Орландо (англиски: Orlando) — еден од поголемите градови во средишниот дел на Флорида. Тој е седиште на округот Оринџ и центар на пошироката област која исто така се нарекува Орландо. Областа Орландо брои 2 082 628 жители и е дваесет и седма област по големина во Соединетите Американски Држави, а петта област по големина во југоисточниот дел на Соединетите Американски Држави. Точниот број на жители изнесува 238 300 со што Орландо е осумдесетти град по големина во Соединетите Американски Држави. По бројот на жители тој е петтиот најголем град во Флорида. Градот беше основан на 31 јули 1875 година , а официјално беше прогласен за град во 1885 година. Орландо и округот Оринџ се центар на најголемата област за одгледување на цитрони, а во доцните триесетти години стана и најголемиот град кој не излегува на море во Флорида. Орландо денес е светски урбан град со многубројни индустрии. Областа е големо туристичко одредиште во кое се наоѓаат Универзал Орландо ресорт и Си ворлд Орландо, езерото Буена виста во Флорида кое се наоѓа на 34 километри југозападно од центарот на Орландо, како и Волт Дизни ворлд. Овие атракции ја претставуваат основата на туристичката индустрија во Орландо, што го направија најпосетен американски град во 2009 година. Како и другите поголеми градови во Јужниот појас, Орландо нагло се прошири за време на осумдесеттите години како и во првата деценија на 21 век. Откако станало туристичко одредиште во седумдесеттите години, месната економија се подобри и денес областа е центар на многу компании со свои седишта во Централна Флорида. Во Орландо се наоѓа и Универзитетот на Централна Флорида којшто според бројот на запишани студенти претставува вториот по големина универзитетски комплекс во Соединетите Американски Држави.

Историја

Предевропска историја

Пред пристигнувањето на европските доселеници во 1836 година, Орландо беше ретко населен од некои домородни племиња. Во областа денес постојат многу малку археолошки наоѓалишта, освен остатоците од Форт Гатлин по бреговите на езерото Гатлин кое се наоѓа јужно од центарот на Орландо.

Потекло на името

Пред да биде познат по своето сегашно име, Орландо беше познат како Јерниган. Тоа име потекнува од првиот доселеник Арон Јерниган, чувар на добиток кој се стекнал со земјиште по должината на реката Холден според условите дефинирани со акт на вооружената окупација од 1842 година. Локалната легенда вели дека името Орландо потекнува од некој војник по име Орландо Ривс кој загинал во оваа област за време на Втората војна во Флорида (позната како Семинолска војна). Постојат спротивставени легенди, според кои Орландо Ривс (понекогаш познат и како Рис) управувал со фабрика за шеќер и плантажа на околу 30 милји (50 км) на север во Спринг Гарден во округот Волусија. Првите доселеници го пронашле неговото име врежано во дрво како “Орландо Акоста” и претпоставиле дека тоа е местото на неговиот гроб. Областа ја нарекувале “Гробот на Орландо” а подоцна само Орландо. Според некои пишани докази, Орландо Акоста бил војник, но повеќето детали од неговиот живот се непознати. Споменик кој се наоѓа покрај реката Еола го означува местото каде што загинал истоименикот на градот. Друга позната локална легенда вели дека градот го добил своето име според еден од главните ликови во една од драмите на Шекспир. Една од главните улици во центарот на Орландо е наречена Росалинд авенју според Росалинд, хероината во истата драма од Шекспир. За време на Втората војна во Флорида во 1838 година, армијата на САД постави стража во Форт Гатлин на неколку милји јужно од центарот на градот, но за многу кратко време беше напушена кога на војната и дојде крајот. Повеќето од првите доселенци не пристигнале сè до Третата војна во Флорида во средината на 19 век. Многу од правобитните жители живееле одгледувајќи добиток.

Основање

Откако во 1845 година беше поделен округот Москито, Орландо стана седиште на новиот округ Оринџ во 1856 година. Тој остана рурална област за време на Граѓанската војна и претрпе многу голема штета за време на блокадата на унијата. Ерата на реконструкција придонесе за нагло зголемување на бројот на населението, што доведе до основање на градот Орландо на 31 јули 1875 година, кој потоа стана метропола во 1885 година. Периодот од 1875 до 1895 година е запаметен како Златна ера на Орландо, кога градот стана центар на индустријата со цитрони во Флорида. Но Големиот мраз од 1894-1895 година принуди голем број на сопственици да се откажат од нивните самостојни насади, притоа здружувајќи се со фарми кои биле во рацете на некои т.н „грофови на цитрони“ кои ги префрлиле своите дејности на југ посебно околу реката Велс во округот Полк. Меѓу позначајните сопственици на фарми било семејството Кари. Низ нивниот имот во источен Орландо течела реката Еконлокхачи, преку која поминувале патниците бидејќи имало одредено место каде што водата била доволно плитка за преминување. Со името на семејството е одбележано името на улицата - Кари Форд роуд. Исто така, јужно од аеродромот во областа Боги крик во доцниот 19 век имало 150 хектари (0,61 км квадратни) земјиште во сопственост на семејството Вард. Овој имот сè уште е во сопственост на семејството Вард и може да се види од авион кога се лета јужно од аеродромот во Орландо.

