Tarnów Opolski (gmina)

Tarnów Opolski
	gmina wiejska
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	opolski
TERC	1609112
Siedziba	Tarnów Opolski
Wójt	Rudolf Urban (od 2024)
Powierzchnia (31.12.2023)	81,80 km²
Populacja (31.12.2023); • liczba ludności	; 9 397
• gęstość	114,88 os./km²
Nr kierunkowy	77
Kod pocztowy (31.12.2023)	46-050
Tablice rejestracyjne	OPO
Mniejszości	Niemcy
Język pomocniczy	niemiecki
	Adres urzędu:ul.Dworcowa 6; 46-050 Tarnów Opolski
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	8
Liczba miejscowości	8
	Położenie na mapie województwa opolskiego Tarnów Opolski
	Położenie na mapie Polski Tarnów Opolski
	50°35′N 18°05′E/50,583333 18,083333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Tarnów Opolski (niem. Gemeinde Tarnau; daw. gmina Tarnów) – gmina wiejska w województwie opolskim, w powiecie opolskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie opolskim. W 2007 roku w gminie wprowadzono język niemiecki jako język pomocniczy.

Siedziba gminy to Tarnów Opolski.

Położenie

Gmina Tarnów Opolski leży na piaszczystej równinie w południowo-zachodniej części Polski, na prawym brzegu rzeki Odry, 19 km od Opola, na pograniczu Wyżyny Śląsko-Krakowskiej i Niziny Śląskiej. Wschodnią część gminy stanowi mezoregion Równiny Opolskiej, wąski pas wzdłuż Odry w zachodniej części to mezoregion Pradoliny Odry. Natomiast część gminy położona na południe od Kosorowic i Tarnowa Opolskiego stanowi fragment Masywu Chełmskiego.

Gmina, administracyjnie położona jest w środkowej części województwa opolskiego w powiecie opolskim. Zajmuje 82 km², co lokuje ją pod względem obszaru na 25 pozycji w grupie gmin wiejskich.

Komunikacja

Położenie komunikacyjne gminy w regionie jest bardzo korzystne. Większość tras komunikacji lokalnej stanowi zarazem część systemu sieci ponadlokalnej. Przez teren gminy przebiega międzynarodowa trasa nr 94 prowadząca do granic Niemiec i Ukrainy, droga wojewódzka w miejscowości Przywory nr 423 relacji Opole – Kędzierzyn Koźle. Ponadto przez gminę przebiega 35,81 km dróg powiatowych i 78,835 km dróg gminnych. Przez gminę przebiegają dwie linie kolejowe, dwutorowe, zelektryfikowane, relacji: Wrocław – Bytom oraz Opole – Kędzierzyn-Koźle.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2023^[2] gmina Tarnów Opolski ma obszar 81,8 km².

Gmina stanowi 5,14% powierzchni powiatu opolskiego w tym:

użytki rolne: 47%
użytki leśne: 44%

Demografia

Według danych z 31 grudnia 2023 roku gminę zamieszkiwało 9397 osób.^[2]

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	9397	100	4861	52	4536	48
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	114,88		59,43		55,45

Dynamika 10-letnia zmian demograficznych w gminie Tarnów Opolski (2014–2023)^[3]
Dynamika zmian przyrostu naturalnego w gminie Tarnów Opolski w latach 2016–2023^[3]
Piramida wieku i płci mieszkańców gminy Tarnów Opolski w 2023 roku^[4]
Dane o saldzie migracji w Tarnowie Opolskim^[5]. Niebieskim kolorem zaznaczono okresy zwiększonej imigracji, a czerwonym kolorem oznaczono okresy zwiększonej emigracji

Gospodarka

Wiodącą funkcją gminy jest przemysł i rolnictwo. Działalność prowadzi ok. 490 podmiotów gospodarczych funkcjonujących m.in. w sferze usług budowlanych, transportowych, handlu, mechaniki pojazdowej, przetwórstwa, ślusarstwa, szewstwa, fryzjerstwa, krawiectwa i napraw.

