچ حکام دی تعریف تے انہاں دے نظم و نسق دے طریقہ کار دی تعریف کيتی، تے ملک دے معاملات دے انتظام وچ لوکاں دی پہلی براہ راست شرکت۔ . تے اوہ ۱۹۲۱ وچ شوریٰ کونسل دے قیام دے بعد سی، لیکن کونسل دا کم زیادہ دیر تک نہ چل سکیا کیونجے اس دے اراکین نے اپنے آپ نوں اس دے امور دے لئی وقف نئيں کیا، اس لئی اس نے اپنے قیام دے دو ماہ بعد اپنا کم ختم کر دتا۔ انہاں دے دور حکومت وچ ، کویت نے اک سیاسی نشاۃ ثانیہ دا مشاہدہ کیا، جس دی نمائندگی ۱۹۳۸ وچ پہلی قانون ساز کونسل دے قیام نال ہوئی، اس طرح کویت دی سیاسی تریخ وچ پہلی منتخب پارلیمنٹ بنی۔ [۹۲] تیل دا پہلا کنواں ۱۹۳۷ وچ دریافت ہويا سی جو کہ بہرہ دا کنواں اے لیکن دوسری جنگ عظیم دے حالات دی وجہ توں تیل برآمد نئيں کيتا جا سکیا سی۔ فیر تیل دی پہلی کھیپ ۳۰ جون ۱۹۴۶ نوں جاری کيتی گئی۔ سال ۱۹۴۸ وچ ، الاحمدی شہر قائم ہويا، تے اس دا ناں شیخ احمد الجابر الصباح دے ناں اُتے رکھیا گیا، تے شیخ احمد الجابر الصباح دا انتقال ۱۹۵۰ وچ ہويا۔
کویت دی آزادی
[سودھو]شیخ عبداللہ السلم الصباح دا دور حکومت (۱۹۵۰–۱۹۶۵)
[سودھو]
وبعد استقلال الكويت عام ۱۹۶۱، قرر أمير الكويت آنذاك الشيخ عبد الله السالم الصباح أن يؤسس نظاماً ديمقراطياً يشترك فيه الشعب بالحكم، وكانت البداية بوضع دستور دائم للكويت، فتقرر عمل انتخابات لاختيار ممثلين من الشعب يصيغون الدستور، ففي يوم ۲۶ أغسطس ۱۹۶۱ أصدر الشيخ عبد الله السالم الصباح مرسوم أميري تحت رقم ۲۲ لسنة ۱۹۶۱، يقضي بإجراء انتخابات للمجلس التأسيسي.[۹۴] وفي ۱۱ نوفمبر سنة ۱۹۶۲ تسيں إصدار الدستور،[۹۵][۹۶] وفي تاريخ ۷ سبتمبر ۱۹۶۱م صدر قانون جديد بشأن العلم الوطني ليكون العلم الجديد رمزاً لاستقلال البلاد، فتم استبدال العلم القديم بالجديد في صبيحة يوم ۲۴ نوفمبر 1961.[۹۷] ويتكون من أربعة ألوان: الأحمر والأخضر والأبيض والأسود وهذه الألوان مستوحاة من بيت الشعر العربي:
بيض صنائعنا | سود مواقعنا | |
خضر مرابعنا | حمر مواضينا |
