Przenośniki białkowe

Przenośniki białkowe są integralnymi białkami błonowymi odpowiedzialnymi za selektywny transport substancji przez błonę komórkową. Cząsteczki wiązane są specyficznie pojedynczo do przenośnika po jednej stronie błony i po zmianie jego konformacji uwalniane po drugiej stronie. Za pośrednictwem przenośników białkowych mogą być transportowane zarówno małe cząsteczki organiczne (np. cukry, aminokwasy), jak i nieorganiczne jony (np. Na⁺, H⁺). Odbywa się to na zasadzie transportu biernego lub transportu aktywnego. Transport aktywny może przebiegać w następującymi drogami:

przenośniki sprzężone – transport cząsteczki wbrew gradientowi elektrochemicznemu sprzężony jest z transportem innej cząsteczki odbywającym się zgodnie z gradientem (symport, antyport), np. kotransporter glukozowo-sodowy (SGLT);
pompy napędzane ATP – transport cząsteczki wbrew gradientowi elektrochemicznemu sprzężony jest z hydrolizą wysokoenergetycznych wiązań w ATP, np. pompa sodowo-potasowa;
pompy napędzane światłem – transport cząsteczki wbrew gradientowi elektrochemicznemu sprzężony jest z wprowadzeniem energii ze światła, np. bakteriorodopsyna.

Bibliografia

Bruce Alberts: Podstawy biologii komórki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999.