Hopp til innhald

Vivianitt

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Vivianitt

Vivianitt frå Foote-gruva i Nord-Carolina
Generelt
KategoriFosfatmineral
Vivianittgroup
Kjemisk formelFe3(PO4)2· 8H2O
Strunz-klassifisering8.CE.40
7/C.13-40 (8 ed)
Dana-klassifisering40.3.6.1
KrystallsymmetriMonoklin 2/m
Einingscellea = 10.086 Å, b = 13.441 Å, c = 4.703 Å; β = 104.27°; Z = 2
Identifikasjon
Molekylvekt501.61 g
Fargefargelaus, særs bleik grøn, vert mørkeblå, mørk grønaktig blå, indigo-blå, så svart med oksidasjon
KrystallformFlattrykt, langstrekte prismatisk krystallar, kan vere avrunda eller korrodert; som stjerneforma grupper, skorper, konkresjonar, jordaktig eller pulveraktig
KrystallsystemMonoklin prismatisk 2/m
TvillingTranslasjonsglidande
Kløyvperfekt på {010}
Brottrådaktig
FastleikFleksibel, kan skjerast
Mohs hardleiksskala1.5-2
GlansGlasaktig, perleaktig på kløyv, matt når jordaktig
StrekfargeKvit, endrar til mørk blå, brun
TransparensGjennomsiktig til gjennomskineleg
Spesifikk vekt2.68
Optiske eigenskapar
Optiske eigenskaparToaksa (+)
Brytingsindeksnα = 1.579 - 1.616, nβ = 1.602 - 1.656, nγ = 1.629 - 1.675
Dobbeltbrytingδ = 0.050 - 0.059
PleokroismeSynleg; X = blå, mørkeblå, Indigoblå; Y = bleik gulaktig grøn, bleik blågrøn, gul-grøn; Z = bleik gulaktig grøn, olivengul
2V-vinkelMålt: 63° til 83.5°, Utrekna: 78° til 88°
Dispersjon (spreiing)r < v, svak
Ultrafiolett fluorescensIkkje fluorescerande
Smeltepunkt1114°
OppløyselegheitLett oppløyseleg i syrer
Endrar seg tilMetavivianitt

Vivianitt er eit mineral som består av eit vasshaldig jernfosfat, Fe3(PO4)2· 8H2O. Det krystalliserer monoklint, isomorft med dei tilsvarande nikkel- og koboltsambindingane (annabergitt og erythrin). Mineralet er fargelaust i frisk tilstand, men blir raskt blått til grønleg i lufta pga delvis oksidasjon av jernet. Det vert ofte danna i jordbotnen, særleg omkring organiske restar. Det er funne som små knollar i leirlag einskilde stader i Sør-Noreg, vidare som belegg på gjenstandar av jern og bein funne i jorda (mellom anna Raknehaugen, Osebergskipet og Bryggen i Bergen). Jordaktig vivianitt blir kalla blåjord.

Det vart namngjeve av Abraham Gottlob Werner i 1817, året etter han døydde, etter John Henry Vivian (1785–1855), ein walisisk-kornisk politikar, gruveeigar og mineralog som budde i Truro i Cornwall i England.

Bakgrunnsstoff

[endre | endre wikiteksten]