Периодот по индустриската револуција

Орландо, како најголем град во Флорида кој не излегува на море, стана популарно одморалиште во годините помеѓу шпанско-американските војни и Првата светска војна. Во дваесеттите години на минатиот век за време на брзиот развој во Флорида Орландо доживеа нагло населување. Цените на земјиштето се зголемија. Во овој период беа изградени неколку населби со бунгалови во центарот на градот. Бумот заврши во доцните дваесетти години на минатиот век кога заедно со големата економска депресија Флорида ја погодија и неколку урагани. За време на Втората светска војна, голем број армиски персонал беше стациониран во воздухопловната база на Армијата на Орландо во близина на воздухопловната база на армијата на Пајнкасл. Некои од луѓето кои служеа таму останаа во Орландо, се населија и основаа семејства. Во 1956 година, компанијата за воздухопловство и одбрана Мартин Мариета (сега Локхед Мартин) основа свој погон во градот. Воздухопловната база на армијата на Орландо и теренот за воздухопловни вежби на армијата на Пајнкасл беа префрлени во Американското воено воздухопловство во 1947 година, кога тоа стана посебна служба а потоа повторно беа именувани како воздухопловни бази. Во 1958 година, Воздухопловната база на Пајнкасл беше преименувана во Воздухопловна база Мекој во чест на полковникот Мајкл Н.В. Мекој, поранешен командант на 320-тата единица за воздушен напад, кој загина во авионската несреќа при падот на авионот Б-47, северно од Орландо. Во 1960 година, базата стана дом на 306-тата единица за воздушен напад од стратешката воена команда.

Историја на туризмот

Можеби најкритичниот настан за економијата на Орландо се случи во 1965 година кога Волт Дизни ги објави своите планови за изгрдаба на Волт Дизни ворлд. Иако Дизни ги зел предвид Мајами и Тампа за неговиот парк, една од главните причини за неговата одлука паркот да не биде сместен таму се должи на ураганите, односно, местоположбата на Орландо, бидејќи оваа област иако не е сосема заштитена од опасноста од урагани сепак помалку е изложена на таа закана од другите крајбрежни области. Летувалиштето кое беше отворено во октомври 1971 година, доведе до зголемување на бројот на населението и економски развој во таа област, која сега ги опфаќа провинциите Оринџ, Семинола, Осцеола и Лејк. Како резултат на тоа, туризмот стана централен дел на економијата во целата област. Орландо сега има повеќе забавни паркови и атракции отколку било кое друго место во светот. Друг значаен настан во развојот на Орландо се случи во 1962 година кога новиот аеродром за млазни авиони во Орландо, претходник на денешниот Меѓународен аеродром беше изграден од еден дел на воздухопловната база на Мекој. До 1970 година, редовни летови обезбедуваа четири големи авиокомпании (Делта еарлајнс, Нешнл еарлајнс, Истерн еарлајнс, и Саутерн еарлајнс). Воздухопловната база Мекој официјално беше затворена во 1975 година и поголемиот дел од базата сега е дел од аеродромот. Аеродромот си го задржа поранешниот код од аеродромот на воздухопловната база.

Туризмот денес

Денес, историското јадро на “Стариот Орландо” се наоѓа во центарот на Орландо, помеѓу авениите Оринџ и Граланд. Урбаниот развој и централната област за бизнис многу брзо го обликуваа изгледот на градот. Историската област во денешно време главно е поврзана со населбите околу реката Еола каде имало дрворед од дабови стари со векови. Во овие соседства, познати како “Лејк Еола хајтс” и “Торнтон парк” се наоѓаат некои од најстарите куќи во Орландо.

Географија и изглед на градот

Земјиштето во Орландо е претежно мочурливо и се состои од многу езера и мочуришта. Теренот е во главно едноличен, а земјиштето е прилично ниско и влажно. Оваа област е прополна со стотици езера, од кои најголемо е езерото Апопка. Земјиштето во централна Флорида главно е варовничко и шупливо а областа околу Орландо е подложна на пропаѓање на земјиштето. Најпознатиот инцидент на пропаѓање на земјиштето наречен “Винтер парк синкхол”, се случил во 1981 година во Винтер парк, град кој се наоѓа веднаш северно од центарот на Орландо. Во Орландо постојат 115 населби и голем број неприклучени, самостојни општини.