{ آئین ساز اسمبلی ۲۰ جنوری ۱۹۶۳ تک کم کردی رہی، اس توں پہلے کہ اس نے خود نوں تحلیل کر کے کویت دی تریخ وچ پہلی قومی اسمبلی دے ممبران دے انتخاب دے لئی پہلے پارلیمانی انتخابات کرائے، جو ۲۳ جنوری ۱۹۶۳ نوں ہويا، تے وزارت ۲۸ جنوری ۱۹۶۳ نوں کویت دی تریخ وچ پہلی قانون سازی دی مدت دے لئی تشکیل دتا گیا سی تے اس دی سربراہی شیخ صباح ال سالم صبح دی سی۔ [۹۸] ۲۹ جنوری ۱۹۶۳ نوں قومی اسمبلی دا پہلا اجلاس شروع ہويا۔ -عزیز العابد الرزاق اس کونسل دی سب توں اہم کامیابیاں وچ وزارتاں دی تشکیل تے تجارتی تے وزارتی کم نوں یکجا نہ کرنا اے، تے ۱۴ مئی ۱۹۶۳ نوں کویت نے اقوام متحدہ وچ شمولیت اختیار کيتی، تے ۱۹۶۵ شیخ عبداللہ السالم الصباح دا انتقال ہويا۔
شیخ صباح ال سالم الصباح دا دور حکومت (۱۹۶۵–۱۹۷۷)
[سودھو]شیخ صباح ال سالم الصباح نے اپنے بھائی شیخ عبداللہ السلم الصباح دی وفات دے بعد اقتدار سنبھالیا تے ۳۱ دسمبر ۱۹۷۷ تک حکومت کردے رہے [۹۹] جدوں انہاں دا انتقال ہوگیا۔ کویت دی تریخ وچ پہلے وزیر خارجہ ۱۹۶۲ توں پہلی وزارت وچ تے انہاں دے دور وچ کویتی قومی اسمبلی دے دوسرے انتخابات ہوئے۔۱۹۶۷ وچ کویتی قومی اسمبلی دے اجلاس ۷ فروری ۱۹۶۷ نوں شروع ہوئے اور اس دے کم ۳۰ دسمبر ۱۹۷۰ نوں ختم ہويا۔ ۱۹۷۰ تک کونسل دی سربراہی احمد زید السرحان نے کيتی۔ اس کونسل دی سب توں اہم کامیابیاں وچوں اک ریاستی حمایت دا قانون اے عرب لیگ دی اسرائیل دے خلاف جنگ وچ تے قانون دا قیام۔ ریاستی سلامتی دی عدالت، تے ۱۰ فروری ۱۹۷۱ نوں کویتی قومی اسمبلی دا کم ۱۹۷۱ وچ شروع ہويا تے اس دا کم ۸ جنوری ۱۹۷۵ نوں ختم ہويا تے ۱۹۷۵ تک خالد صالح الغنائم دی سربراہی وچ رہیا۔ دی سب توں اہم کامیابیاں وچوں ایہ کونسل آئینی عدالت قائم کرنے والا قانون اے، ايسے سال ۱۱ فروری نوں کویتی قومی اسمبلی دا کم ۱۹۷۵ وچ شروع ہويا تے اس دا کم ۱۹ جولائی ۱۹۷۶ نوں امیر دے تحلیل کرنے دے بعد ختم ہويا۔ اسپیکر اس وقت کونسل دے رکن خالد صالح الغنائم سن ۔پارلیمنٹ دی سب توں اہم کامیابیاں وچ لازمی ملٹری سروس قانون تے تیل نوں قومیانے دا قانون شامل نيں۔
شیخ جابر الاحمد الصباح دا دور حکومت (۱۹۷۸–۲۰۰۶)
[سودھو]شیخ جابر الاحمد الصباح نے ۳۱ دسمبر ۱۹۷۷ نوں اقتدار سنبھالیا تے ۸ فروری ۱۹۷۸ نوں شیخ سعد العبداللہ السلم الصباح نوں ولی عہد مقرر کيتا گیا جدوں الصباح خاندان دی جانب توں انہاں دی سفارش کيتی گئی۔ ولی عہد تن حریفاں وچ شامل نيں، یعنی صباح الاحمد الصباح تے جابر العلی الصباح ۔ ۹ مارچ ۱۹۸۱ نوں کویتی قومی اسمبلی کم اُتے واپس آگئی، تے شیخ جابر خلیج دی عرب ریاستاں دے لئی تعاون کونسل دے قیام دے خیال دے مالک سن، جس اُتے انھاں نے ابوظہبی وچ اس دے قیام دے لئی دستخط کیتے سن ۔ ۲۵ مئی ۱۹۸۱ نوں متحدہ عرب امارات دا راجگڑھ۔ ۱۹۸۲ دے موسم گرما وچ ، المنخ مارکیٹ دا بحران پیدا ہويا، کیونجے ایہ کویت دی اقتصادی تریخ دے سب توں وڈے جھٹکاں وچوں اک سی، کیونجے کویت اسٹاک ایکسچینج دے بوہت سارے تاجر کچھ پوسٹ ڈیٹڈ چیک ادا کرنے توں قاصر سن، تے بوہت سارے سرمایہ کار کریڈٹ اُتے حصص دی خرید و فروخت کر رہے سن، جس دی وجہ توں وادھا ہويا فیر حصص دی قدر وچ ڈرامائی کمی آئی، جس دی وجہ توں کویت وچ سب توں وڈا معاشی بحران پیدا ہو گیا۔ حکومت نے ۲٫۵ بلین ڈالر مالیت دے حصص خریدنے دے بعد مسئلہ حل کيتا۔ [۱۰۰] 19 جنوری ۱۹۸۵ نوں کویتی قومی اسمبلی دے سال ۱۹۸۱ دے اجلاس دا کم ختم ہويا، تے کونسل دے اس اجلاس دی صدارت محمد یوسف العدسانی نے کی، ايسے سال، ۱۹۸۵ دا اجلاس کویتی قومی اسمبلی نے اپنا کم شروع کیا، تے ۲ جولائی ۱۹۸۶ ناں، کویتی قومی اسمبلی نوں امیر نے تحلیل کر دتا، تے اس اجلاس وچ اسمبلی دے اسپیکر احمد عبدالعزیز السعدون سن، تے اک اہم ترین رکن اسمبلی سن ۔ اسمبلی دی کامیابیاں وچ دھماکہ خیز مواد توں متعلق جرائم دا قانون سی۔ ۱۹۸۳ وچ ، کویت نوں کویت وچ کئی بم دھماکےآں دا نشانہ بنایا گیا، جسنوں کویت بم دھماکے ۱۹۸۳ کہیا جاندا اے، جو دسمبر ۱۹۸۳ توں مئی ۱۹۸۸ تک جاری رہیا۔ خیال کيتا جاندا اے کہ بم دھماکےآں دے مرتکب شدت پسند تنظیماں سن جنہاں دی قیادت عراقی دعوہ پارٹی کر رہی سی۔ انہاں بم دھماکےآں وچ کویت وچ امریکی سفارتخانہ، شیخ جابر الاحمد الصباح دا قافلہ، مقبول کیفے، جبریہ تے کاظمہ طیارےآں نوں ہائی جیک کرنے دے علاوہ شامل سن ۔
25 مئی ۱۹۸۵ نوں شیخ جابر الاحمد الصباح سیف پیلس وچ اپنے دفتر جاندے ہوئے قاتلانہ حملے دی ناکام کوشش دا نشانہ گیا۔شہزادے اُتے [۱۰۱] عسکریت پسند نے الزام لگایا سی، تے ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ اسنوں قتل کرنے دی اس کوشش کيتی وجہ ایران اور عراق دے درمیان پہلی خلیجی جنگ وچ کویت دا موقف اے، جتھے کویت نے جنگ وچ عراق دا نال دتا سی، [۱۰۲] تے ایہ کوشش جنگ وچ ایران دے حامیاں وچوں اک سی، [۱۰۲] ایہ کارروائی عراقی اسلامک دعوہ پارٹی دے اک رکن دی طرف نال کيتی گئی سی، [۱۰۳] ، جمال جعفر علی الابراہیمی ، جسنوں ابو مہدی الانجینیئر دے ناں توں جانیا جاندا اے، [۱۰۴] تے کویت نے ایران تے اسلامی دعوے اُتے الزام لگایا سی۔ اس آپریشن نوں انجام دینے والی پارٹی ۔ [۱۰۳] ۱۹۸۸ وچ کویت ایئر ویز دا " الجبریہ " نامی طیارہ ہائی جیک کر ليا گیا، ہائی جیکراں نے اس وچ سوار کچھ مسافراں نوں قتل کر دتا۔ کویت نے اس اغوا دے پِچھے حزب اللہ دا ہتھ سی۔ [۱۰۵][۱۰۶][۱۰۷]
