Siracusa

Siracusa
Italja
Amministrazzjoni
Pajjiż	Italja
Autonomous region with special statute	Sqallija
Free municipal consortium	Free Municipal Consortium of Syracuse (en)
Kap tal-Gvern	Francesco Italia (en)
Isem uffiċjali	Siracusa
Ismijiet oriġinali	Siracusa
Kodiċi postali	96100
Ġeografija
Koordinati	37.0692°N 15.2875°E / 37.0692; 15.2875
Siracusa Siracusa (Italy)
Superfiċjenti	207.78 kilometru kwadru, 898 hectare
Għoli	17 m
Fruntieri ma'	Avola (en) , Melilli (en) , Noto (en) , Priolo Gargallo (en) , Solarino (en) , Canicattini Bagni (en) , Floridia (en) u Palazzolo Acreide (en)
Demografija
Popolazzjoni	116,244 abitanti (1 Jannar 2023)
Informazzjoni oħra
Fondazzjoni	733 "BCE"
Kodiċi tat-telefon	0931
Żona tal-Ħin	UTC+1u UTC+2
bliet ġemellati	Muniċipalità ta' Stokkolma, Corinth (en) , Erchie (en) u Perugia
comune.siracusa.it

Siracusa ([siraˈkuːza]; bid-djalett Sqalli: Sarausa [saɾaˈuːsa]) hija belt storika fil-gżira Taljana ta' Sqallija u l-belt kapitali tal-provinċja Taljana ta' Siracusa. Il-belt hija magħrufa għall-istorja Griega u Rumana rikka tagħha, għall-kultura, għall-anfiteatri, għall-arkitettura, u bħala l-post fejn twieled il-matematiku u l-inġinier importanti Arkimede. Din il-belt bi storja ta' 2,700 sena kellha rwol ewlieni fi żmien il-qedem, meta kienet waħda mis-setgħat prinċipali tal-Mediterran. Siracusa tinsab fix-Xlokk nett tal-gżira ta' Sqallija, ħdejn il-Golf ta' Siracusa, maġenb il-Baħar Jonju. Tinsab f'biċċa art li togħla f'daqqa, b'fond saħansitra ta' 2,000 metru peress li tinsab qrib l-irdumijiet, għalkemm il-belt innifisha ġeneralment ma tantx għandha wisq għoljiet.

Il-belt ġiet stabbilita mill-Korinzji u mit-Tenej tal-Greċja Antika u saret belt-stat setgħan ħafna. Siracusa kienet alleata ma' Sparta u Korinzju u eżerċitat influwenza kbira fuq il-Manja Greċja kollha, peress li kienet l-iżjed belt importanti tagħha. Ċiċerun jiddiskriviha bħala "l-ikbar belt Griega u l-isbaħ waħda minnhom kollha", tant li kienet daqs Ateni matul is-seklu 5 Q.K. Iktar 'il quddiem saret parti mir-Repubblika Rumana u mill-Imperu Biżantin. Taħt l-Imperatur Kostanzju II, Siracusa kienet il-belt kapitali tal-Imperu Biżantin mis-663 sas-669. Palermo iktar 'il quddiem saret iktar importanti minnha, bħala l-belt kapitali tar-Renju ta' Sqallija. Eventwalment, ir-renju ngħaqad mar-Renju ta' Napli u ġie ffurmat ir-Renju taż-Żewġ Sqallijiet sal-unifikazzjoni Taljana tal-1860.

Illum il-ġurnata, il-belt tniżżlet fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO flimkien man-Nekropoli ta' Pantalica. Fiż-żona ċentrali, il-belt stess għandha popolazzjoni ta' madwar 125,000 ruħ. Siracusa tissemma fil-Bibbja fil-ktieb tal-Atti tal-Appostli 28:12 peress li San Pawl qagħad hemmhekk. Il-qaddisa patruna tal-belt hija Santa Luċija; hija twieldet f'Siracusa, u l-festa tagħha, Jum Santa Luċija, tiġi ċċelebrata fit-13 ta' Diċembru.

Storja

Żmien il-qedem

Siracusa u ż-żona ta' madwarha ilhom abitati minn żmien il-qedem, kif ħareġ fid-dieher mis-sejbiet fil-villaġġi ta' Stentinello, Ognina, Plemmirio, Matrensa, Cozzo Pantano u Thapsos, li diġà kellhom rabta mal-Greċja ta' Mycenae.

