Tanger
35°46′N 5°48′W/35,766667 -5,800000
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Region | |||||
| Populacja (2014) • liczba ludności |
| ||||
| Kod pocztowy |
90000 | ||||
Położenie na mapie Maroka  | |||||
Położenie na mapie Afryki  | |||||
| 35°46′N 5°48′W/35,766667 -5,800000
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Tanger (arab. طنجة, Ṭanǧa; marok. arab. Ṭanža) – miasto w północnym Maroku, port nad Cieśniną Gibraltarską, siedziba administracyjna regionu Tanger-Tetuan-Al-Husajma. W 2014 roku liczyło ok. 948 tys. mieszkańców[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Starożytność
[edytuj | edytuj kod]W starożytności znane było jako Tingis. Nazwa miasta wywodząca się z języka tamazight dowodzi, że osadę pierwotnie założyli Berberowie. Dopiero ok. VII wieku p.n.e. Tanger skolonizowali Fenicjanie. W I wieku n.e. miasto stało się stolicą rzymskiej prowincji Mauretania Tingitana.
Germanie, Bizancjum i Arabowie
[edytuj | edytuj kod]To ważne dla państwa zachodniorzymskiego miasto, po upadku imperium, stało się magnesem dla najeźdźców. Zdobyli je Wandalowie-Silingowie migrujący z Betyki (znanej dziś jako Andaluzja). Blisko sto lat później Tanger znalazł się pod władzą Bizancjum.
W VII wieku władzę nad miastem na krótko objęli Wizygoci, jednak już w 707 roku tereny dzisiejszego Maroka, wraz z Tangerem, znalazły się pod panowaniem arabskim. Arabowie założyli tu posterunek graniczny i bazę wypadową do najazdów na Półwysep Iberyjski.
Portugalczycy i Brytyjczycy
[edytuj | edytuj kod]Po wyparciu muzułmanów z południa Półwyspu Iberyjskiego, Tanger ponownie znalazł się na granicy świata islamskiego, a w 1471 roku został zdobyty przez Portugalczyków. W 1661 roku został wraz z Bombajem oddany w ręce Brytyjczyków jako wiano dla księżniczki Katarzyny Bragançy, narzeczonej króla Karola II Stuarta. Brytyjczycy szybko uznali jednak obronę miasta przed ciągłymi atakami Arabów za nieopłacalną i w 1684 opuścili Tanger pozostawiając miasto w rękach sułtana Mulaja Ismaila. Niepodzielne panowanie arabskie w Tangerze trwało aż do początków XX wieku.
Strefa międzynarodowa
[edytuj | edytuj kod]Na przełomie wieku XIX i XX Tanger jako miasto portowe o strategicznym położeniu stał się obiektem pożądania europejskich mocarstw kolonialnych. Po kolonizacji Maroka przez Francję i Hiszpanię (zob. Maroko Hiszpańskie) utworzono tu w 1923 miasto wydzielone o specjalnym międzynarodowym statusie strefy neutralnej zbliżonym do wolnego miasta, o powierzchni 373 km² i 40 tys. ludności. Po klęsce Francji w kampanii w czerwcu 1940 strefa została zajęta przez Hiszpanię. Działał tu konsulat niemiecki zamknięty w wyniku układu zawartego między generałem Francisco Franco i aliantami 2 maja 1944[2].
Administratorzy Tangeru w latach 1923-56:
- Paul Alberge (Francja, 24 sierpnia 1926 – 19 sierpnia 1929)
- Joseph Le Fur (Francja, 19 sierpnia 1929 – 1 sierpnia 1940)
- Manuel Amieva (Hiszpania, 1 sierpnia 1940 – 4 listopada 1940)
- administrowany przez Maroko Hiszpańskie (4 listopada 1940 – 11 października 1945)
- Luís António de Magalhães Correia (Portugalia, 11 października 1945 – 18 czerwca 1948)
- Jonkheer H.F.L.K. van Vredenburch (Holandia, 15 sierpnia 1948 – 9 kwietnia 1951)
- José Luís Archer (Portugalia, 9 kwietnia 1951 – 21 czerwca 1954)
- Étienne-Gustave de Croÿ, prince de Croÿ-Roeulx, (Belgia, 21 czerwca 1954 – 31 grudnia 1954)
- Robert van de Kerckhove d'Hallebast (Belgia, 4 stycznia 1955 – 5 lipca 1956)
W 1956 strefa międzynarodowa została zlikwidowana, a Tanger i pozostałe jej obszary zostały włączone do niepodległego Królestwa Maroka.
