Dick Cheney

Dick Cheney
	; Dick Cheney (2004)
Pełne imię i nazwisko	Richard Bruce Cheney
Data i miejsce urodzenia	30 stycznia 1941 ; Lincoln
	46. wiceprezydent Stanów Zjednoczonych
Okres	od 20 stycznia 2001; do 20 stycznia 2009
Przynależność polityczna	Partia Republikańska
Druga dama	Lynne Cheney
Poprzednik	Al Gore
Następca	Joe Biden
	17. Sekretarz obrony USA
Okres	od 21 marca 1989; do 20 stycznia 1993
Poprzednik	Frank Carlucci
Następca	Les Aspin
	Szef personelu Białego Domu
Okres	od 21 listopada 1975; do 20 stycznia 1977
Poprzednik	Donald Rumsfeld
Następca	Hamilton Jordan
	Pełniący obowiązki prezydenta Stanów Zjednoczonych
Okres	od 29 czerwca 2002; do 29 czerwca 2002
Okres	od 21 lipca 2007; do 21 lipca 2007
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Richard Bruce „Dick” Cheney (ur. 30 stycznia 1941 w Lincoln) – amerykański polityk, sekretarz obrony Stanów Zjednoczonych w latach 1989–1993 w gabinecie 41. prezydenta USA G.H.W. Busha, 46. wiceprezydent Stanów Zjednoczonych w latach 2001–2009.

Życiorys

W 1959 dostał stypendium na Uniwersytecie Yale, ale nie ukończył tam studiów. Ponownie rozpoczął studia na Uniwersytecie Wyoming, gdzie uzyskał dyplom magistra nauk politycznych w 1966.

Rozpoczął karierę polityczną w 1969 w administracji prezydenta Nixona. Do 1976 służył na różnych stanowiskach w Białym Domu, zostając szefem personelu podczas urzędowania prezydenta Forda. W 1978 wybrany do Kongresu, gdzie służył przez pięć kadencji do 1989.

Jako kongresmen głosował m.in. przeciwko poprawce w sprawie równouprawnienia, przeciwko finansowaniu programu równych szans dla dzieci w wieku przedszkolnym z ubogich rodzin Head Start i przeciwko rezolucji Izby nawołującej rząd RPA do uwolnienia z więzienia Nelsona Mandeli.

Od marca 1989 do stycznia 1993 był sekretarzem obrony w administracji George’a Busha. Pełnił te obowiązki podczas amerykańskiej interwencji w Panamie w 1989 i podczas wojny w Zatoce Perskiej w 1991.

Między 1993 a 2001 pracował w sektorze prywatnym, będąc m.in. dyrektorem generalnym koncernu naftowego Halliburton, prowadzącego interesy m.in. z Birmą i Irakiem.

W lipcu 2000 podczas prezydenckiej kampanii wyborczej George W. Bush mianował go jako swojego kandydata na wiceprezydenta. Po zwycięstwie w wyborach objął urząd 20 stycznia 2001.

29 czerwca 2002, zgodnie z postanowieniami 25. poprawki do konstytucji George W. Bush w związku z poddaniem się badaniom lekarskim realizowanym pod narkozą, między 7:09 a 9:24 przekazał mu pełnienie obowiązków prezydenta USA^[1]. Ponownie pełnił obowiązki prezydenta z tego samego powodu 21 lipca 2007 między 7:16 a 9:21^[2].

27 stycznia 2005 gościł w Polsce, reprezentując Stany Zjednoczone podczas uroczystości upamiętniających 60. rocznicę wyzwolenia przez Armię Czerwoną niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.

Wraz z Bushem wygrał kolejną kadencję w wyborach 2 listopada 2004. Sprawował urząd do 20 stycznia 2009. Oświadczył, że nie ma już dalszych ambicji politycznych i nie będzie w przyszłości kandydował na prezydenta.