Siracusa ġiet stabbilita fis-734 jew fis-733 Q.K. mill-insedjaturi Griegi minn Korinzju u Tenea, immexxija mill-kolonizzatur Arkja. Hemm bosta varjanti attestati ta' isem il-belt, fosthom Συράκουσαι Syrakousai, Συράκοσαι Syrakosai u Συρακώ Syrakō. L-iżjed teorija aċċettata hija li l-Feniċi sejħulha Sour-ha-Koussim, li tfisser "Ġebla tal-gawwijiet", u li minnha oriġina l-isem ta' Siracusa. Oriġini possibbli ta' isem il-belt ingħatat minn Vibius Sequester li kkwota l-ewwel lil Stephanus Byzantius li kien hemm marġ ta' Siracusa (λίμνη) imsejjaħ Syrako u t-tieni lil Marcian f'Periegesis, fejn Arkju semma l-belt b'isem marġ fil-qrib; b'hekk wieħed jasal għall-isem Syrako (u mbagħad Syrakousai u varjanti oħra) għall-isem ta' Siracusa, isem attestat ukoll minn Epicharmus. L-insedjament ta' Siracusa kien avveniment ippjanat, peress li mexxej ċentrali b'saħħtu, l-aristokratiku Arkju, stabbilixxa kif il-proprjetà kellha tiġi diviża bejn l-insedjaturi, u stabbilixxa wkoll kif it-toroq tal-insedjament kellhom jinbnew u kemm kellhom ikunu wesgħin. Il-qalba tal-belt antika kienet il-gżejra ta' Ortigia. L-insedjaturi sabu li l-art kienet għammiela u t-tribujiet nativi ma rribellawx għall-preżenza tagħhom. Il-belt kibret u kattret il-ġid, u għal xi żmien kienet l-iktar belt Griega setgħana fil-Mediterran kollu. F'Akrai (664 Q.K.), f'Kasmenai (643 Q.K.), f'Akrillai (is-seklu 7 Q.K.), f'Helorus (is-seklu 7 Q.K.) u f'Kamarina (598 Q.K.) ġew stabbiliti wkoll kolonji.

Żmien klassiku

Veduta ta' Siracusa mill-ajru min-naħa tal-gżira ta' Ortigia

Id-dixxendenti tal-ewwel kolonjalisti, imsejħa Gamoroj, kellhom il-poter sa meta tkeċċew mill-klassi baxxa tal-belt bl-assistenza taċ-Ċillirjani, poplu nattiv fil-jasar bi status bħall-eloti ta' Sparta. Madankollu, il-Gamaroj reġgħu kisbu l-poter fl-485 Q.K., bis-saħħa tal-għajnuna ta' Gelo, il-mexxej ta' Gela. Gelo nnifsu sar id-despota tal-belt, ċaqlaq ħafna abitanti ta' Gela, Kamarina u Megara lejn Siracusa, u bena l-kwartieri ġodda ta' Tyche u Neapolis 'il barra mis-swar tal-belt. Il-programm tiegħu ta' kostruzzjonijiet ġodda kien jinkludi teatru ġdid, iddisinjat mill-arkitett Damocopos, li ta ħajja kulturali ġdida lill-belt: min-naħa l-oħra dan attira lil personalitajiet bħal Eskilu, Arju ta' Metimna u Ewmelu ta' Korinzju. Is-setgħa mkabbra ta' Siracusa għamlitha inevitabbli li jkun hemm taqbida kontra l-Kartaġiniżi, li kellhom f'idejhom il-Punent ta' Sqallija. Fil-Battalja ta' Imera, Gelo, li kien alleat ma' Teron ta' Agrigento, rebaħ b'mod deċiżiv kontra l-qawwa Afrikana mmexxija minn Amilcare. Sabiex jiġi mfakkar dan l-avveniment, fil-belt inbena tempju ddedikat lil Atena (fis-sit fejn illum hemm il-katidral).

Tetradrakma ta' Siracusa (għall-ħabta tal-415-405 Q.K.), b'Aretusa u kwadriga.

Siracusa kibret b'mod konsiderevoli matul dan iż-żmien. Is-swar tagħha kienu jħaddnu 120 ettaru fis-seklu 5, iżda saħansitra għall-ħabta tal-470 Q.K., l-abitanti kienu diġà bdew jibnu 'l barra mis-swar. Il-popolazzjoni sħiħa tat-territorju ta' Siracusa kienet tlaħħaq bejn wieħed u ieħor 250,000 ruħ fl-415 Q.K. u d-daqs tal-popolazzjoni tal-belt stess x'aktarx li kien simili għal ta' Ateni.

Is-suċċessur ta' Gelo kien ħuh Hiero, li ssielet kontra l-Etruski f'Cumae fl-474 Q.K. It-tmexxija tiegħu ġiet eloġjata minn poeti bħal Simonides ta' Ceos, Bacchylides u Pindar, li żaru l-qorti tiegħu. Reġim demokratiku ddaħħal minn Thrasybulos fl-467 Q.K. Il-belt kompliet tespandi fi Sqallija, bil-ġlied kontra s-Sikuli ribellużi, u fil-Baħar Tirren, bi spedizzjonijiet sal-gżejjer ta'Korsika u Elba. Fl-aħħar tas-seklu 5 Q.K., Siracusa sabet ruħha fi gwerra ma' Ateni, li riedet iktar riżorsi biex tiġġieled il-Gwerra Peleponniża. Siracusa ngħatat l-għajnuna ta' ġeneral minn Sparta, l-għadu ta' Ateni fil-gwerra, biex tirbaħ kontra Ateni, teqridilhom il-vapuri tagħhom, u tħallihom imutu bil-ġuħ fuq il-gżira. Fl-401 Q.K., Siracusa kkontribwiet qawwa ta' 300 opliti u ġeneral lill-Armata ta' Għaxart Elef ta' Ċiru ż-Żgħir.

