Zbiorniki wodne Žlutý Kopec w Brnie
 nr rej. zabytek kultury Republiki Czeskiej
| |
 Žlutý kopec – zbiornik wodny z 1894 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Miejscowość | |
| Adres |
Tvrdého 15 |
| Typ budynku |
podziemny zbiornik wodny |
| Architekt |
Thomas Docwry (1874) |
| Wysokość całkowita |
6,5 m |
| Rozpoczęcie budowy |
1874 |
| Ukończenie budowy |
1917 |
Położenie na mapie Brna  | |
Położenie na mapie Czech  | |
Położenie na mapie kraju południowomorawskiego  | |
| 49°11′44,24″N 16°35′27,83″E/49,195622 16,591064 | |
| Strona internetowa | |
Zbiorniki wodne Žlutý Kopec w Brnie (cz. Vodojemy Žlutý Kopec) – zespół podziemnych zbiorników wodnych wybudowanych w latach 1874–1917 w rejonie ul. Tvrdého w Brnie, stanowiący część systemu wodociągowego Pisárky.
Zbiorniki zostały uznane za zabytek kultury Republiki Czeskiej w 2019[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Szybki rozwój Brna w 2. połowie XIX wieku i związany z nim wzrost liczby ludności, spowodował konieczność zapewnienia mieszkańcom odpowiednich dostaw wody pitnej. Wodę zapewnił system wodociągowy Pisárky, zaprojektowany przez przedsiębiorcę z Londynu Thomasa Docwry’ego. Wodociągi w Brnie wzorowane były na rozwiązaniach brytyjskich. Woda pobierana była z rzeki Svratka, następnie oczyszczana w trzech biologicznych filtrach i pompowana do zbiorników. Dwa mniejsze zbiorniki (tzw. strefa wyższego ciśnienia) znajdowały się w Špilberku. Kolejne trzy zbiorniki wodne wybudowano na wschodnim zboczu wzgórza Žlutý Kopec[1].
Jakość wody w wodociągu Pisárky szybko się pogorszyła i już pod koniec XIX wieku rozpoczęto budowę nowego wodociągu z Březovej nad Svitavou, który uruchomiono w 1913[1].
System wodociągowy Pisárky działał do 1997 dostarczając wodę pitną i przemysłową. Po 1997 cały kompleks był nieużytkowany i stopniowo niszczał, a w 2014 przeznaczono go do likwidacji[1].
W 2019 cały obszar na wzgórzu Žlutý Kopec został uznany przez Ministerstwo Kultury Republiki Czeskiej za zabytek kultury. Cały kompleks trzech zbiorników wodnych został zrewitalizowany i zagospodarowany na cele turystyczne. Pierwszy, najstarszy zbiornik został udostępniony do zwiedzania w 2020, kolejne w latach 2022 i 2024. W 2024 zakończono również prace związane z zagospodarowaniem terenu nad zbiornikami[1].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Zbiornik 1
[edytuj | edytuj kod]
Wybudowany został w 1874 według projektu Thomasa Docwry’ego po północno-zachodniej stronie kompleksu. System nośny zbiornika tworzą ceglane ściany i łuki dzielące całość budowli na rytmicznie ułożone komory. Posadzka jest ceglana, wyprofilowana, co ułatwia odpływ wody. Wymiary zbiornika wynoszą ok. 45 × 45 m, a jego wysokość 6,5 m. Pojemność zbiornika wynosi ponad 9,5 mln litrów[2].
Zbiornik 2
[edytuj | edytuj kod]
Wybudowany w 1894 w związku z rosnącym zapotrzebowaniem na wodę według projektu brneńskiego inżyniera i budowniczego Emila Procházki. Podobnie jak zbiornik 1 jest wymurowany z cegły. Konstrukcję zbiornika tworzy 70 ceglanych filarów podtrzymujących sklepienia. Filary łączone są łukami. Wymiary zbiornika to 35 × 55 m. Wysokość wynosi 6,5 m. Zbiornik mieści 8,5 mln litrów wody[3].
Zbiornik 3
[edytuj | edytuj kod]
Powstał w 1917 roku według projektu działu technicznego i projektowego Miejskich Wodociągów w Brnie. Wykonany w monolitycznej konstrukcji betonowej składa się z dwóch połączonych zbiorników: północnego o wymiarach 35 × 30 m oraz południowego o wymiarach 45 × 30 m. Sklepienie podpiera 87 masywnych, betonowych filarów. Pojemność obu części zbiornika wynosi 15 mln litrów[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Informacje o zbiornikach wodnych – Zbiorniki wodne Žlutý Kopec [online], Zbiorniki wodne Brno [dostęp 2024-12-02] (pol.).
- ↑ Zbiornik 1 [online], Vodojemy Žlutý Kopec [dostęp 2024-12-02] (pol.).
- ↑ Zbiornik 2 [online], Vodojemy Žlutý Kopec [dostęp 2024-12-02] (pol.).
- ↑ Zbiornik 3 [online], Vodojemy Žlutý Kopec [dostęp 2024-12-02] (pol.).