Bogactwa naturalne gminy (kamień wapienny i żwirek) zadecydowały o powstaniu nowoczesnego zakładu LHOIST „OPOLWAP S.A.” produkującego wapno i materiał do budowy dróg. Od 2011 Zakłady Wapiennicze Lhoist S.A.^[6]) w oparciu o wielki kamieniołom, wydobywający wapienie środkowego triasu (formacja karchowicka), w obrębie których występują jedne z pierwszych na świecie koralowce sześciopromienne^[7].

Ponadto wyróżnić należy: „Polbau” Opole w Przyworach, Przedsiębiorstwo „Labtar” w Tarnowie Opolskim, Zakład Produkcyjno Usługowy „Gebauer” w Tarnowie Opolskim, „Przedsiębiorstwo Mechanizacji Rolnictwa w Przyworach, Rzeźnictwo” – Krasowski w Walidrogach oraz MROCZEK –Zakład Przetwórstwa Mięsnego Rzeźnictwa-Wędliniarstwo w Tarnowie OpolskimPrzedsiębiorstwo Handlowe – „Tomiczek” – Tarnów Opolski. Na terenie gminy zanotowano 490 prywatnych podmiotów gospodarczych, z tego jedno przedsiębiorstwo zatrudnia powyżej stu pracowników^[8].

Edukacja

Na terenie Gminy funkcjonuje:

1 żłobek
- Niepubliczny żłobek "Szkrabuś" w Kosorowicach^[9]
4 przedszkola
- Przedszkole Publiczne z oddziałami integracyjnymi im. Błogosławionego Edmunda Bojanowskiego w Tarnowie Opolskim.
- Przedszkole Publiczne w Kosorowicach
- Przedszkole Publiczne w Przyworach
- Zespół Szkolno-Przedszkolny Stowarzyszenia Pro liberis Silesiae Przedszkole w Raszowej
4 szkoły podstawowe
- SP Publiczna Tarnów Opolski w Tarnowie Opolskim
- SP Publiczna Tarnów Opolski(filia w Nakle)
- SP Publiczna Kąty Opolskie w Kątach Opolskich
- Zespół Szkolno-Przedszkolny Stowarzyszenia Pro liberis Silesiae Szkoła Podstawowa w Raszowej^[10]

Kultura

Samorządową centralną instytucją rozpowszechniania kultury na terenie Gminy Tarnów Opolski jest Gminny Ośrodek Kultury w Tarnowie Opolskim. Gminny Ośrodek Kultury w Tarnowie Opolskim zarządza poza sobą jeszcze 7 lokalnymi ośrodkami kulturalnymi działającymi w każdej wsi na terenie gminy.

Regularne wydarzenia kulturalne

Lp.	Nazwa wydarzenia	Termin wydarzenia	Miejsce wydarzenia
1.	Wodzenie niedźwiedzia (in. Bery)	Sobota końcówki stycznia lub sobota lutego	Cała gmina Tarnów Opolski
2.	Babski comber (wydarzenie tylko dla kobiet)	Styczeń lub luty	Lokalizacja jest ustalana przed terminem wydarzenia
3.	Środa Żurowa	Wielka Środa w śląskiej tradycji to Środa Żurowa	Skwer "Wierzbowy Zakątek" w Tarnowie Opolskim oraz w innych miejscowościach
4.	Jarmark Wielkanocny	Początek w okolicach niedzieli Palmowej	Plac główny obok kościoła pw. św. Marcina Biskupa w Tarnowie Opolskim oraz w innych miejscowościach
5.	Zajączek (wydarzenie tylko dla dzieci)	Wielka sobota (po ostatnim święceniu pokarmów)	Skwer "Wierzbowy Zakątek" w Tarnowie Opolskim
6.	Przemarsz do "Księżego Dołu" (wydarzenie chrześcijańskie)	Przed ostatnia niedziela maja	Początkowym miejscem wydarzenia jest kościół pw. św. Marcina Biskupa w Tarnowie Opolskim. Wydarzenie kończy się w lesie w miejscu zwanym "Księżym Dołem" niedaleko Tarnowa Opolskiego
7.	Dzień dziecka (wydarzenie tylko dla dzieci)	Początek czerwca	Lokalizacja jest ustalana przed terminem wydarzenia
8.	Turniej Rycerski (organizuje stowarzyszenie Niepokorni)	Okres wakacyjny	Walidrogi - Szranki do turnieju rycerskiego
9.	Święto Ziół i Kwiatów	15 sierpnia	Plac główny obok kościoła pw. św. Marcina Biskupa w Tarnowie Opolskim
10.	Dożynki Gminne	Druga połowa września	Lokalizacja jest ustalana przed terminem wydarzenia
11	Octoberfest	Końcówka września lub październik	Lokalizacja jest ustalana przed terminem wydarzenia
12.	Marcinki (wydarzenie chrześcijańskie)	11 listopada (imieniny Marcina)	Plac główny obok kościoła pw. św. Marcina Biskupa w Tarnowie Opolskim
13	Jarmark Bożonoradzeniowy (wydarzenie chrześcijańskie)	W czasie adwentu w grudniu. Przed świętami Bożego Narodzenia	Lokalizacja jest ustalana przed terminem wydarzenia

