Zrosłogłowe
| Holocephali[1] | |||
| Bonaparte, 1832 | |||
| Okres istnienia: dewon późny–dziś | |||
 Chimera pospolita (Chimaera monstrosa) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada |
zrosłogłowe | ||
| Rzędy | |||
| |||
Zrosłogłowe[2], chimery[3] (Holocephali) – gromada ryb (w niektórych ujęciach systematycznych podgromada w obrębie ryb chrzęstnoszkieletowych) obejmująca blisko 40 współcześnie żyjących gatunków zamieszkujących głębokie i chłodne wody morskie, oraz wiele taksonów kopalnych. Nazwa chimery jest odnoszona do współcześnie żyjących Holocephali, w odniesieniu do wymarłych gatunków z rodzin innych niż chimerowate nie powinna być stosowana. W zapisie kopalnym zrosłogłowe znane są z warstw górnego dewonu[4].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Chłodne wody oceaniczne, poniżej 80 m p.p.m.
Cechy charakterystyczne
[edytuj | edytuj kod]Trwałe i nieruchome połączenie szczęki górnej z puszką mózgową (czaszka typu autostylicznego[5]), kość podniebienno-kwadratowa zrośnięta z czaszką. Taka budowa umożliwia powiększanie jamy gębowej i gardzieli, zwiększa ruchliwość szczęk – ułatwia to pobieranie pokarmu.
Cztery szczeliny skrzelowe przykryte fałdem skórnym, z zewnątrz widoczny jest jeden otwór skrzelowy z każdej strony głowy. Brak steku. Samce mają pterygopodia[2].
Zęby są pozbawione szkliwa i zlane w płytki żujące (płytki zębowe). Długi nitkowaty ogon zakończony jest płetwą – epicerkalną, dyficerkalną lub biczowatego kształtu[4].
Największe gatunki osiągają długość maksymalnie do 1,5 m.
Zrosłogłowe osiedlają się przy dnie zbiornika wodnego. Odżywiają się fauną denną.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Do zrosłogłowych zaliczany jest jeden współcześnie występujący rząd[6]:
- Chimaeriformes Obruchev, 1953 – chimerokształtne[7]
Opisano również rzędy wymarłe[8]:
- Iniopterygiformes Zangerl & Case, 1973
- Orodontiformes Zangerl, 1981
- Eugeneodontiformes Zangerl, 1981
- Petalodontiformes Zangerl, 1981
- Debeeriiformes Nelson, 2006
- Helodontiformes Nelson, 2006
- Psammodontiformes Obruchev, 1953
- Copodontiformes Obruchev, 1953
- Squalorajiformes Patterson, 1965
- Chondrenchelyiformes Moy-Thomas, 1939
- Menaspiformes Nelson, 2006
- Cochliodontiformes Obruchev, 1953
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Holocephali, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
- ↑ Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
- ↑ a b Ryby kopalne. red. Michał Ginter. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012. ISBN 978-83-235-0973-8.
- ↑ Zygmunt Grodziński: Anatomia i embriologia ryb. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1981, s. 127.
- ↑ Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Jon David Fong, SPECIES BY FAMILY/SUBFAMILY, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 2 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-23] (ang.).
- ↑ Uproszczony układ systematyczny ryb [w:] Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. pwn.pl Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-61492-24-5.
- ↑ R. van der Laan. Family-group names of fossil fishes. „European Journal of Taxonomy”. 466, s. 37–39, 2018. DOI: 10.5852/ejt.2018.466. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
- Ryby : encyklopedia zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9 (seria).