Leonardo da Vinci

Leonardo da Vinci
	Leonardo da Vinci
	;
Fødd	Leonardo di ser Piero da Vinci; 15. april 1452; Anchiano
Død	2. mai 1519; Clos Lucé
Nasjonalitet	Den florentinske republikk
Område	Renessansearkitektur, scenografi, ingeniørvitskap, fysiologi, målarkunst
Yrke	kunstmålar, ingeniør, astronom, filosof, anatom, matematikar, bilethoggar, polyhistor, arkitekt, sivilingeniør, diplomat, oppfinnar, komponist, fysikar, fysiolog, botanikar, kjemikar, zoolog, karikaturteiknar, vitskapsperson, bygningstegner, designar, skribent, biletkunstnar
Institusjonar	Ludovico Sforza; Cesare Borgia
Alma mater	Universitetet i Firenze
	Signatur;

Leonardo da Vinci (15. april 1452–2. mai 1519) er eit av dei mest kjente universalgenia i verda, og han markerte seg som mellom anna ingeniør, anatom, målar, bilethoggar, musikar, arkitekt, zoolog, filosof, astronom, og paleontolog.

Han vart fødd utanfor ekteskap den 15. april 1452, i småbyen Vinci i Toscana nær Firenze i Italia, og skal alt som ung ha vist lovande talent. Far hans, advokaten Ser Piero da Vinci, såg at sonen var eit flogvit, og sendte han i ca. 1466 til Firenze for å studere som lærling under målaren og bilethoggaren Andrea del Verrocchio. Der utvikla han fort sin eigen målarstil, ein stil karakterisert av subtile fargar og diffuse skuggar.

Leonardo da Vinci reiste i ca. 1482 til Milano, der hertugen av Milano tok han inn som målar og ingeniør. Her fullførte han seks måleri, og vart òg konsultert om arkitektur og militære forhold. Det var i denne perioden at Leonardo da Vinci fekk interesse for geometri, og han fann etter kvart blant anna fleire metodar for å kvadrere ein sirkel. Han skreiv òg ei bok om den elementære teorien i mekanikk, og ho vart gjeve ut i ca. 1498.

Etter overfallet frå franskmennene i 1499 flytta han tilbake til Firenze, og ikkje lenge etter, i perioden 1503–1506, måla han det som skulle bli eit av dei mest kjente måleria i verda, nemleg Mona Lisa.

Biografi

Tidleg liv (1452-1466)

Leonardo blei fødd i 1452 i den vesle toskanske fjellandsbyen Vinci, som «uekte» son av bondejenta Caterina og den florentinske notaren Piero da Vinci. Leonardo hadde ikkje noko etternamn i den moderne tydninga; da Vinci tydar ganske enkelt «frå Vinci». Det fulle namnet var «Leonardo di ser Piero da Vinci», som tydar «Leonardo, son av (Mes)ser Piero frå Vinci».

Lite er kjend om Leonardo da Vinci sitt fyrste år. Dei fem fyrste årene budde han i Anchiano i nærleiken av Vinci. Deretter budde han saman med far sin, faren si kone Albiera, besteforeldrene og ein onkel (Francesco) i landsbyen Vinci.

Andre berømte oppfinningar og formgjevingar

Berømte måleri

Mona Lisa
Nattverden
Madonna
Madonna i grotta
Jomfru med lam

Bakgrunnsstoff

Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Leonardo da Vinci

Biografi om Leonardo da Vinci
Oversyn over verk av Leonardo da Vinci
Denne kunstartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.