کویت اُتے عراقی قبضہ
[سودھو]2 اگست ۱۹۹۰ نوں عراق نے کویت اُتے حملہ کيتا۔ فیر، ۴ اگست ناں، اس نے جمہوریہ کویت دے قیام دا اعلان کیا، جس دے معاملات کویت دی فوج وچ کرنل علاء حسین دی سربراہی وچ اک عبوری کویتی حکومت چلا رہی سی۔ حکومت ۸ اگست تک جاری رہی، جدوں ایہ اعلان کيتا گیا کہ کویت نے عراق دا الحاق کر ليا، تے اسنوں عراق دا انیسواں گورنر سمجھیا، تے عزیز صالح النعمان نوں کویت دا گورنر مقرر کيتا گیا، پر، اس فیصلے نوں تسلیم نئيں کيتا گیا۔ اقوام متحدہ نے عراق توں کویت توں دستبردار ہونے دا مطالبہ کيتا۔ عراقی قبضہ ۷ ماہ جاری رہیا، اس دوران کویتیاں نے عراقی فوج دے خلاف مزاحمت وچ اہم کردار ادا کيتا ۔۲۴ فروری ۱۹۹۱ نوں عراقی فوج نے ۱۹ جنگجوواں اُتے مشتمل اک مکان اُتے حملہ کیا، جو بعد وچ قرائن ہاؤس دے ناں توں مشہور ہويا۔ ۱۲ جنگجو مارے گئے جدوں کہ مکان نوں جزوی طور اُتے تباہ کر دتا گیا، تے فی الحال ایہ حملے دے واقعات نوں دکھانے دے لئی اک میوزیم اے۔ اس واقعے دے بعد، دوسری خلیجی جنگ عراق تے امریکا دی قیادت وچ ۳۲ ملکاں دے بین الاقوامی اتحاد دے درمیان شروع ہوئی، جس نے سعودی سرزمین نوں استعمال کیا، جس دے نتیجے وچ اتحادی افواج دی فتح ہوئی تے ریاست نوں آزاد کرایا گیا۔ ۲۶ فروری ۱۹۹۱ نوں کویت۔ سعودی عرب نے جنگ دے دوران کویتی شہریاں دی میزبانی کيتی۔
کویت دی آزادی توں چند روز پہلے عراقی فوج نے تیل دے کنوواں نوں تباہ کر دتا سی، کویت وچ تقریباً ۱۰۷۳ تیل دے کنويں تباہ ہو گئے سن ۔ماہرین دا کہنا سی کہ تن سال پہلے ایہ کنويں نئيں بجھاں گے تے ۳ مارچ ۱۹۹۱ نوں کنوواں نوں بجھانے دا کم شروع کيتا گیا۔ اک ہفتہ بعد آزادی توں، تے ايسے سال ۶ نومبر نوں کویت وچ آخری جلدا ہويا کنواں بجھ گیا۔
ترمیم دے بعد
[سودھو]شیخ سعد العبداللہ الصباح آزادی دے بعد کویت آنے والے اولین افراد وچوں اک سن، جو مارشل لاء دے نفاذ دے بعد ملک دے حکمران بنے، جسنوں ۲۶ جون ۱۹۹۱ نوں چار ماہ دے بعد اٹھا لیا گیا۔ اس دا نفاذ.
