Języki jenisejskie
Języki jenisejskie – rodzina języków używanych w centralnej Syberii, głównie na terenie kraju krasnojarskiego. Języki jenisejskie prawdopodobnie spokrewnione są z językami na-dene[1]. Istnieje potencjalnie powiązanie w ramach makrorodziny dene-kaukaskiej z językiem chińskim i językami Kaukazu.
Klasyfikacja
[edytuj | edytuj kod]- makrorodzina hipotetyczna – języki dene-jenisejskie
Jedynie dwa spośród tych języków przetrwały do XX wieku: ketyjski, którym mówi od kilkuset do tysiąca osób, oraz jugh, od niedawna wymarły. Inne języki z tej rodziny jak arin, assan, kott czy pumpokol wymarły w XVIII lub XIX wieku.
| Grupy i języki | Liczba mówiących | |
|---|---|---|
| Języki południowojenisejskie | Języki kott-assan | |
| kottyjski | 0 | |
| asański (assan) | 0 | |
| Języki arin-pumpokol | ||
| arin (ariński) | 0 | |
| pumpokol (pumpokolski) | 0 | |
| Języki północnojenisejskie | ketyjski (kecki, ket, imbacko-kecki, jenisej-ostiacki) | 210 |
| jugijski (jugh, symski) | 1 | |
Cechy gramatyczne i fonologiczne rodziny jenisejskiej
[edytuj | edytuj kod]Języki jenisejskie mogą mieć od jednego do czterech tonów. Tony te są związane z glotalizacją, długością samogłoski i przydechem, podobnie jak w języku starochińskim. Języki jenisejskie mają również bardzo rozwiniętą odmianę czasownika oraz charakteryzuje je ergatywność.
Polskie prace o językach jenisejskich
[edytuj | edytuj kod]- Stachowski, Marek: Über einige altaische Lehnwörter in den Jenissej-Sprachen. In Studia Etymologica Cracoviensia 1 (1996): 91-115.
- Stachowski, Marek Altaistische Anmerkungen zum “Vergleichenden Wörterbuch der Jenissej-Sprachen”. In Studia Etymologica Cracoviensia 2 (1997): 227-239.
- Stachowski, Marek: Anmerkungen zu einem neuen vergleichenden Wörterbuch der Jenissej-Sprachen. In Studia Etymologica Cracoviensia 9 (2004): 189-204.
- Stachowski, Marek: Arabische Lehnwörter in den Jenissej-Sprachen des 18. Jahrhunderts und die Frage der Sprachbünde in Sibirien. In Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis 123 (2006): 155-158.
- Stachowski, Marek: Persian loan words in 18th century Yeniseic and the problem of linguistic areas in Siberia. In A. Krasnowolska / K. Maciuszak / B. Mękarska (ed.): In the Orient where the Gracious Light... [Festschrift for A. Pisowicz], Kraków (2006): 179-184.