Dekadrakma zzekkata f'Siracusa

Imbagħad fil-bidu tas-seklu 4 Q.K., it-tirann Dijoniżju x-Xiħ reġa' daħal fi gwerra kontra Kartaġni u, għalkemm tilef Gela u Camarina, irreżista l-ħakma ta' Sqallija kollha. Wara tmiem il-kunflitt, Dijoniżju bena fortizza enormi fuq Ortigia u swar twal 22 kilometru madwar Siracusa kollha. Perjodu ieħor ta' espansjoni wassal għall-qerda ta' Naxos, Catania u Lentini; imbagħad Siracusa reġgħet daħlet fi gwerra kontra Kartaġni fit-397 Q.K. Wara diversi bidliet fix-xorti, il-Kartaġiniżi rnexxielhom jassedjaw lil Siracusa stess, iżda eventwalment xorta tnaffru minħabba l-pesta. Fit-392 Q.K. trattat ippermetta lil Siracusa tkabbar it-territorji tagħha, u b'hekk stabbiliet il-bliet ta' Adranon, Tyndarion u Tauromenos, u ħakmet lil Rhegion fuq il-kontinent. Fil-Baħar Adrijatiku, biex jiġi ffaċilitat il-kummerċ, Dijoniżju x-Xiħ stabbilixxa lil Ancona, Adria u Issa. Apparti l-battalji tiegħu, Dijoniżju kien famuż bħala patrun tal-arti, u Platun innifsu żar Siracusa diversi drabi, fejn Dijoniżju, offiż minn Platun li azzarda ma jaqbilx mar-re, tefa' lill-filosfu l-ħabs u bigħu bħala skjav.

Tetradrakma ta' Siracusa bir-ritratt ta' Atena, għall-ħabta tal-400 Q.K.

Is-suċċessur tiegħu kien Dijoniżju ż-Żgħir, li madankollu tkeċċa minn Dijon fit-356 Q.K. Minkejja dan, it-tmexxija tiranna ta' dan tal-aħħar wasslet għall-espulsjoni tiegħu, u Dijoniżju reġa' tela' fuq it-tron fit-347 Q.K. Dijoniżju ġie assedjat f'Siracusa mill-ġeneral ta' Siracusa stess, Iċeta, fit-344 Q.K. Is-sena ta' wara, il-Korinzju Timoleon daħħal reġim demokratiku fil-belt wara li eżilja lil Dijoniżju u rebaħ kontra Iċeta. Is-sensiela twila ta' taqbidiet interni dgħajfet il-poter ta' Siracusa fil-gżira, u Timoleon ipprova jagħmel tajjeb għal dan, billi rebaħ kontra l-Kartaġiniżi fil-Battalja ta' Krimiżu fit-339 Q.K.

Żmien Ellenistiku

Tetradrakma, għall-ħabta tal-485-479 Q.K., b'Aretusa fuq naħa, u kwadriga mmexxija minn raġel fuq oħra.

Wara l-mewt ta' Timoleon, it-taqbida interna fil-belt reġgħet qabdet ġmielha u ntemmet bir-rebħa ta' tirann ieħor, Agatokli, li ħataf il-poter b'kolp ta' stat fit-317 Q.K. Huwa kompla l-gwerra kontra Kartaġni, fejn ġieli ġietu tajba u ġieli le. Huwa ġie assedjat f'Siracusa mill-Kartaġiniżi fit-311 Q.K., iżda rnexxielu jaħrab mill-belt bi flotta żgħira. Huwa kiseb suċċess morali, wassal il-gwerra fl-art Afrikana nativa tal-Kartaġiniżi, u l-għadu ġarrab telfiet kbar. Id-difensuri ta' Siracusa qerdu l-armata Kartaġiniża li assedjathom. Madankollu, Agatokli eventwalment tilef fl-Afrika wkoll. Il-gwerra ntemmet bi trattat ieħor tal-paċi li xorta waħda ma pprevjenix lill-Kartaġiniżi milli jinterferixxu fil-politika ta' Siracusa wara l-mewt ta' Agatokli (289 Q.K.). Huma assedjaw lil Siracusa għar-raba' u l-aħħar darba fil-278 Q.K. Huma rtiraw mal-wasla tar-Re Pyrrhus ta' Epirus, fuq talba ta' għajnuna minn Siracusa. Wara perjodu qasir taħt it-tmexxija ta' Epirus, Hiero II ħataf il-poter fil-275 Q.K.

L-inċiżjoni ta' Assedju ta' Siracusa tas-seklu 17.

Hiero inawgura perjodu ta' 50 sena ta' paċi u ta' prosperità, li matulhom Siracusa saret waħda mill-iktar bliet kapitali rinomati ta' Żmien il-qedem. Huwa ħareġ l-hekk imsejħa Lex Hieronica, li iktar 'il quddiem ġiet adottata mir-Rumani għall-amministrazzjoni tagħhom ta' Sqallija; huwa ordna wkoll li t-teatru jitkabbar u li jinbena wkoll artal enormi ġdid magħruf bħala l-"Artal ta' Hiero". Taħt it-tmexxija tiegħu għexet l-iktar persuna famuża ta' Siracusa, il-matematiku u l-filosfu naturali Arkimede. Fost il-bosta invenzjonijiet tiegħu kien hemm diversi magni militari, inkluż difer Arkimede, li iktar 'il quddiem intuża għar-reżistenza kontra l-assedju tar-Rumani tal-214-212 Q.K. Persuni letterarji oħra kienu jinkludu lil Teokritu u oħrajn.

