Nizina Chińska
.JPG)
Nizina Chińska[1], Wielka Nizina Chińska[1], Nizina Północnochińska[2] (chiń. upr. 华北平原; chiń. trad. 華北平原; pinyin Huáběi Píngyuán) – nizina położona we wschodnich Chinach, sięgająca wybrzeży Morza Żółtego i Wschodniochińskiego. Zajmuje powierzchnię około 300 tys. km²[3]. Sąsiaduje od zachodu z rozległymi obszarami górzysto-wyżynnymi, które otaczają ją od północy i koło miasta Qinhuangdao dochodzą niemal do samego morza. W tym miejscu wąski pas niziny nadmorskiej łączy Nizinę Chińską z Niziną Mandżurską[4]. Na północnej krawędzi niziny jest położony Pekin, stolica Chin.
Nizina Chińska rozwinęła się w obrębie zapadliska prekambryjskiej platformy chińskiej. Pokrywę platformową stanowią okruchowe i węglanowe skały paleozoiku, mezozoiku i kenozoiku z przewarstwieniami i grubszymi seriami skał wulkanicznych. Najmłodszą, kilkusetmetrową serię osadów tworzą aluwia rzeczne, głównie plejstoceńskie i holoceńskie, pochodzące z rozmywania utworów Wyżyny Lessowej[5]. Nizina Chińska została uformowana w dużym stopniu wskutek działalności akumulacyjnej rzeki Huang He, zmieniającej wielokrotnie kierunek swojego biegu. Oprócz osadów aluwialnych w wielu miejscach znajdują się warstwy nawianego lessu[4]. Nizina na przeważającym obszarze nie wznosi się powyżej 50 m n.p.m., a jej powierzchnia jest równinna, monotonna, z niewielkimi deniwelacjami[5].
Na nizinie panuje monsunowa odmiana klimatu umiarkowanego ciepłego, kontynentalnego, a w części południowej pośredniego między morskim a kontynentalnym[5]. Występuje gęsta sieć rzeczna[6]. Wzdłuż rzek ciągną się miejscami rozległe rozlewiska o zmiennym zasięgu, zależnym od pory roku. Specyficzne warunki wodne i glebowe Niziny Chińskiej wiążą się z trwającą od tysięcy lat działalnością człowieka. Rzeki płyną w obwałowaniach, często powyżej poziomu otaczającej niziny; konsekwencją są częste powodzie i znane zmiany koryta Huang He. Trwająca od tysiącleci uprawa ryżu na ziemiach sztucznie nawadnianych powoduje zmiany w składzie chemicznym gleby. W niektórych rejonach północnej części niziny, o suchszym klimacie, nieumiejętne nawadnianie spowodowało ujemne gospodarczo następstwa w postaci zasolenia gleb[7]. Dominują urodzajne gleby aluwialne, które powstały z materiału naniesionego przez rzeki[8]. Las zachował się tylko sporadycznie, przede wszystkim w rezerwatach[9]. Nizina Chińska, będąca jednym z najstarszych ośrodków osadnictwa rolniczego w Azji, charakteryzuje się dużą gęstością zaludnienia[10].
Żyzne gleby aluwialne stały się podstawą intensywnego rozwoju rolnictwa na tym obszarze. Na Nizinie Chińskiej uprawia się pszenicę, herbatę, proso, sorgo, ryż, orzeszki ziemne, tytoń, kukurydzę, bawełnę i soję[11].
Występują pokłady węgla kamiennego, rud żelaza i ropy naftowej[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Maciej Zych (red.), Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 9. Azja Wschodnia, Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006, s. 37, ISBN 83-239-9736-5.
- ↑ Leszek Glinka, Irmina Laudyn (red.), Świat. Atlas geograficzny z częścią encyklopedyczną, Warszawa–Wrocław: Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera, 1995, s. 189, ISBN 83-7000-341-9.
- ↑ 华北平原. 中国科学院地理科学与资源研究所, 2007-04-24. [dostęp 2011-04-28]. (chiń.).
- ↑ a b Andrzej Maryański, Andrzej Halimarski: Chiny. s. 63.
- ↑ a b c Jerzy Makowski: Geografia fizyczna świata. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 130. ISBN 978-83-01-14218-6.
- ↑ Andrzej Maryański, Andrzej Halimarski: Chiny. s. 73.
- ↑ Andrzej Maryański, Andrzej Halimarski: Chiny. s. 217.
- ↑ Andrzej Maryański, Andrzej Halimarski: Chiny. s. 78.
- ↑ Andrzej Maryański, Andrzej Halimarski: Chiny. s. 83.
- ↑ Andrzej Maryański, Andrzej Halimarski: Chiny. s. 101.
- ↑ Andrzej Maryański, Andrzej Halimarski: Chiny. s. 133–139.
- ↑ Ping Zheng: China's geography. Beijing: China Intercontinental Press, 2006, s. 60. ISBN 7-5085-0914-5.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Andrzej Maryański, Andrzej Halimarski: Chiny. red. Hanna Krzysztofik. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980. ISBN 83-01-00952-7.