20 اکتوبر ۱۹۹۲ نوں کویتی قومی اسمبلی وچ پارلیمانی زندگی دوبارہ شروع ہوئی تے ۵ اکتوبر ۱۹۹۶ نوں پارلیمنٹ دا کم ختم ہويا، تے اسمبلی دی صدارت احمد عبدالعزیز السعدون نے دی ، تے ۲۰ اکتوبر نوں پارلیمنٹ دا کم ختم ہويا۔ ايسے سال کویتی قومی اسمبلی دا سال ۱۹۹۶ دا کم شروع ہويا، کونسل دا کم ۴ مئی ۱۹۹۹ کو امیر دی جانب توں کونسل نوں تحلیل کرنے دے بعد ختم ہويا، کونسل دی صدارت احمد عبدالعزیز السعدون نے کيتی۔ کونسل دی صدارت جاسم الخرافی نے کی
15 جنوری [[۲۰۰۶ء|2006]] نوں شیخ جابر الاحمد دا انتقال ہويا تے شیخ سعد العبداللہ نوں آئین دے مطابق کویت دا امیر قرار دتا گیا، جتھے اوہ ولی عہد سن ۔ پر، انہاں دی صحت دے حالات تے بیماری دی وجہ توں، انہاں نوں پارلیمنٹ دے اک فیصلے دے ذریعے برطرف کر دتا گیا، تے شیخ صباح الاحمد الصباح نوں انہاں دی جگہ کویت دے امیر دے طور اُتے فروخت کر دتا گیا۔ جو اس وقت وزیر اعظم سن ۔
شیخ صباح الاحمد الصباح دا دور حکومت (۲۰۰۶–۲۰۲۰)
[سودھو]29 جنوری ۲۰۰۶ نوں شیخ صباح الاحمد الصباح نے کویت دے امیر دی حیثیت توں حلف اٹھایا تے اس وقت اوہ وزیراعظم سن ۔ انہاں نے ايسے سال ۲۹ جنوری نوں حلف اٹھایا۔ شیخ نواف الاحمد الصباح نوں امیر دی سفارش دے بعد ولی عہد مقرر کيتا گیا سی تے قومی اسمبلی وچ انہاں توں بیعت دا عہد کيتا سی۔ ۱۲ جولائی ۲۰۰۶ نوں کویتی قومی اسمبلی دے سال ۲۰۰۶ دے اجلاس نے اپنا کم شروع کیا، تے پارلیمنٹ دی سب توں اہم کامیابیاں وچوں اک قانون نوں اپنانا سی جس وچ سوانیاں نوں ووٹ دینے تے عہدے دے لئی انتخاب لڑنے دا حق دتا گیا سی۔
باہرلے جوڑ
[سودھو]- کویت دی سرکاری ویب سائٹ اُتے تریخ دی تریخ Archived 2009-02-05 at the وے بیک مشین
- کویت-سلوواک آثار قدیمہ دی کھدائی مشن (KSAM)
حوالے
[سودھو]وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: کویت دی تریخ |
- ↑ أبو علية، عبد الفتاح حسن (1991). محاضرات في تاريخ الدولة السعودية الأولى. دار المريخ، الرياض. ط 2. ص 88
- ↑ "Kuwait: A Trading City"۔ Eleanor Archer۔ 2013
- ↑ عبد العزيز الرشيد، تاريخ الكويت ،ص.52
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ ۶.۰ ۶.۱ يعقوب يوسف الغنيم. الكويت عبر القرون. 2001.
- ↑ جزيرة العرب، مصطفى الدباغ
- ↑ التحفة النبهانية في تاريخ الجزيرة العربية، النبهاني
- ↑ التحفة النبهانية في تاريخ الجزيرة العربية، النبهاني ص12
- ↑ ۱۰.۰ ۱۰.۱ أيام العرب في الجاهلية، محمد جاد المولى بك وعلي البجادي ومحمد أبو الفضل إبراهيم
- ↑ G N Curzon;Persia & the Persian Question, Vol II, London, 1892, P 418
- ↑ عبد الله بن محمد الطائي. الشراع الكبير. ط: 1. 1981
- ↑ إمارة المنتفق وأثرها في تاريخ العراق والمنطقة الإقليمية 1546–1918. د. حميد حمد السعدون. ط1 1999.