Is-suċċessur ta' Hiero, iż-żagħżugħ Ġeronimu (li mexxa mill-215 Q.K.), kiser l-alleanza mar-Rumani wara t-telfa tagħhom fil-Battalja ta' Cannae u aċċetta l-appoġġ ta' Kartaġni. Ir-Rumani, immexxija mill-konslu Marcus Claudius Marcellus, assedjaw il-belt fil-214 Q.K. Il-belt irreżistiet għal tliet snin, iżda tilfet fil-212 Q.K. Is-suċċessi ta' Siracusa li rnexxielha tirreżisti kontra l-assedju tar-Rumani ġabet magħha fiduċja żejda. Fil-212 Q.K., ir-Rumani rċevew l-informazzjoni li l-abitanti tal-belt kellhom jipparteċipaw fil-festival annwali ddedikat lill-alla femminili tagħhom Artemis. Grupp żgħir ta' suldati Rumani qorob lejn il-belt billejl u rnexxielhom jixxabtu mas-swar u jidħlu fin-naħa ta' barra tal-belt. F'qasir żmien issaħħew u kisbu l-kontroll, filwaqt li qatlu lil Arkimede, iżda l-fortizza prinċipali baqgħet soda. Wara assedju li dam tmien xhur u waqt taħditiet ta' armistizju, kaptan Iberiku msejjaħ Moeriscus jingħad li ħalla r-Rumani jidħlu minn ħdejn il-Funtani ta' Aretusa. Mas-sinjal maqbul minn qabel, waqt attakk diversiv, huwa fetaħ ix-xatba tas-swar. Wara li poġġa gwardji mad-djar tal-fazzjoni li kienet favur ir-Rumani, Marcellus ċeda lil Siracusa.

Żmien ir-Rumani u l-Biżantini

L-Anfiteatru Ruman

Għalkemm tul is-snin qabdet it-triq tan-niżla, Siracusa żammet l-istatus ta' belt kapitali tal-gvern Ruman ta' Sqallija u ta' sede tal-pretur. Baqgħet port importanti għall-kummerċ bejn il-partijiet tal-Lvant u tal-Punent tal-Imperu. Il-Kristjaneżmu nfirex fil-belt bis-saħħa tal-isforzi ta' Pawlu ta' Tarsu u San Marzjanu, l-ewwel isqof tal-belt, li għamilha wieħed miċ-ċentri ewlenin tal-proselitiżmu fil-Punent. Fiż-żmien ta' persegwitazzjonijiet kontra l-Kristjani, tnaqqxu bosta katakombi enormi, b'daqs inferjuri biss għal dawk ta' Ruma.

Wara perjodu taħt il-Vandali fl-469-477, Siracusa u l-gżira ġew irkuprati mir-Rumani taħt Odoacer fl-476-491 u Teodoriku l-Kbir fl-491-526, minn Belisarju għall-Imperu Biżantin fil-31 ta' Diċembru 535. Mis-663 sas-668, Siracusa kienet is-sede tal-Imperatur Kostanzju II li kien jitkellem bil-Grieg, u kienet ukoll il-belt kapitali tal-Imperu Biżantin (l-Imperu Ruman tal-Lvant) u metropoli tal-Knisja Sqallija kollha. Kostanzju II nqatel meta ġew issuspettati l-pjanijiet tiegħu li jissostitwixxi b'mod permanenti l-belt kapitali ta' Kostantinopli b'Siracusa.

Emirat ta' Sqallija

It-Tempju ta' Apollo

Il-belt ġiet assedjata mill-Aglabidi għal kważi sena sħiħa fit-827-828, iżda r-rinforzi Biżantini pprevjenew il-waqgħa tagħha. Baqgħet iċ-ċentru tar-reżistenza Biżantina għall-ħakma Musulmana gradwali ta' Sqallija sa ma spiċċat f'idejn l-Aglabidi wara assedju ieħor fl-20/21 ta' Mejju 878. Matul iż-żewġ sekli ta' ħakma Musulmana, il-belt kapitali tal-Emirat ta' Sqallija ġiet ittrasferita minn Siracusa għal Palermo. Il-katidral ġie kkonvertit f'moskea u l-kwartier tal-gżira ta' Ortigia gradwalment reġa' nbena bi stili Iżlamiċi. Minkejja dan, il-belt żammet relazzjonijiet kummerċjali importanti, u ospitat ħajja relattivament kulturali u artistika importanti: diversi poeti Għarab, inkluż Ibn Hamdis, l-iżjed poeta Għarbi Sqalli importanti tas-seklu 12.

Renju Normann ta' Sqallija

Piazza Duomo billejl

Fl-1038, il-ġeneral Biżantin George Maniakes reġa' ħakem il-belt, u bagħat ir-relikwi ta' Santa Luċija lejn Kostantinopli. Il-Kastell ta' Maniakes fil-kap ta' Ortigia ngħata kunjomu, għalkemm inbena taħt it-tmexxija tal-familja Hohenstaufen. Fl-1085, in-Normanni daħlu f'Siracusa, waħda mill-aħħar fortizzi tal-Għarab, wara assedju li dam sajf sħiħ minn Ruġġieru I ta' Sqallija u ibnu Ġordan ta' Hauteville, li ngħata l-belt bħala l-Konti. Inbnew kwartieri ġodda, u l-katidral flimkien ma' knejjes oħra ġew irrestawrati.

