Prawo głosowe
Prawo głosowe, prawo fonetyczne[1] – reguła definiująca rozwój dźwięków danego języka, pewnej jego odmiany bądź grupy języków. Dźwięki danego języka mogą przechodzić w inne dźwięki, przy czym zmiana ta jest regularna i występuje we wszystkich wyrazach i formach wyrazów tego języka, wykazujących takie samo bądź podobne otoczenie dźwiękowe[1]. Dla przykładu praindoeuropejska spółgłoska labiowelarna [*kʷ] przeszła w pragreckie [*t], jeśli znajdowała się przed samogłoską przednią, i jest w języku starogreckim zachowana jako τ, [t], por.: praindoeuropejskie *penkʷe > starogreckie πέντε, ['pεntε], 'pięć' lub praindoeuropejskie *kʷis > starogreckie τίς [tıs], 'kto'.
Koncepcja prawa głosowego zakłada bezwyjątkowość zmiany, a wszystkie ewentualne odstępstwa w zachowanym stadium badanego języka należy uznać za umotywowane działaniem analogii językowej[2] lub zróżnicowaniem dialektalnym[3].
Przykłady praw głosowych
[edytuj | edytuj kod]- prawo Bartholomaego
- prawo Brugmanna
- prawo Grassmanna
- prawo Grimma, zwane też pierwszą przesuwką spółgłoskową
- prawo Sieversa
- prawo Stanga
- prawo Vernera
- wysokoniemiecka przesuwka spółgłoskowa
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Polański 1999 ↓, s. 457.
- ↑ Polański 1999 ↓, s. 76.
- ↑ Juan Antonio Alvarez-Pedrosa, Phonetic Law, „Encyclopedia of Ancient Greek Language and Linguistics”, 2013, DOI: 10.1163/2214-448x_eagll_com_00000279 (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Helmut Rix, Historische Grammatik des Griechischen: Laut- und Formenlehre, Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 1992 (niem.).
- Kazimierz Polański (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, wyd. 2, Wrocław: Ossolineum, 1999, ISBN 83-04-04445-5, OCLC 835934897.