- ↑ السعدون. ص:88
- ↑ عباس العزاوي. تاريخ العراق بين الإحتلالين. بغداد 1954. ج5. ص:178
- ↑ أنساب الأسر الحاكمة في الإحساء. ص:177
- ↑ لمع الشهاب. ص:32
- ↑ أنساب الأسر الحاكمة في الإحساء. ص:177
- ↑ تاريخ هجر. ج1. عبد الرحمن بن عثمان آل ملا. 1991. ص:42
- ↑ عبد الكريم الوهبي. ص:220
- ↑ عبد الرحمن بن عثمان آل ملا. ص: 43
- ↑ عشائر العراق. عباس العزاوي. مطبعة بغداد 1937. ج1 ص:300
- ↑ السعدون. ص:93
- ↑ آل سعود. ماضيهم ومستقبلهم. جبران شامية. ص:32
- ↑ الوهبي. ص:244-245
- ↑ الوهبي. ص:244-245
- ↑ تاريخ العلاقات العثمانية الإيرانية: الحرب والسلام بين العثمانيين والصفويين. للدكتور عباس إسماعيل صباغ المحاضر بجامعة بيروت العربية وجامعة الإمام الأوزاعي. دار النفائس. بيروت ط الأولى 1999 ص:219
- ↑ اليمن والغرب 1517–1962 م. اريك ماكرو. ترجمة: حسين بن عبد الله العمري. دار الفكر دمشق. ط2 1978. ص:43
- ↑ تاريخ عمان السياسي. عبد الله بن محمد الطائي. ط1. مكتبة الربيعان للنشر والتوزيع 2008 ISBN 978-99906-641-1-9. ص:89-110
- ↑ ۳۰.۰ ۳۰.۱ ۳۰.۲ تاريخ الخليج العربي الحديث والمعاصر. م1 إمارات الخليج في عصر التوسع الأوروبي الأول 1507–1840. د. جمال زكريا قاسم. دار الفكر العربي ط: 1417 هـ/1997. ص:151-153
- ↑ مقاومة إمارات شرق الجزيرة العربية وقبیلے الخليج العربي للتغلغل الاستعماري الأوروبي 1500–1820. عبد الأمير محمد أمين. مركز دراست الوحدة العربية. بيروت مارس 1981
- ↑ تاريخ الكويت، عبد العزيز الرشيد، ص.18
- ↑ جمال زكريا ج:1 ص:339
- ↑ تاريخ الكويت السياسي، حسين خلف الشيخ خزعل، الجزء الأول، ص.19
- ↑ ۳۵.۰ ۳۵.۱ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےموسوعة مقاتل
لئی۔ - ↑ ۳۶.۰ ۳۶.۱ ۳۶.۲ تاريخ الكويت السياسي. حسين خلف االشيخ خزعل. دار ومكتبة الهلال، ط:1962. ج1
- ↑ التحفة النبهانية. ص: 126
- ↑ ۳۸.۰ ۳۸.۱ من هنا بدأت الكويت، عبد الله الحاتم. ص:8
- ↑ مختصر تاريخ الكويت. راشد عبد الله الفرحان. ص:61
- ↑ من تاريخ الكويت، سيف مرزوق الشملان. ص:102
- ↑ ۴۱.۰ ۴۱.۱ بنو خالد وعلاقاتهم بنجد ۱۰۸۰–۱۲۰۸ هـ / ۱۶۶۹–۱۷۹۴ م. عبد الكريم بن عبد الله الوهبي. ط:الأولى. دار ثقيف للنشر والتأليف. الرياض. ۱۹۸۹. ص:154 سائیٹ غلطی: Invalid
<ref>
tag; name "وهبي" defined multiple times with different content - ↑ خزعل: تاريخ الكويت. ج:1 ص:37
- ↑ ۴۳.۰ ۴۳.۱ ۴۳.۲ أنساب الأسر الحاكمة في الإحساء، الجزء الثاني (بنو حميد أو آل عريعر).