Medju Evu

Fl-1194, l-Imperatur Enriku VI okkupa r-Renju ta' Sqallija, inkluż Siracusa. Wara perjodu qasir taħt it-tmexxija ta' Genova (1205-1220), taħt l-ammirall u l-pirata famuż Alamanno da Costa, li kien favur iż-żieda tas-snajja', awtorità rjali ġiet stabbilita fil-belt minn Federiku II. Huwa beda l-kostruzzjoni tal-Kastell ta' Maniakes, il-Palazz tal-Isqfijiet u l-Palazz ta' Bellomo. Il-mewt ta' Federiku ġabet magħha perjodu ta' rvelli u anarkija fewdali. Fil-Gwerra tal-Vespri Sqallin bejn l-Anġojini u l-Aragoniżi għall-kontroll ta' Sqallija, Siracusa xaqilbet mal-Aragoniżi u keċċiet lill-Anġojini fl-1298, u b'hekk irċeviet bosta privileġġi mis-sovrani Spanjoli. Il-qawwa tal-familji ta' baruni toħroġ fid-dieher ukoll mill-kostruzzjoni tal-palazzi ta' Abela, Chiaramonte, Nava u Montalto.

Sekli 16-20

Il-belt ġiet mheżża minn żewġ terremoti kbar fl-1542 u fl-1693, u mbagħad ġiet affettwata minn pesta fl-1729. Il-qerda tas-seklu 17 bidlet id-dehra ta' Siracusa għal dejjem, kif ukoll dik ta' Val di Noto kollu, u l-bliet reġgħu nbnew skont il-linji tipiċi tal-Barokk Sqalli, meqjus waħda mill-iżjed espressjonijiet tipiċi tal-arkitettura tan-Nofsinhar tal-Italja. It-tifrix tal-kolera fl-1837 wasslet għal rewwixta kontra l-gvern tal-Borboni. Il-kastig kien it-trasferiment tas-sede kapitali tal-provinċja lejn Noto, iżda l-irvelli xorta baqgħu għaddejin, sa ma Siracusa ħadet sehem fir-rivoluzzjoni ta' Sqallija tal-1848.

Wara l-unifikazzjoni tal-Italja tal-1865, Siracusa reġgħet kisbet l-istatus ta' belt kapitali provinċjali. Fl-aħħar tas-seklu 19, is-swar (inkluż Porta Ligny) twaqqgħu u nbena pont li jgħaqqad l-art prinċipali ta' Sqallija mal-gżira ta' Ortigia. Is-sena ta' wara nbniet linja ferrovjarja.

Storja moderna

Fl-1943, kemm il-bumbardamenti tal-Alleati u tal-Ġermaniżi fuq il-belt ikkawżaw ħsarat estensivi matul it-Tieni Gwerra Dinjija. L-Operazzjoni Husky, il-laqam għall-invażjoni ta' Sqallija min-naħa tal-Alleati, ġiet varata billejl bejn id-9 u l-10 ta' Lulju 1943 u l-forzi Brittaniċi attakkaw ix-Xlokk tal-gżira. Il-pjan kien li l-Ħames Diviżjoni tal-Fanterija Brittanika, li kienet parti mit-Tmien Armata tal-Ġeneral Sir Bernard Montgomery, taħkem lil Siracusa fl-ewwel jum tal-invażjoni. Din il-parti tal-operazzjoni mxiet għalkollox skont il-pjan, u l-forzi Brittaniċi ħakmu lil Siracusa fl-ewwel lejl tal-operazzjoni. Il-port imbagħad intuża bħala bażi għall-Flotta Navali Rjali Brittanika. Fil-Punent tal-belt hemm ċimiterju bl-oqbra tal-gwerra tal-Commonwealth fejn indifnu madwar 1,000 persuna. Wara tmiem il-gwerra, il-kwartieri tat-Tramuntana ta' Siracusa esperjenzaw espansjoni enormi, li spiss kienet kaotika, fid-dawl tal-proċess mgħaġġel tal-industrijalizzazzjoni.

Siracusa llum il-ġurnata għandha popolazzjoni ta' madwar 125,000 ruħ u bosta attrazzjonijiet għall-viżitaturi interessati fis-siti storiċi (bħal Widnet Dijoniżju). Mis-snin 90 tas-seklu 20, iċ-ċentru storiku għadda minn proċess ta' rkupru u ta' restawr. Xi postijiet notevoli fil-qrib huma Catania, Noto, Modica u Ragusa.

Sit ta' Wirt Dinji

Il-faċċata tal-Katidral ta' Siracusa

Siracusa u n-Nekropoli ta' Pantalica ġew iddeżinjati bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2005.

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' erba' kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (ii) "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; il-kriterju (iii) "Xhieda unika jew minn tal-inqas eċċezzjonali ta' tradizzjoni kulturali jew ta' ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet"; il-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem"; u l-kriterju (vi) "Assoċjazzjoni diretta jew tanġibbli ma' avvenimenti jew ma' tradizzjonijiet ħajjin, ma' ideat jew ma' twemmin, jew ma' xogħlijiet artistiċi jew letterarji ta' valur universali straordinarju".

Ġeografija

Klima

Siracusa għandha klima Mediterranja (bi klassifikazzjoni klimatika ta' Köppen ta' Csa) bi sjuf sħan u xotti, u xtiewi bix-xita. Il-borra qajla tinżel; l-aħħar borra fil-belt niżlet f'Diċembru 2014. Ikun hemm il-ġlata qajla wkoll; l-aħħar ġlata seħħet f'Diċembru 2014 meta t-temperatura niżlet għal rekord bla preċedent ta' 0 °C.