Mekka artystów
[edytuj | edytuj kod]W latach 1912–1956 Tanger był tzw. strefą międzynarodową. Np. w roku 1938 istniały tam 4 urzędy pocztowe: francuski, brytyjski, hiszpański frankistowski i hiszpański rządowy[3]. Atmosfera wielokulturowości i piękne krajobrazy przyciągały artystów z Europy i USA.
- Paul Bowles mieszkał i pisał w Tangerze przez ponad pół wieku.
- William S. Burroughs mieszkał w Tangerze przez cztery lata i napisał tam Nagi lunch.
- Przez jakiś czas mieszkali tam: Tennessee Williams, Allen Ginsberg, Jack Kerouac, muzycy z The Rolling Stones, Jean Genet, natomiast modę zaczęli francuscy malarze Delacroix i Matisse.
Klimat
[edytuj | edytuj kod]| Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Średnie temperatury w dzień [°C] | 16.9 | 17.6 | 19.2 | 20.6 | 23.6 | 27.8 | 29.3 | 30.0 | 27.7 | 24.8 | 20.1 | 17.6 | 23,0 |
| Średnie dobowe temperatury [°C] | 12.2 | 12.8 | 14.4 | 16.0 | 18.6 | 22.4 | 23.9 | 24.6 | 22.8 | 20.0 | 15.7 | 13.3 | 18,1 |
| Średnie temperatury w nocy [°C] | 7.8 | 8.0 | 9.8 | 11.2 | 13.4 | 17.2 | 18.5 | 19.4 | 18.2 | 15.8 | 11.6 | 9.5 | 13,4 |
| Opady [mm] | 73.1 | 59.1 | 68.7 | 62.3 | 38.2 | 4.6 | 0.4 | 1.4 | 25.8 | 94.7 | 114 | 120 | 662 |
| Średnia liczba dni z opadami | 9.7 | 8.9 | 8.7 | 9.3 | 8.1 | 0.7 | 0.2 | 0.6 | 4.6 | 9.0 | 11.2 | 12.4 | 83,3 |
| Średnie usłonecznienie [h] | 169 | 167 | 232 | 251 | 299 | 307 | 344 | 331 | 276 | 238 | 181 | 167 | 2961 |
| Źródło: climatebase.ru[4] | |||||||||||||
| Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Rok |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 17,1 | 16,3 | 16,2 | 17,4 | 18,7 | 21,1 | 22,9 | 23,4 | 22,4 | 21,2 | 19,3 | 17,7 | 19,5 |
Ludzie związani z Tangerem
[edytuj | edytuj kod]
Współpraca
[edytuj | edytuj kod]Miejscowości partnerskie:
Belgia: Aartselaar
Zjednoczone Emiraty Arabskie: Dubaj
Portugalia: Faro
Hiszpania: Kadyks- Belgia: Liège
Francja: Metz, Moulins, Saint-Denis
Stany Zjednoczone: Pasadena
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- strona miasta
- koncepcja tunelu pod cieśniną
- Tanger – kandydat EXPO 2012. tanger2012.ma. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-28)].
- stary Tanger
- World Gazetteer, Tangier, type of geographical entity
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Population légale des régions, provinces, préfectures, municipalités, arrondissements et communes du royaume d'après les résultats du RGPH 2014 (12 régions). Site institutionnel du Haut-Commissariat au Plan du Royaume du Maroc. [dostęp 2018-01-27]. (fr.).
- ↑ Wojciech S. Magdziarz 2001. Hiszpania. W: Andrzej Pankowicz, Antoni Podraza (red.). Encyklopedia historyczna świata. Tom VIII. Europa część I. Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, Kraków, s.332-333
- ↑ George Orwell Diaries, 2012, W.W. Norton & Co, s. 93–94
- ↑ Tangier, Morocco - climatebase.ru
- ↑ Tangier average sea temperature – seatemperature.org.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Maroko. Przewodnik Pascala, Wydawnictwo Pascal, Bielsko-Biała, 2006, s. 129-131
- Literatura na świecie Nr 7-8/2005 (408-409): Tanger, 2005
- Enid M. G. Routh, Tangier: England's Lost Atlantic Outpost (London: John Murray, 1912).
- Martin Malcolm Elbl, “(Re)claiming Walls: The Fortified Médina of Tangier under Portuguese Rule (1471–1661) and as a Modern Heritage Artefact,” Portuguese Studies Review 15 (1–2) (2007; publ. 2009): 103–192.
- Martin Malcolm Elbl, “Tangier's Qasba Before the Trace Italienne Citadel of 1558-1566: The 'Virtual' Archaeology of a Vanished Islamic and Portuguese Fortress,” Portuguese Studies Review 17 (2) (2009; publ. 2012): 1-44.[1]