Regularne wydarzenia sportowe

Lp.	Nazwa wydarzenia	Termin wydarzenia	Miejsce wydarzenia
1.	Leśna Draka - Bieg sportowy	Przed ostatnia niedziela listopada	Miejsce startu to stadion sportowy im. Józefa Zwierzyny w Tarnowie Opolskim następnie bieg trasą Leśnej Draki przez las Tarnowa Opolskiego

Gminy partnerskie

Przypisy

↑ Dane o powierzchni geodyzyjnej gminy Tarnów Opolski ze strony GUS [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-06-16] .
↑ ^a ^b Główny Urząd Statystyczny. stat.gov.pl. [dostęp 2024-06-13]. (pol.).
↑ ^a ^b MichałM. Gajewski MichałM., Dynamika zmian przyrostu naturalnego w gminie Tarnów Opolski [online], Główny Urząd Statystyczny, 18 czerwca 2024 [dostęp 2023-12-31] (pol.).
↑ Gmina Tarnów Opolski w liczb ludności w Gminie Tarnów Opolski wg płci i wieku [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-06-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ GUS, MichałM. Gajewski MichałM., Saldo migracji ogółem w gminie Tarnów Opolski (2014-2023) [online], Główny Urząd Statystyczny, 18 czerwca 2024 [dostęp 2023-12-31] (pol.).
↑ Lhoist [online], www.lhoist.com [dostęp 2024-06-18] .
↑ RobertR. Niedźwiedzki RobertR., JoachimJ. Szulc JoachimJ., MarekM. Zarankiewicz MarekM., Przewodnik geologiczny. Kamienne skarby Ziemi Annogórskiej, Stowarzyszenie Kraina św. Anny, 2012, s.18, ISBN 978-83-63036-04-1 [dostęp 2024-06-18] (pol.).
↑ Urząd Gminy Tarnów Opolski, Charakterystyka Gminy - Gmina Tarnów Opolski [online], tarnowopolski.pl, 29 listopada 2007 [dostęp 2024-06-20] (pol.).
↑ Rejestr żłobków i klubów dziecięcych - Gmina Tarnów Opolski [online], bip.tarnowopolski.pl [dostęp 2024-07-31] .
↑ Jednostki oświatowe w Gminie Tarnów Opolski - Gmina Tarnów Opolski [online], tarnowopolski.pl [dostęp 2024-07-31] .

Linki zewnętrzne

[1] Dane o powierzchni geodyzyjnej gminy Tarnów Opolski ze strony GUS [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-06-16] .

[autonazwa1-2] Główny Urząd Statystyczny. stat.gov.pl. [dostęp 2024-06-13]. (pol.).

[:0-3] MichałM. Gajewski MichałM., Dynamika zmian przyrostu naturalnego w gminie Tarnów Opolski [online], Główny Urząd Statystyczny, 18 czerwca 2024 [dostęp 2023-12-31] (pol.).

[populacja2016-4] Gmina Tarnów Opolski w liczb ludności w Gminie Tarnów Opolski wg płci i wieku [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-06-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[5] GUS, MichałM. Gajewski MichałM., Saldo migracji ogółem w gminie Tarnów Opolski (2014-2023) [online], Główny Urząd Statystyczny, 18 czerwca 2024 [dostęp 2023-12-31] (pol.).