Temperatura ta' 48.8 °C (119.8 °F) ġiet irreġistrat f'Siracusa mis-Servizz tal-Informazzjoni Agrometeoroloġika ta' Sqallija (SAIS) nhar il-11 ta' Awwissu 2021. Jekk din tiġi rikonoxxuta mill-Organizzazzjoni Meteoroloġika Dinjija, din kieku tkun l-ogħla temperatura li qatt ġiet irreġistrata fl-Ewropa. Madankollu, Guido Guidi, il-logotenent kurunell tas-Servizz Meteoroloġiku Taljan, isostni li l-ogħla temperatura rreġistrata fl-istazzjonijiet tal-organizzazzjoni matul il-mewġa ta' sħana kienet 44.4 °C (111.9 °F), fl-Istazzjon Navali tal-Ajru ta' Sigonella. Guidi jisħaq li d-data rrapportata mis-SAIS "ġiet prodotta direttament mill-istazzjonijiet u ma ġietx soġġetta għal xi proċedura ta' kontroll u ta' validazzjoni, la awtomatika u lanqas manwali. Għalhekk, jaf ġiet irrapportata bi żball minħabba xi ħsara fis-sensur jew xi interventi ta' manutenzjoni".

Data klimatika għal Siracusa
Xahar	Jan	Fra	Mar	Apr	Mej	Ġun	Lul	Aww	Set	Ott	Nov	Diċ	Sena
Temp. għolja rekord f'°C (°F)	18.6 (65.5)	19.6 (67.3)	21.6 (70.9)	24.4 (75.9)	28.9 (84.0)	34.0 (93.2)	36.5 (97.7)	35.8 (96.4)	32.7 (90.9)	28.7 (83.7)	24.1 (75.4)	20.0 (68.0)	36.5 (97.7)
Temp. għolja medja f'°C (°F)	14.8 (58.6)	15.3 (59.5)	17.1 (62.8)	19.7 (67.5)	23.7 (74.7)	28.2 (82.8)	31.3 (88.3)	31.2 (88.2)	28.1 (82.6)	24.0 (75.2)	19.6 (67.3)	16.3 (61.3)	22.4 (72.3)
Temp. medja ta' kuljum f'°C (°F)	11.1 (52.0)	11.4 (52.5)	12.9 (55.2)	15.2 (59.4)	18.8 (65.8)	23.0 (73.4)	26.0 (78.8)	26.2 (79.2)	23.7 (74.7)	20.0 (68.0)	15.8 (60.4)	12.6 (54.7)	18.1 (64.6)
Temp. baxxa medja f'°C (°F)	7.3 (45.1)	7.5 (45.5)	8.7 (47.7)	10.7 (51.3)	13.9 (57.0)	17.8 (64.0)	20.7 (69.3)	21.2 (70.2)	19.2 (66.6)	16.0 (60.8)	12.1 (53.8)	9.0 (48.2)	13.7 (56.7)
Temp. baxxa rekord f'°C (°F)	−0.5 (31.1)	3.1 (37.6)	4.3 (39.7)	6.6 (43.9)	9.7 (49.5)	13.8 (56.8)	17.0 (62.6)	17.9 (64.2)	15.3 (59.5)	11.0 (51.8)	7.1 (44.8)	0.0 (32.0)	−0.5 (31.1)
Preċipitazzjoni medja f'mm (pulzieri)	75 (3.0)	52 (2.0)	44 (1.7)	30 (1.2)	16 (0.6)	5 (0.2)	3 (0.1)	7 (0.3)	44 (1.7)	78 (3.1)	94 (3.7)	78 (3.1)	526 (20.7)
Medja ta' jiem ta' preċipitazzjoni	9	7	6	4	3	1	1	1	4	7	8	9	60
Medja tal-indiċi ultravjola	2	3	5	7	8	9	10	9	7	5	3	2	6
Sors: L-Arkivju Klimatiku Enea-Casaccia u Weather Atlas

Demografija

Fl-2016, kien hemm 122,051 resident f'Siracusa, fil-Provinċja ta' Siracusa, Sqallija. 48.7 % minnhom kienu rġiel u 51.3 % kienu nisa. L-ammont ta' minorenni (tfal ta' 18-il sena jew inqas) kien 18.9 % tal-popolazzjoni meta mqabbla mal-pensjonanti li jammontaw għal 16.9 %. Dan huwa simili għall-medja Taljana ta' 18.1 % (minorenni) u 19.9 % (pensjonanti). L-età medja ta' resident ta' Siracusa hija ta' 40 sena, mentri l-medja Taljana hija ta' 42 sena. Fil-ħames snin bejn l-2002 u l-2007, il-popolazzjoni ta' Siracusa naqset b'0.5 %, filwaqt li dik tal-Italja kollha kibret bi 3.6 %. Ir-raġuni tat-tnaqqis fil-popolazzjoni hija li bosta nies marru jgħixu fis-subborgi tal-madwar u fit-Tramuntana tal-Italja. Ir-rata tat-twelid attwali ta' Siracusa hija 9.75 wild għal kull 1,000 abitant, meta mqabbla mal-medja Taljana ta' 9.45 wild.

