Kvithai
| Kvithai | |
 Kvithai | |
| Utbreiing og status | |
Status i verda:  Sårbar Utbreiinga av kvithai | |
| Systematikk | |
| Rike: | Dyr Animalia |
| Rekkje: | Ryggstrengdyr Chordata |
| Underrekkje: | Virveldyr Vertebrata |
| Klasse: | Bruskfiskar Chondrichthyes |
| Orden: | Lamniformes |
| Familie: | Lamnidae |
| Slekt: | Carcharodon |
| Art: | Kvithai C. carcharias |
| Vitskapleg namn | |
| Carcharodon carcharias | |
Kvithaien (Carcharodon carcharias) er ein stor haiart som lever på grunt vatn i alle dei store verdshava, helst i tempererte til tropiske hav. Kvithaien er den einaste arten i slekta si, Carcharodon. Han er den tredje største nolevande fisken i verda, etter kvalhai og brugde.[1]
Skildring
[endre | endre wikiteksten]Kvithaiar kan bli opp til åtte meter lange og vega opptil 2 tonn.[1] Dei blir kjønnsmogne om lag 15 år gamle, og kan leva i rundt 30 år. Kvithaien lever helst åleine, men kan sjeldan sjåast i par. Dei føder levande ungar, mellom fem og ti i kvart kull.[1] Haien har mange, skarpe tenner på 8-10 cm, og lever av sel, sjøpattedyr og fisk. I dag har kvithaien status som truga art grunna ulike menneskelege inngrep.
Åtak på menneske
[endre | endre wikiteksten]Kvithaien har elles blitt illgjeten gjennom filmen Haisommer (1975) av Steven Spielberg, basert på ein roman av Peter Benchley. I filmen blir amerikanske badegjester massakrert av ein kjempekvithai på nær 8 meter og tre tonn. I røynda er ikkje menneske favorittbyttet til kvithaien. Frå 1990 til 2011 er det registrert 139 uprovoserte kvithaibitt der 29 medførte dødsdall.[2]
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ 1,0 1,1 1,2 «hvithai» i Store norske leksikon, snl.no. Henta 22. februar 2024.
- ↑ «ISAF Statistics for Worldwide Unprovoked White Shark Attacks Since 1990». 10 February 2011. Henta 19. august 2011.
- «hvithai» i Store norske leksikon, snl.no. Henta 7. februar 2012.
- Denne artikkelen bygger på «Great White Shark» frå Wikipedia på engelsk, den 7. februar 2012.
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]- (no) kvithai hos Artsdatabanken
- (en) kvithai – oversikt og omtale av artane i WORMS-databasen
- (en) kvithai i Encyclopedia of Life
- (en) kvithai i Global Biodiversity Information Facility
- (en) kvithai hos FishBase
- (en) kvithai hos Fossilworks
- (en) kvithai hos ITIS
- (en) kvithai hos NCBI
- (en) Kategori:Carcharodon carcharias – bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
- (en) Carcharodon carcharias – galleri av bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
- Carcharodon carcharias – detaljert informasjon på Wikispecies
