kachel

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  kachel    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈkɑxəl / (2 lettergrepen)
  • (Noord-Nederland): /ˈkɑ.χɔɫ/, /ˈkɑ.χəɫ/
  • (Vlaanderen, Brabant): /ˈkɑ.xəɫ/
  • (Limburg): /ˈkɑ.xəl/, /ˈkɑ.ɣəl/

Woordafbreking

• ka·chel

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘verwarming’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1591
• In de betekenis van ‘dronken’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1913

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kachel	kachels
verkleinwoord	kacheltje	kacheltjes

Zelfstandig naamwoord

de kachel v / m

1. apparaat waarin energie wordt omgezet in warmte met de bedoeling een ruimte te verwarmen

   • Als het koud is in de winter, laat ik de kachel de hele dag aanstaan. 

Schrijfwijzen

• kagchel (officiële spelling tot 1864 in België en 1883 in Nederland)

Hyperoniemen

• verwarming

Hyponiemen

   

combikachel gaskachel gevelkachel kolenkachel oliekachel petroleumkachel plattebuiskachel potkachel salamanderkachel schoolkachel stationskachel straalkachel tegelkachel ventilatorkachel witloofkachel wonderkachel

Afgeleide begrippen

• kachelen, kachelglas, kacheloven, kachelpijp, kachelplaat, kachelpoets, kachelruit, kachelsmid, kacheluitwaseming

Verwante begrippen

• allesbrander, centrale verwarming, radiator, warmtekanon, verbranding

Vertalingen

    1. een apparaat waarin energie wordt omgezet in warmte met de bedoeling een ruimte te verwarmen   

Duits: Ofen (de) m, Heizung (de) v Engels: stove (en), heater (en) Frans: poêle (fr) m

IJslands: ofn (is) m Limburgs: kagchel (li) m Spaans: estufa (es) v

	stellend
onverbogen	kachel
verbogen	(alleen predicaat)

Bijvoeglijk naamwoord

kachel

1. (informeel) dronken

   • Ik ben kachel. 

Synoniemen

• bezopen, lazarus, teut, zat

Werkwoord

vervoeging van
kachelen

kachel

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van kachelen
   

   • Ik kachel. 

2. gebiedende wijs van kachelen
   

   • Kachel! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van kachelen
   

   • Kachel je? 

Gangbaarheid

• Het woord kachel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "kachel" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Nedersaksisch

Zelfstandig naamwoord

kachel

1. kachel; een apparaat waarin energie wordt omgezet in warmte met de bedoeling een ruimte te verwarmen

Veluws

Zelfstandig naamwoord

kachel

1. kachel; een apparaat waarin energie wordt omgezet in warmte met de bedoeling een ruimte te verwarmen