Mill-2006, 97.9 % tal-popolazzjoni kellha dixxendenza Taljana. L-ikbar grupp ta' immigranti kellhom dixxendenza minn nazzjonijiet Ewropej oħra (b'mod partikolari mill-Polonja u mir-Renju Unit): 0.6 %, mit-Tramuntana tal-Afrika (l-iktar mit-Tuneżija): 0.5 %, u mix-Xlokk tal-Asja: 0.4 %.

Turiżmu

It-Teatru Grieg ta' Siracusa

Binjiet ta' Żmien il-Griegi

• It-Tempju ta' Apollo, f'Piazza Emanuele Pancali, adattat għal knisja fi żmien il-Biżantini u għal moskea fi żmien il-Musulmani fi Sqallija.
• Il-Funtana ta' Aretusa, fil-gżira ta' Ortigia. Skont leġġenda, in-ninfea Aretusa, ikkaċċjata minn Alfeo, stkennet hawnhekk.
• It-Teatru Grieg, b'waħda mill-ikbar cavea li qatt inbnew mill-Griegi Antiki: għandu 67 ringiela, maqsuma f'disa' sezzjonijiet bi tmien korsiji. Jifdal biss ftit traċċi tax-xenarju u tal-orkestra. Il-binja (li għadha tintuża sa llum il-ġurnata) ġiet immodifikata mir-Rumani, li adattawha għall-istil differenti tal-ispettakli, inkluż ukoll spettakli taċ-ċirklu. Ħdejn it-teatru hemm il-latomìe, barrieri tal-ġebel, li ntużaw ukoll bħala ħabsijiet fi żmien il-qedem. L-iktar latomìa famuża hija Widnet Dijoniżju (bit-Taljan: Orecchio di Dionisio).
• L-Anfiteatru Ruman, li tnaqqax parzjalment mill-blat. Fin-nofs taż-żona hemm spazju rettangolari li kien jintuża għall-makkinarju tax-xenarji.
• Il-Qabar ta' Arkimede, fin-Nekropoli ta' Grotticelli. Imżejjen b'żewġ kolonni Doriċi.
• It-Tempju ta' Żeus ta' Olimpja, xi tliet kilometri 'l barra mill-belt, li nbena għall-ħabta tas-seklu 6 Q.K.

Binjiet ta' Żmien il-Kristjaneżmu

• Il-Katidral ta' Siracusa (bit-Taljan: Il Duomo): li nbena mill-isqof Zosimo fis-seklu 7 fuq it-Tempju l-Kbir ta' Atena tas-seklu 5 Q.K., fil-gżira ta' Ortigia. Dan kien binja Dorika b'sitt kolonni fuq in-naħat qosra u b'14-il kolonna fuq in-naħat twal: dawn għadhom inkorporati fil-ħitan tal-Katidral. Il-bażi tat-tempju kellha tliet tarġiet. Fuq ġewwa, il-knisja għandha navata u żewġ korsiji. Is-saqaf tan-navata jmur lura għal żmien in-Normanni, l-istess bħall-mużajk fl-apsidi. Il-faċċata reġgħet inbniet minn Andrea Palma fl-1725-1753, b'ordni doppju ta' kolonni Korinzji, u statwi ta' Ignazio Marabitti. Fuq ġewwa hemm ukoll fonti tal-irħam tas-sekli 12-13, statwa tal-fidda ta' Santa Luċija magħmula minn Pietro Rizzo (1599), ciborium ta' Luigi Vanvitelli, u statwa tal-Madonna tal-Borra (1512) ta' Antonello Gagini.
• Il-Bażilika ta' Santa Luċija extra moenia: knisja Biżantina li nbniet (wara li nbniet fi żmien in-Normanni), skont it-tradizzjoni, fl-istess post fejn mietet martri l-qaddisa fit-303 W.K. Id-dehra attwali hija ta' żmien is-sekli 15-16. L-iżjed partijiet antiki għadhom ippreservati, inkluż il-portal, it-tliet apsidi semiċirkolari u l-ewwel żewġ ordnijiet tat-torri tal-kampnar. Taħt il-knisja hemm il-Katakombi ta' Santa Luċija. Għal din il-knisja Caravaggio pitter id-Dfin ta' Santa Luċija.
• Is-Santwarju tal-Madonna tad-Dmugħ: knisja u santwarju tas-seklu 20.
• Il-Knisja ta' San Benedittu: knisja tas-seklu 16, irrestawrata wara l-1693. Tospita pittura tal-Mewt ta' San Benedittu mill-Caravaggista Mario Minniti.
• Il-Knisja tal-Kunċizzjoni, knisja tas-seklu 14 li reġgħet inbniet fis-seklu 18, bil-kunvent Benedittin anness magħha.
• Il-Knisja ta' San Kristofru: knisja tas-seklu 14 li reġgħet inbniet fis-seklu 18.
• Il-Knisja ta' San Ġwann Battista: knisja tas-seklu 14.
• Il-Knisja ta' San Filep l-Appostlu: knisja tas-seklu 18 b'taraġ li jwassal 'l isfel sal-banju tar-riti tal-Lhud (Mikveh) li jmur lura għal qabel l-espulsjoni tal-Lhud fl-1492.
• Il-Knisja ta' San Filippo Neri: faċċata tas-seklu 17 u rikostruzzjoni fuq ġewwa tas-seklu 18.
• Il-Knisja ta' San Franġisk lill-Immakulata: knisja b'faċċata konvessa b'kolonni u pilastri. Ospitat ċelebrazzjoni antika, l-iSvelata (ir-"Rivelazzjoni"), fejn ġiet żvelata immaġni tal-Madonna fit-tlugħ ix-xemx tad-29 ta' Novembru.
• Il-Knisja ta' San Ġwann l-Evanġelista: il-knisja u bażilika li nbniet min-Normanni u li nqerdet fl-1693. Ġiet restawrata parzjalment, u kienet inbniet fuq kripta antika tal-martri San Marzjanu, li mbagħad inqerdet mill-Għarab. L-artal prinċipali huwa Biżantin. Tinkludi l-Katakombi ta' San Ġwann, b'labirint ta' mini u passaġġi taħt l-art, u b'eluf ta' oqbra u diversi affreski.
• Il-Knisja ta' San Ġużepp: fdalijiet ta' knisja ottagonali tas-seklu 18
• Il-Knisja ta' Santa Luċija alla Badia: knisja Barokka u santwarju, mibnija wara t-terremot tal-1693.
• Il-Knisja ta' Santa Marija tal-Mirakli: knisja tas-seklu 14.
• Il-Knisja ta' San Martin: knisja tas-seklu 6, faċċata tas-seklu 14, fuq ġewwa tas-seklu 18.
• Il-Knisja ta' San Pawl l-Appostlu: knisja tas-seklu 18.
• Il-Knisja tal-Ispirtu s-Santu: knisja tas-seklu 18.
• Il-Knisja tal-Kulleġġ tal-Ġiżwiti, binja Barokka maestuża.

