Teheran

**Teheran**
تهران
Stad (shahr) in Iran
	;
Situering
Provincie (ostān)	Tehrān
Sharestan	Tehrān
Coördinaten	35° 42′ NB, 51° 25′ OL
Algemeen
Oppervlakte	730 km²
Inwoners ; (2021)	9 616 010
Hoogte	900 - 1.830 m
Website	www.tehran.ir
Foto's
	Teheran met op de achtergrond het Elboers-gebergte
Portaal	Azië

Teheran, Perzisch: تهران, Tehran, uitspraak [tʰehˈɾɒːn], is de hoofdstad van Iran en tevens de hoofdplaats van de provincie Teheran. De stad ligt in het noordelijke deel van het land aan de voet van de Elboers.

Geschiedenis

Teheran wordt voor het eerst vermeld in de elfde eeuw v.Chr., maar archeologische opgravingen hebben aangetoond dat de eerste bewoners zich er omstreeks 3000 v.Chr. vestigden. Teheran was vroeger een van de dorpen van de grote, oude stad Rey. Pas vanaf de zeventiende eeuw ontwikkelde Teheran zich tot een echte stad.

Agha Muhammad Khan, de stichter van de Kadjaren-dynastie, koos Teheran in 1788 als de hoofdstad van Iran. De tweede sjah van de Kadjaren, Fath Ali, die de basis legde voor een Perzische culturele renaissance, liet mooie en grote paleizen in Teheran bouwen. Onder zijn regering vestigden zich vele ambachtslieden en kooplieden uit oudere Perzische centra als Kashan, Isfahan, Shiraz en Tabriz in de nieuwe hoofdstad.

Aardrijkskunde

Teheran ligt geografisch gezien dicht bij verschillende grenzen, waaronder de grens met Turkmenistan in het noordoosten.^[2] Teheran ligt op een hoogte variërend van ongeveer 1100 meter in het zuidelijke gedeelte van de stad tot 1750 meter in het noordelijke gedeelte van de stad.

Teheran heeft een landklimaat met grote temperatuurverschillen tussen zomer en winter. De zomers zijn droog en heet. De gemiddelde temperatuur voor de maand juli ligt boven de dertig graden. De winters zijn koud, met temperaturen rond het vriespunt. In de winter valt geregeld sneeuw in de stad.

Teheran kent een groot aantal straten met aan weerszijden oude platanen, wat de stad de bijnaam 'Plataanstad' gaf in de geschiedenis.

De stad Teheran had in 2024 meer dan negen miljoen inwoners. Tezamen met de voorsteden wordt in de agglomeratie een inwoneraantal op 16,8 miljoen geschat.

Teheran tegenwoordig

De bevolking is overwegend jong en hoog opgeleid. Veel van hen verlaten door de slechte economische omstandigheden de stad en vestigen zich elders in de wereld.

Onder andere door de grootte, de slechte verkeerssituatie, het sterk verouderde wagenpark en de ongunstige ligging, kampt de stad met een enorme luchtvervuiling. Teheran behoort in dit opzicht tot de vijf meest vervuilde steden in de wereld en het gebeurt niet zelden dat scholen sluiten vanwege smogalarm. De metro van Teheran die op sommige trajecten een alternatief biedt voor het drukke wegverkeer werd in 2000 in gebruik genomen. De metro zelf heeft een lengte van 198 km en er rijden zeven lijnen. Er is nog een netwerk van regionale treinen van 98 km.

Er zijn meer etnische Azerbeidzjanen in Teheran dan welke andere stad in de wereld dan ook en de Koerdische bevolking in Teheran bedraagt meer dan twee miljoen mensen.^[3]^[4]^[5]

Bouwwerken

Beroemd zijn de bazaar in het zuiden van de stad waar een keur aan producten kan worden gekocht, het voormalige paleis van de sjah, alsmede de parken in de stad. Moderne bouwwerken zijn onder andere de Borj-e Milad en de Azadi-toren op het Azadi-plein. Er staat in het westen van de stad een stadion voor 100.000 toeschouwers, het Azadistadion.

Toerisme

In Teheran zijn verschillende culturele bezienswaardigheden.

Een replica van de Pauwentroon van de Perzische sjahs is te vinden in het Golestanpaleis.
Enkele bekende Teheranse musea waaronder het Nationale Museum van Iran en het Tapijtenmuseum.
Het Teheran Museum van Hedendaagse Kunst heeft werken van kunstenaars als Van Gogh, Pablo Picasso en Andy Warhol. De voormalige keizerin Farah Diba van Iran heeft deze collectie van schilderijen verzameld.
Teheran is ook de plaats waar de Iraanse keizerlijke kroonjuwelen worden bewaard, een verzameling kronen en tronen, ongeveer 30 tiara's, talrijke aigrettes, juweel-beslagen zwaarden en schilden, een grote hoeveelheid kostbare losse edelstenen, waaronder de meeste smaragden, robijnen en diamanten in de wereld en de originele Pauwentroon. Het bevat ook andere objecten die door de sjahs van Iran tijdens het 2500-jarig bestaan van het Iraanse koninkrijk zijn verzameld. De collectie is nog steeds te zien in de Iraanse centrale bank in Teheran.