- ↑ ۴۴.۰ ۴۴.۱ تاريخ الكويت. عبد العزيز الرشيد. 1971. ص:33
- ↑ الصفحة الثانية من كتابة مرتضى بن علوانسانچہ:مردہ ربط من مركز الدراست والبحوث الكويتية
- ↑ أبو حاكمة. محاضرات في تاريخ شرقي الجزيرة العربية في العصور الحديثة. القاهرة. 1968/1388 ص:64
- ↑ تاريخ الكويت الحديث والمعاصر، محمد حسن العيدروس، دار الكتاب الحديث.1422-2002. ص:11
- ↑ خزعل. ص:41
- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےوثيقة
لئی۔ - ↑ توجد وثيقة عثمانية من أرشيف رئاسة الوزراء العثماني في دفتر المهمة رقم 111 صفحة 713 في حوادث 21 رجب سنة 1113 هـ/ ديسمبر 1701 م. وتقول تلك الوثيقة نقلا عن لسان والي البصرة بأن العتوب عددهم 2000 ولديهم 150 سفينة مسلحة ببعض المدفعية الخفيفة.
- ↑ المخراق نهر كبير متصل بشط العرب يصل صحراء الزبير غربا، وهذا النهر تقع على إحدى ضفتيه قرى تابعة لقضاء أبي الخصيب. أنظر عنوان المجد للحيدري في سنة 1882 م
- ↑ ۵۲.۰ ۵۲.۱ خزعل. ص:42
- ↑ الوهبي. ص: 384
- ↑ القناعي. ص:9
- ↑ النبهاني. التحفة النبهانية -الكويت- ص:128-129
- ↑ الوهبي. ص:384 وقد ذكر أنها ظلت تحت الحكم المباشر حتى العقد السابع من قرن 12 هجري/ السادس من القرن الثامن عشر الميلادي.
- ↑ Frances Warden. op. cit. p:266
- ↑ أبو حاكمة. ص:69
- ↑ الوهبي. ص:385
- ↑ سبائك العسجد لعثمان بن سند البصري. بومباي 1315 هـ. ص:18
- ↑ ذكر حسين خزعل في كتابه: تاريخ الكويت السياسي صفحة:43 أنه كان محمد بن غرير ولكن محمد كان قد توفي پہلے ذلك بزمن طويل أي سنة 1103 هـ/1691 م
- ↑ ۶۲.۰ ۶۲.۱ خزعل ص:44
- ↑ تاريخ الخليج العربي. جمال زكريا قاسم. ج:1 ص:342
- ↑ ج. ج. لوريمر. دليل الخليج. ج:3 ص:1503
- ↑ مقاومة إمارات شرق الجزيرة للتغلغل الاستعماري الأوروبي. بحث وثائقي للدكتور عبد الأمير محمد أمين. مركز دراست الوحدة العربية. بيروت 1981. ص: 60 وما بعدها
- ↑ تاريخ القبیلے العربية في السواحل الفارسية. جلال الهارون ص:63-64
- ↑ خزعل. ص:46-47
- ↑ شاكر، محمود (2000). التاريخ الإسلامي، العهد العثماني. المكتب الإسلامي، بيروت. ط 4 ص 315
- ↑ تحفة المشتاق في أخبار نجد والحجاز والعراق، عبد الله بن محمد البسام، حوادث عام 1811
- ↑ شاكر، محمود (2000). ص 315
- ↑ الشيخ، رأفت غنيمي (2001). التوجه العثماني من خلال محمد علي باشا وأسرته نحو الخليج العربي. ندورة رأس الخيمة التاريخية الثانية. مركز الدراست والوثائق، رأس الخيمة. ط 1. ص 55-80
- ↑ ۷۲.۰ ۷۲.۱ ۷۲.۲ قافلة الحبر، الرحالة الغربيون إلى الجزيرة والخليج (1762–1950). سمير عطا الله. دار الساقي. ط:الأولى 1994 ISBN 1-85516-750-6. قسم:رحلة لويس بيللي المقيم السياسي لصاحبة الجلالة في الخليج. ص: 171-179
- ↑ صراع الأمراء علاقة نجد بالقوى السياسية في الخليج العربي 1800–1870. عبد العزيز عبد الغني إبراهيم. ط: الثانية. 1992. ص: 205 ISBN 1-85516-042-0 نقلا من سجلات الوكالة البريطانية في بوشهر
- ↑ حادثة الطبعةسانچہ:مردہ ربط
- ↑ ۷۵.۰ ۷۵.۱ ياغي، إسماعيل أحمد (2001). سياسة مدحت باشا والي العراق العثماني تجاه الخليج العربي. مركز الدراست والوثائق، رأس الخيمة. ط 1. ص 15-54
- ↑ طهبوب، فالق حمدي (2001). الحملة العثمانية على شرقي الجزيرة العربية عام 1871م ودورها في تشكيل القوى السياسية في المنطقة. ندورة رأس الخيمة التاريخية الثانية. مركز الدراست والوثائق، رأس الخيمة. ط 1. ص 249-289
- ↑ شاكر، محمود (2000). ص 316
- ↑ بيان الكويت: سيرة حياة الشيخ مبارك الصباح، سلطان بن محمد القاسمي.
