Calakmul
18°07′21″N 89°47′00″W/18,122500 -89,783333| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ |
kulturowy |
| Spełniane kryterium |
I, II, III, IV |
| Numer ref. | |
| Region[b] |
Ameryka Łacińska i Karaiby |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę |
2002 |
Położenie na mapie Meksyku  | |
| 18°07′21″N 89°47′00″W/18,122500 -89,783333
| |
Calakmul (albo Kalakmul) – jedno z największych starożytnych miast Majów na Jukatanie w meksykańskim stanie Campeche, na terenie gminy Calakmul.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Miasto leży głęboko w dżungli w niecce Mirador-Calakmul w odległości około 30 km od granicy z Gwatemalą w meksykańskim stanie Campeche, na terenie gminy Calakmul. Położone na obszarze Rezerwatu Biosfery Calakmul zajmującego powierzchnię 1,8 mln akrów (7300 km²)[potrzebny przypis]
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Po raz pierwszy zostało odkryte z powietrza przez biologa Cyrusa L. Lundella. Według odkrywcy, który nadał nazwę temu miejscu, w języku Majów ca miało oznaczać „dwa”, lak natomiast „sąsiadujący”, a mul „sztuczne wzniesienie” lub „piramidę”. Tak więc Calakmul miało znaczyć „Miasto Dwóch Sąsiadujących Piramid”.
Z miastem związane są toponimy – glify oznaczające nazwę miasta: Uxte’tuun „Trzy Kamienie” i Chiiknahb’[1][2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Calakmul było głównym ośrodkiem władzy państwa Kaan (nazywanego też „Królestwem Węża”) w „późnej erze klasycznej”, które na początku swojego istnienia znajdowało się bardziej na północ od Calakmul w Dzibanche[3]. Kaan tworzyło sojusz z Caracol a jego głównym konkurentem było Tikál. Dochodzenie do potęgi władców Kaan przedstawia między innymi seria 11 naczyń (zwanych „wazami dynastycznymi”), w skład której wchodzą legendarne postacie, które były twórcami tego państwa. Lennem miasta od około 630 roku było Uxul.
Odwołania do władców Kaan, którzy pieczętowali się glifem Węża w Calakmul pojawiają się na Nizinach Majów dopiero po 631 roku[3]. Wczesnoklasyczna stela 114 odnosi się do władcy panującego w 431 roku, który pieczętował się glifem Nietoperza[1].
Calakmul liczyło prawdopodobnie 50 tys. mieszkańców. Jak do tej pory na jego obszarze (70 km²) odnaleziono 6250 budowli. Wśród nich znalazł się między innymi mur północny oraz zbiorniki wodne. 45-metrowa piramida (tzw. „struktura 2”) jest największą spośród dotychczasowo odkrytych na Jukatanie. Wiele z budowli powstało z miejscowego wapienia co utrudnia prace archeologiczne.
Prace archeologiczne
[edytuj | edytuj kod]Po raz pierwszy zostało odkryte z powietrza przez biologa Cyrusa L. Lundella z firmy Mexican Exploitation Chicle Company 29 grudnia 1931 r. Odkrycie to zostało zgłoszone Sylvanusowi G. Morleyowi z Carnegie Institute. Po długim okresie, który upłynął od ekspedycji Morleya w 1932 roku dopiero w latach pomiędzy 1984 i 1994 pojawiły się tu następne wyprawy badawcze, kierowane przez Williama Folana. Obecnie są tu prowadzone prace archeologiczne przez Narodowy Instytut Archeologii i Kultury pod kierownictwem Ramóna Carrasco.
W 2002 roku stanowisko archeologiczne w Calakmul wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Podczas badania struktury jednej z piramid w kompleksie archeologicznym Calakmul naukowcy odnaleźli na ścianach dobrze zachowane malowidła i hieroglify.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Simon Martin: Of Snakesand Bats: Shifting Identities at Calakmul. mesoweb.com. [dostęp 2023-08-31]. (ang.).
- ↑ Christophe Helmke; Jaime J. Awe: Sharper than a Serpent’s Tooth: A Tale of the Snake-head Dynasty as Recounted on Xunantunich Panel 4. mesoweb.com. [dostęp 2023-08-31]. (ang.).
- ↑ a b Erik Velásquez García: The Captives of Dzibanche. mesoweb.com. [dostęp 2023-08-31]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Calakmul. mayanroutes.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-07-06)].
- Friends of Calakmul
- Commercial Stock Photos of Calakmul
- The Nature Conservancy's Calakmul Biosphere Reserve - Working to safeguard Mexico's Maya heritage. [dostęp 2011-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-05)]. (ang.).
- Virtual Walking Tour of Calakmul by David R. Hixson