Il-Funtana ta' Diana f'Piazza Archimede

Binjiet notevoli oħra

• Il-Kastell ta' Castello Maniakes, inbena bejn l-1232 u l-1240, huwa eżempju tal-arkitettura militari tar-renju ta' Federiku II. Huwa struttura kwadra b'torrijiet ċirkolari f'kull waħda mill-erba' rkejjen. L-iżjed karatteristika li tispikka hija l-portal ippuntat imżejjen b'irħam polikromatiku.
• Il-Mużew Arkeoloġiku, b'kollezzjonijiet li jinkludu sejbiet min-nofs iż-Żmien tal-Bronż sas-seklu 5 Q.K.
• Il-Palazz ta' Lanza Buccheri, is-seklu 16.
• Il-Palazz ta' Bellomo, is-seklu 12, li fih mużew tal-arti li jospita t-Tħabbira ta' Antonello da Messina (1474).
• Il-Palazz ta' Montalto, is-seklu 14, li jikkonserva l-faċċata l-antika mis-seklu 14, b'portal ippuntat.
• Il-Palazz tal-Arċisqof, is-seklu 17, immodifikat fis-seklu ta' wara. Jospita l-Librerija Alagonjana, stabbilita fl-aħħar tas-seklu 18.
• Il-Palazz ta' Vermexio: attwalment il-Muniċipju, jinkludi frammenti ta' tempju Joniku tas-seklu 5 Q.K.
• Il-Palazzo ta' Francica Nava, b'partijiet tal-binja oriġinali tas-seklu 16.
• Il-Palazz Beneventano del Bosco, li nbena oriġinarjament fil-Medju Evu iżda ġie mmodifikat b'mod estensiv bejn l-1779 u l-1788. Għandu bitħa interna tassew ħelwa.
• Il-Palazz Migliaccio, is-seklu 15, b'dekorazzjonijiet notevoli tal-intarsjar vulkaniku.
• Il-Palazz tas-Senat, li fil-qorti jospita karozza tas-seklu 18.
• Il-Kastell ta' Euryalos, li nbena disa' kilometri 'l barra mill-belt minn Dijoniżju x-Xiħ u li għandu waħda mill-iżjed fortizzi setgħana ta' żmien il-qedem. Kellu tliet ħniedaq b'sensiela ta' galleriji taħt l-art li kienu jippermettu lid-difensuri jneħħu l-materjali li l-attakkanti setgħu jużaw kontrihom.
• Il-Mikveh: banju użat għall-immersjoni ritwali fil-Ġudaiżmu, mibni fi żmien il-Biżantini. Jinsab fil-Giudecca: il-kwartier antik tal-Lhud f'Siracusa.
• Il-Monument għat-Taljani li Mietu fl-Afrika.

Nies famużi

• Arkimede, matematiku, fiżiku u inġinier tal-Greċja Antika
• Akeo ta' Siracusa, kittieb tat-traġedji Grieg
• Temistoġene, storiku Grieg li kiteb dwar l-Anabasis u xi xogħlijiet oħra dwar Siracusa
• Santa Luċija, martri Rumana
• Papa Stiefnu III
• Ibn Hamdis, poeta Għarbi Sqalli
• Vincenzo Mirabella (1570- 624), umanista u pijunier tal-arkeoloġija
• Claudio Schifano (li twieled fl-1953), artist kontemporanju ta' pitturi informali

Sport

Siracusa tospita l-klabb tal-futbol ta' A.S.D. Città di Siracusa, l-aħħar wieħed minn diversi klabbs ta' qablu li jmorru lura sal-1924. It-tim jilbes gerijiet kaħlanija, u għalhekk għandu l-laqam tal-Azzurri. It-tim tal-futbol ta' Siracusa jilgħab fl-Istadium Nicola De Simone li jiflaħ bejn wieħed u ieħor 5,000-6,000 ruħ.