Jump to content

Цери

Холбоос засах
Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь
Шинж чанар
Ерөнхий
Нэр, тэмдэг, атомын дугаар Цери, Ce, 58
Цуваа Лантаноид
Бүлэг, үе, блок La, 6, f
Гадаад байдал мөнгөлөг цагаан
CAS дугаар 7440-45-1
Дэлхийн гадаргад эзлэх хэмжээ 43 ppm[1]
Атомын шинж чанар [2]
Атом масс 140,116(1)[3] u
Атомын радиус 185 пм
Ковалент радиус 204 пм
Электрон бүтэц [Xe] 4f1 5d1 6s2
1. Ионжилтын энерги 534,4 кЖ/моль
2. Ионжилтын энерги 1050 кЖ/моль
3. Ионжилтын энерги 1949 кЖ/моль
4. Ионжилтын энерги 3547 кЖ/моль
Физикийн шинж чанар [2]
Бодисын төлөв хатуу
Талст бүтэц талдаа төвтэй куб
Нягт 6,773 g/cm3 (25 °C)[4]
Моосын хатуулаг 2,5
Соронзон чанар Парасоронзон (Χm = 1,4 · 10−3)[5]
Хайлах цэг 1068 K (795 °C)
Буцлах цэг 3743 K[6] (3470 °C)
Молийн эзлэхүүн 20,69 · 10−6 м3/моль
Ууршилтын дулаан 398 кЖ/моль[6]
Хайлах дулаан 5,5 кЖ/моль
Дууны хурд 2100 м/сек 293,15 K-д
Цахилгаан дамжуулалт 1,35 · 106 A/(В · м)
Дулаан дамжуулалт 11 Вт/(м · К)
Химийн шинж чанар [2]
Исэлдэлтийн төлөв байдал 3, 4
Хэвийн потенциал −2,34 В (Ce3+ + 3 e− → Ce)
Цахилгаан сөрөг чанар 1,12 (Паулын скала)
Изотопууд
Изотоп ИХ t1/2 ЗТ ЗЭ (МэВ) ЗБ
134Ce {син.} 3,16 d ε 0,500 134La
135Ce {син.} 17,7 h ε 2,026 135La
136Ce 0,19 % тогтвортой
137Ce {син.} 9,0 h ε 1,222 137La
138Ce 0,25 % тогтвортой
139Ce {син.} 137,64 d ε 0,581 139La
140Ce 88,48 % тогтвортой
141Ce {син.} 32,501 d β− 0,581 141Pr
142Ce 11,08 % 5 · 1016 a β−β− 4,505 142Nd
143Ce {син.} 33,039 h β− 1,462 143Pr
144Ce {син.} 284,893 d β− 0,319 144Pr
Өөр бусад изотопуудыг үзэх: Изотопуудын жагсаалт
Аюулгүй байдлын заавар
GHS-Аюулын тэмдэг: [7]
02 – Хөнгөн-/Туйлын шатамхай 07 – Анхаар

Аюултай

АТ-фразын жагсаалт H: 228
P: 231+232​‐​233​‐​280​‐​370+378​‐​402+404​‐​501 [7]
Боломжит ба хэрэглэх байдлыг харгалзан аль болох СИ-системийн нэгжүүдийг хэрэглэсэн болно.
Хэрэв ямар нэгэн тайлбар байхгүй бол дээр өгөгдсөн утгууд хэвийн нөхцлийн утгууд болно.

Цери нь атомын дугаар 58, Ce тэмдэглэгээтэй химийн элемент юм. Цери нь үелэх системд лантаноидын бүлэгт байрлах учир газрын ховор металлуудын тоонд ордог.

Түүх

[засварлах | кодоор засварлах]
Цери

Цериг 1803 онд Вилхелм фон Хизингер, Йёнс Якоб Берцелиус хоёр ба Мартин Хайнрих Клапроттой хоорондоо хамааралгүйгээр зэрэг нээсэн байна. Энэхүү химийн элементийг одой гариг болох Церерагийн нэрээр нэрлэжээ. Шведийн химич Карл Густав Мосандер 1825 онд цериг түүний хлоридоос натригаар ангижруулан хамгийн анх дангаар ялган авсан байна.

Тархац

[засварлах | кодоор засварлах]

Цахим холбоос

[засварлах | кодоор засварлах]
Wiktionary
Wiktionary
 Wiktionary: Цери – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу
 Commons: Цери – Викимедиа дуу дүрсний сан

Эшлэл

[засварлах | кодоор засварлах]
  1. ↑ Harry H. Binder: Lexikon der chemischen Elemente. S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-7776-0736-3.
  2. ↑ Die Werte der atomaren und physikalischen Eigenschaften (Infobox) sind (soweit nicht anders angegeben) aus www.webelements.com (Cer) entnommen.
  3. ↑ CIAAW, Standard Atomic Weights Revised 2013.
  4. ↑ N. N. Greenwood, A. Earnshaw: Chemie der Elemente. 1. Auflage. VCH, Weinheim 1988, ISBN 3-527-26169-9, S. 1579.
  5. ↑ Robert C. Weast (Hrsg.): CRC Handbook of Chemistry and Physics. CRC (Chemical Rubber Publishing Company), Boca Raton 1990, ISBN 0-8493-0470-9, S. E-129 bis E-145. Werte dort sind auf g/mol bezogen und in cgs-Einheiten angegeben. Der hier angegebene Wert ist der daraus berechnete maßeinheitslose SI-Wert.
  6. ↑ 6.0 6.1 Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks. In: Journal of Chemical & Engineering Data. 56, 2011, S. 328–337, doi:10.1021/je1011086.
  7. ↑ 7.0 7.1 Eintrag zu Cer in der GESTIS-Stoffdatenbank des IFA, abgerufen am 26. April 2017 (JavaScript erforderlich).
"https://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=Цери&oldid=528404"-с авсан