[6] Lhoist [online], www.lhoist.com [dostęp 2024-06-18] .

[7] RobertR. Niedźwiedzki RobertR., JoachimJ. Szulc JoachimJ., MarekM. Zarankiewicz MarekM., Przewodnik geologiczny. Kamienne skarby Ziemi Annogórskiej, Stowarzyszenie Kraina św. Anny, 2012, s.18, ISBN 978-83-63036-04-1 [dostęp 2024-06-18] (pol.).

[8] Urząd Gminy Tarnów Opolski, Charakterystyka Gminy - Gmina Tarnów Opolski [online], tarnowopolski.pl, 29 listopada 2007 [dostęp 2024-06-20] (pol.).

[9] Rejestr żłobków i klubów dziecięcych - Gmina Tarnów Opolski [online], bip.tarnowopolski.pl [dostęp 2024-07-31] .

[10] Jednostki oświatowe w Gminie Tarnów Opolski - Gmina Tarnów Opolski [online], tarnowopolski.pl [dostęp 2024-07-31] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Wsie	Kąty Opolskie Kosorowice Miedziana Nakło Przywory Raszowa Tarnów Opolski Walidrogi
Części wsi	Białoń Łowiecko
Przysiółek wsi	Tarnów Opolski

Miasta	Niemodlin Ozimek Prószków Tułowice
Gminy miejsko-wiejskie	Niemodlin Ozimek Prószków Tułowice
Gminy wiejskie	Chrząstowice Dąbrowa Dobrzeń Wielki Komprachcice Łubniany Murów Popielów Tarnów Opolski Turawa

Przynależność wojewódzka	woj. śląskie (1945–50) woj. opolskie (1950–75)
Miasta (1945–75)	Krapkowice (do 1955 →) Opole (do 1948 →) Ozimek (od 1962)
Osiedla (1954–72)	Groszowice (1956–64) Ozimek (do 1962)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Chróścina (od 1952) Chrząstowice (Chrząsty) Czarnowąsy (do 1974) Dąbrówka Dolna (do 1954) Dobrzeń Wielki (Dobrzeń) Gosławice (do 1954) Groszowice (do 1954) Komprachcice Krapkowice (Chrapkowice) (do 1954) Kup (Kupy) (do 1954) Łubniany (Ługniany) Murów (od 1973) Nowa Wieś Królewska (do 1954) Ozimek Pokój Popielów Prószków (Pruszków) Przywory (1973–74) Tarnów Opolski (Tarnów) Turawa Wójtowa Wieś (do 1954) Wrzoski (do 1951) Zagwiździe (do 1954)
Gromady (1954–72)	Boguszyce (1954–72) Brynica (1954–61) Budkowice Stare (1954–72) Chmielowice (1954–61) Chróścice (1954–72) Chróścina (1954–72) Chrząstowice (1954–72) Czarnowąsy (1954–72) Dąbrówka Dolna (1954–72) Dębie (1954–61) Dobrzeń Wielki (1954–72) Domaradz (1954–61) Domecko (1954–59) Dylaki (1954–61) Gosławice (1954–61) Górki (1954–59) Grodziec (1954–61) Groszowice (1954–55) Grudzice (1954–72) Jełowa (1954–72) Komprachcice (1954–72) Krasiejów (1954–61) Kup (1954–72) Ligota Prószkowska (1954–59) Ligota Turawska (1954–72) Luboszyce (1954–72) Łubniany (1954–72) Malina (1954–59) Murów (1954–72) Ozimek (1954) Ozimek (1961–72) Pokój (1954–72) Polska Nowa Wieś (1954–68) Popielów (1954–72) Prószków (1954–72) Przywory (1954–72) Radomierowice (1954–59) Raszowa (1954–72) Rogów Opolski (1954–55 →) Schodnia Stara (1954–68) Sławice (1954–61) Stare Siołkowice (1954–72) Tarnów Opolski (1954–72) Turawa (1954–72) Węgry (1954–72) Winów (1959–72) Wójtowa Wieś (1954–59) Wróblin (1954–59) Żużela (1954–55 →) Żywocice (1954–55 →)