Bestuurlijke indeling

Teheran is onderverdeeld in 22 gemeentelijke districten, elk met zijn bestuurlijke centrum. Binnen deze 22 districten liggen de volgende grote wijken:

Abbas Abad, Afsariyeh, Amaniyeh, Amir Abad, Aryashahr, Bagh Feiz, Baharestan, Darakeh, Darband, Dardasht, Dar Abad, Darrous, Dehkadeh Olampik, Ekhtiyariyeh, Ekbatan, Elahiyeh, Evin, Farmanieh, Fereshteh, Gheitariye, Gholhak, Gisha, Gomrok, Hasan Abad, Jamaran, Jannat Abad, Javadiyeh, Jomhuri, Jordan, Lavizan, Mehran, Narmak, Navab, Nazi Abad, Niavaran, Park-e Shahr, Pasdaran, Piroozi, Punak, Ray, Sa'adat Abad, Sadeghiyeh, Seyed Khandan, Sohrevardi, Shahrara, Shahr-e ziba, Shahrak-e Gharb, Shemiran, Tajrish, Tehranno, Tehranpars, Tehransar, Vanak, Velenjak, Yaft Abad, Yusef Abad, Zafaraniyeh, etc.

Media

Press TV, Engelstalige internationale nieuwszender

Stedenband

Inwoners

Geboren

Bahá'u'lláh 1817-1892, de stichter van het Baha'i-geloof
Subh-i-Azal 1831-1912, religieus leider
Naser ed-Din Kadjar 1831-1896, sjah van Perzië
'Abdu'l-Bahá 1844-1921, leraar en leider van het Baha'i-geloof
Mohammad Reza Pahlavi 1919-1980, laatste sjah van Iran
Ali Mirzaei 1929-2020, gewichtheffer
Forough Farrokhzad 1935-1967, dichteres en filmmaakster
Shahnaz Pahlavi 1940, prinses van Iran
Barbet Schroeder 1941, filmregisseur
Abdulkarim Soroush 1945, filosoof
Shohreh Aghdashloo 1952, actrice
Rakhshan Bani-Etemad 1954, filmmaker
Azar Nafisi 1955, schrijfster en vrouwenactiviste
Farzad Bonyadi 1959, pokerspeler
Mohammad Javad Zarif 1960, diplomaat, hoogleraar en politicus
Farah Karimi 1960, Nederlandse politica
Khosrow Hassanzadeh 1963-2023, beeldend kunstenaar
Farahnaz Pahlavi 1963, prinses van Iran in ballingschap
Nasrin Sotoudeh 1963, advocate en mensenrechtenverdedigster
Shaun Toub 1963, acteur
Philippe Blasband 1964, Belgische schrijver en theatermaker
Afshin Ellian 1966, Iraans-Nederlands rechtsgeleerde, hoogleraar, filosoof en dichter
Ali-Reza Pahlavi 1966-2011, prins van Iran
Reza Abedini 1967, grafisch ontwerper en kunstcriticus
Mehrdad Oskouei 1969, filmmaker
Azam Ali 1970, zangeres
Leila Pahlavi 1970-2001, prinses van Iran
Maz Jobrani 1972, acteur, filmproducent, scenarioschrijver en komiek
Reza Shahroudi 1972, voetballer
Sander Terphuis 1972, Nederlands-Iraans jurist
Vahid Hashemian 1976, voetballer
Mehdi Mahdavikia 1977, voetballer
Arash 1978, zanger
Ali Karimi 1978, voetballer
Omid Abtahi 1979, Amerikaans acteur
Arian Moayed 1980, acteur
Sami Yusuf 1980, zanger
Nasim Pedrad 1981, (stem)actrice
Tala Madani 1981, beeldend kunstenares
Nassim Soleimanpour 1981, toneelschrijver
Salar Azimi 1982, Iraans-Nederlands ondernemer
Dominic Rains 1982, Amerikaans acteur
Golshifteh Farahani 1983, actrice en pianiste
Andranik Teymourian 1983, voetballer
RBDjan 1984, Nederlands-Armeens rapper
Ehsan Hadadi 1985, atleet
Baran Kosari 1985, actrice
Behrang Safari 1985, voetballer
Ashkan Dejagah 1986, voetballer
Ardalan Esmaili 1986, Iraans-Zweeds acteur
Farzad Hatami 1986, voetballer
Anna Nooshin 1986, modeblogger
Sevdaliza 1987, Iraans-Nederlands basketbalster en zangeres
Mandana Karimi 1988, actrice
Arash Vakili 1990, beachvolleyballer
Mohammad Reza Khanzadeh 1991, voetballer
Rouzbeh Cheshmi 1993, voetballer
Hadi Saei Bonehkohal, Olympisch Taekwondo-kampioen
Shamsia Hassani 1988, kunstenares