Kontrowersje

18 października 2005 „The Washington Post” ujawnił, że biuro wiceprezydenta było źródłem przecieku i ujawnienia tożsamości agentki CIA, Valerie Plame. W marcu 2007 został w tej sprawie skazany Lewis „Scooter” Libby, były szef sztabu Cheneya, który w trakcie śledztwa zeznał, że to wiceprezydent upoważnił go do ujawnienia tajnych dokumentów mediom.
11 lutego 2006 Cheney, w trakcie polowania na przepiórki, przypadkowo postrzelił w twarz swojego przyjaciela, 78-letniego Harry’ego Whittingtona. Ranny doznał ataku serca, ale przeżył. Po tym wydarzeniu wiceprezydent Cheney stał się obiektem wielu żartów w mediach.

W popkulturze

25 grudnia 2018 odbyła się premiera filmu Adama McKaya Vice, będącego fabularyzowaną biografią polityka. W rolę Cheneya wcielił się Christian Bale (i Alex MacNicoll jako nastoletni Cheney)^[3]^[4].

Uwagi

↑ 29 czerwca 2002 roku prezydent George W. Bush poddał się badaniom, podczas których znajdował się pod narkozą. List z czasowym przekazaniem władzy wiceprezydentowi Dickowi Cheneyowi otrzymali spiker Dennis Hastert i prezydent pro tempore Robert Byrd. Cheney był p.o. prezydenta między godziną 7.09 a 9.24.
↑ 21 lipca 2007 roku prezydent George W. Bush przechodził zabieg kolonoskopii, wymagający pełnej narkozy. List z czasowym przekazaniem władzy wiceprezydentowi Dickowi Cheneyowi otrzymali spiker Nancy Pelosi i prezydent pro tempore Robert Byrd. Cheney był p.o. prezydenta między godziną 7.16 a 9.21, stając się pierwszą osobą pełniącą ten urząd więcej niż jeden raz.

Przypisy

↑ News Archive – June, 2002 [online], georgewbush-whitehouse.archives.gov [dostęp 2017-11-22] (ang.).
↑ Bush has five polyps removed in colon cancer screening [online], The New York Times [dostęp 2023-07-15] (ang.).
↑ Vice. filmweb.pl. [dostęp 2019-01-18].
↑ Vice w bazie IMDb (ang.)

Linki zewnętrzne

Biografia w Biographical Directory of the United States Congress (ang.)
Artykuł o Cheneyu

[1] 29 czerwca 2002 roku prezydent George W. Bush poddał się badaniom, podczas których znajdował się pod narkozą. List z czasowym przekazaniem władzy wiceprezydentowi Dickowi Cheneyowi otrzymali spiker Dennis Hastert i prezydent pro tempore Robert Byrd. Cheney był p.o. prezydenta między godziną 7.09 a 9.24.

[2] 21 lipca 2007 roku prezydent George W. Bush przechodził zabieg kolonoskopii, wymagający pełnej narkozy. List z czasowym przekazaniem władzy wiceprezydentowi Dickowi Cheneyowi otrzymali spiker Nancy Pelosi i prezydent pro tempore Robert Byrd. Cheney był p.o. prezydenta między godziną 7.16 a 9.21, stając się pierwszą osobą pełniącą ten urząd więcej niż jeden raz.

[3] News Archive – June, 2002 [online], georgewbush-whitehouse.archives.gov [dostęp 2017-11-22] (ang.).

[4] Bush has five polyps removed in colon cancer screening [online], The New York Times [dostęp 2023-07-15] (ang.).

[5] Vice. filmweb.pl. [dostęp 2019-01-18].

[6] Vice w bazie IMDb (ang.)