- ↑ ۷۹.۰ ۷۹.۱ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےشروط الحماية البريطانية للكويت
لئی۔ - ↑ الخصوصي، بدر الدين (1988). دراست في تاريخ الخليج العربي الحديث والمعاصر، ج 2. منشورات ذات السلسلے، الكويت. ط 1. ص 75
- ↑ الخصوصي (1988). ص 76
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ شاكر، محمود (2000). التاريخ الإسلامي، العهد العثماني. المكتب الإسلامي، بيروت. ط 4 ص 274
- ↑ شاكر، محمود (2000). التاريخ الإسلامي، العهد العثماني. المكتب الإسلامي، بيروت. ط 4 ص 317
- ↑ ۸۹.۰ ۸۹.۱ الغنيم، يعقوب يوسف (1999). ملامح من تاريخ الكويت. ص 37.
- ↑ شاكر، محمود (2000). ص 317
- ↑ من هنا بدأت الكويت، عبد الله الحاتم 50,51,52
- ↑ كويت 1938 شرارة الديمقراطية، ماضي الخميس، الطبعة الخامسة، صفحة 43
- ↑ كتاب الموسوعة الكويتية المختصرة، حمد السعيدان
- ↑ حدث في مثل هذا اليوم في الكويت دخل في 26 أغسطس 2009 Archived 28 مارس 2020 at the وے بیک مشین
- ↑ إصدار دستور دولة الكويت [مردہ ربط]
- ↑ حدث في مثل هذا اليوم 11 نوفمبر، وكالة الأنباء الكويتية كونا، دخل في 27 نوفمبر 2010 Archived 24 أغسطس 2011 at the وے بیک مشین
- ↑ رفع علم الكويت الجديد [مردہ ربط] Archived 18 فبراير 2010 at the وے بیک مشین
- ↑ http://www.hadath.net/ArticleDetail.aspx?id=2718۔ اخذ شدہ بتاریخ أغسطس 2020 مفقود أو فارغ
|title=
(معاونت) - ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےوفاة صباح السالم
لئی۔ - ↑ "حل أزمة المناخ"۔ اخذ شدہ بتاریخ 22 أغسطس 2020
- ↑ مجلة العربي، وداعاً جابر الأحمد.. مسيرة قائد.. ووطـن، العدد 567، فبراير 2006، دخل في 18 أكتوبر 2008
- ↑ ۱۰۲.۰ ۱۰۲.۱ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےاغتيال جابر
لئی۔ - ↑ ۱۰۳.۰ ۱۰۳.۱ اتهام حزب الدعوة الإسلامية العراقي العميل لإيران بتنفيذ عملية اغتيال أمير الكويت
- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےالنائب العراقي
لئی۔ - ↑ "1988: Hijackers free 25 hostages."
- ↑ Ranstorp, Hizb'allah in Lebanon, (1997), p.95
- ↑ Greenwald, John, Sam Allis, and David S. Jackson.