[loos-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ przegrany w wyborach

[win-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p zwycięzca w wyborach

[winloos-9] zwycięzca później przegrany w wyborach

[a]

[b]

[1]

[2]

[3]

[4]

[A]

[B]

[C]

Prezydent	Gerald Ford
Wiceprezydent	Nelson Rockefeller
Szefowie departamentów	Dyplomacja: Henry Kissinger – Skarb: William E. Simon – Obrona: James Schlesinger Donald Rumsfeld – Sprawiedliwość: William Saxbe Edward Levi – Zasoby Wewnętrzne: Rogers Morton Stanley Hathaway Thomas Savig Kleppe – Rolnictwo: Earl Butz John A. Knebel – Handel: Frederick B. Dent Rogers Morton Elliot Richardson – Praca: Peter J. Brennan John T. Dunlop William Usery, Jr. – Zdrowie, Edukacja i Opieka Społeczna: Caspar Weinberger Forrest D. Mathews – Urbanizacja: James T. Lynn Carla A. Hills – Transport: Claude Brinegar William T. Coleman, Jr.
Pozostali członkowie gabinetu	Szef Sztabu Białego Domu: Alexander Haig Donald Rumsfeld Dick Cheney – Kierownik Agencji Ochrony Środowiska: Russell E. Train – Dyrektor Urzędu Planowania i Budżetu: Roy Ash James T. Lynn – Reprezentant ds. Handlu: William D. Eberle Frederick B. Dent – Ambasador przy ONZ: John A. Scali Daniel Patrick Moynihan William Scranton

Prezydent	George H.W. Bush
Wiceprezydent	Dan Quayle
Szefowie departamentów	Dyplomacja: James Baker Lawrence Eagleburger – Skarb: Nicholas F. Brady – Obrona: Dick Cheney – Sprawiedliwość: Richard L. Thornburgh William P. Barr – Zasoby Wewnętrzne: Manuel Lujan Jr. – Rolnictwo: Clayton K. Yeutter Edward Madigan – Handel: Robert A. Mosbacher Barbara Hackman Franklin – Praca: Elizabeth Dole Lynn Martin – Zdrowe i Opieka Społeczna: Louis W. Sullivan – Urbanizacja: Jack Kemp – Transport: Samuel K. Skinner Andrew Card – Energia: James D. Watkins – Edukacja: Lauro Cavazos Lamar Alexander – Weterani: Edward Joseph Derwinski
Pozostali członkowie gabinetu	Szef Sztabu Białego Domu: John H. Sununu Samuel K. Skinner James Baker – Kierownik Agencji Ochrony Środowiska: William K. Reilly – Dyrektor Urzędu Planowania i Budżetu: Richard Darman – Dyrektor Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii: William Bennett Robert Martinez – Reprezentant ds. Handlu: Carla A. Hills

Prezydent	George W. Bush
Wiceprezydent	Richard B. Cheney
Szefowie departamentów	Dyplomacja: Colin Powell Condoleezza Rice – Skarb: Paul H. O’Neill John W. Snow Henry M. Paulson Jr. – Obrona: Donald Rumsfeld Robert Gates – Sprawiedliwość: John Ashcroft Alberto Gonzales Michael Mukasey – Zasoby Wewnętrzne: Gale Norton Dirk Kempthorne – Rolnictwo: Ann M. Veneman Mike Johanns – Handel: Donald Evans Carlos Gutierrez – Praca: Elaine Chao – Zdrowie i Opieka Społeczna: Tommy Thompson Michael O. Leavitt – Urbanizacja: Melquiades Martinez Alphonso Jackson – Transport: Norman Mineta Mary Peters – Energia: E. Spencer Abraham Samuel Bodman – Edukacja: Roderick R. Paige Margaret Spellings – Weterani: Anthony Principi James Nicholson James Peake – Bezpieczeństwo Krajowe: Thomas J. Ridge Michael Chertoff
Pozostali członkowie gabinetu	Szef personelu Białego Domu: Andrew Card Joshua B. Bolten – Kierownik Agencji Ochrony Środowiska: Christine Todd Whitman Michael Leavitt Stephen L. Johnson – Dyrektor Urzędu Planowania i Budżetu: Mitchell E. Daniels Jr. Joshua B. Bolten Rob Portman Jim Nussle – Dyrektor Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii: John P. Walters – Reprezentant ds. Handlu: Robert Zoellick Rob Portman Susan Schwab Dyrektor Wywiadu Narodowego: John Negroponte