Клима

Климата во Орландо е преодна, со многу одлики на тропска клима иако според Купен, климатскиот класификационен систем Орландо технички се наоѓа на јужниот раб на влажносуптропскиот климатски појас. Постојат две главни сезони секоја година. Една од нив е топла и дождлива и трае од јуни до крајот на септември (се совпаѓа со сезоната на урагани во Атлантикот). Другата е сува и топла сезона (од октомври до мај) и се одликува со поретки врнежи, но сепак со топли температури. Топлата и влажна клима во областа е првенствено предизвикана од нејзината ниска надморска височина, нејзината релативно блискост до Северниот Повратник и локацијата во центарот на полуостровот. Многу од одликите на климата се резултат на близината на Голфската струја која тече покрај островот Флорида. За време на влажната летна сезона во Орландо, температурите ретко паѓаат под 70 степени по Фаренхајт (21 степен Целзиусов), а дневната просечна температура во деведесеттите години изнесуваше 32-37 степени Целзиусови. Влажноста на областа дејствува како отпорник, спречувајќи ја температурата да не надмине 100 степени по Фаренхајт (38 степени Целзиусови), притоа вршејќи притисок на топлинскиот индекс на повеќе од 110 степени по Фаренхајт (43 степени Целзиусови). Највисоката температура во градот беше измерена на 2 јули 1998 година и изнесуваше 38 степени целзиусови. Во текот на овие месеци, речиси секојдневно се случуваат силни попладневни бури. Овие бури се предизвикани од воздушните маси на Мексиканскиот Залив. Тие се нагласени со спектакуларни молњи а исто така може да се појават поројни дождови (понекогаш и неколку инчи на час) и моќни ветрови како и повремен силен град. Во текот на поладните сезони, влажноста е помала, температурите се поумерени и можат многу брзо да се променат. Во јануари ноќната температура паѓа просечно на околу 10 степени Целзиусови, а просечната дневна температура достигнува до околу 22 степени Целзиусови. Може да се случи температурата да падне и до 0 степени Целзиусови. Бидејќи зимската сезона е сува и ниските температури се јавуваат многу ретко и тоа откако ќе поминат ладните бранови (придружени со врнежи). Снегот е исклучително редок. Просечните годишни врнежи во Орландо изнесуваат 122,8 см, од кои најголем дел се случуваат во периодот од јуни до септември. Месеците од октомври до мај ја претставуваат најсушната сезона во Орландо. Во овој период (посебно во неговите подоцнежни месеци) често постои опасност од шумски пожари. Во текот на некои години, пожарите беа многу сериозни. Во 1998 година, силниот Ел Нињо предизвика јануари и февруари да се невообичаено влажни месеци проследени со суша во текот на пролетта и раното лето притоа предизвикувајќи сезона на рекордни шумски пожари која создаде бројни знаци на тревога за квалитетот на воздухот во Орландо и тешко го погоди и нормалниот секојдневен живот, вклучувајќи го и одложувањето на трката на Пепси 400 НАСКАР во близина на плажата Дејтона таа година. Орландо има многубројно население и тука постои голема опасност од урагани, иако ризикот не е толку голем како што е во урбаните коридори во јужна Флорида или другите крајбрежни региони. Со оглед на тоа дека градот се наоѓа на 68 км оддалеченост од Атлантскиот Океан и 124 км оддалеченост од Мексиканскиот Залив, пред да стигнат до градот ураганите обично губат јачина. Брановите исто така не се загрижувачки фактор бидејќи регионот се наоѓа на 100 метри надморска височина. Но и покрај неговата местоположба, во градот се појавуваат силни урагани. За време на познатата сезона на урагани во 2004 година, Орландо беше погоден од три урагани кои предизвикаа значителна штета. Меѓу нив најопасен и најштетен беше ураганот Чарли. Градот исто така доживеа голема штета за време на ураганот Дона во 1960 година. Торнадата обично не се поврзани со силните електрични бури кои настануваат на лето. Двете најголеми торнада во историјата на областа кои се случија во февруари се торнадото од 1998 година кога загинаа 42 лица, и во тоа во 2007 година кога загина 21 лице.

Облакодери

Орландо има вкупно 71 облакодер. Поголемиот дел од нив се наоѓаат во центарот на градот а останатиот дел се наоѓаат во туристичката област југозападно од центарот на Орландо. Ниту еден облакодер во центарот на Орландо не беше повисок од 134 метри, сè до 1988 година кога беше изграден Сантраст центарот. Никогаш не беше изнесена официјалната причина за тоа, но градските архитекти шпекулираат дека тоа е поради ограничувањата наметнати од страна на Сојузната воздухопловна управа и поради тоа што Извршниот аеродром на Орландо се наоѓа на 6 км источно од центарот на Орландо.

Демографија

Во 2010 година во Орландо имаше 121 254 домаќинства од кои 15,4 % беа празни. Почнувајќи од 2000 година, 24,5 % од домаќинствата имаа деца под 18 годишна возраст кои живееја заедно со нив, а 32,4 % беа само брачни двојки. 15,4 % од домаќинствата имаа женски сопственик, а 47,6 не беа семејства. Просечната возраст беше 33 години. На секои 100 жени, 94,0 беа мажи. Во 2000 година, просечниот годишен приход на едно домаќинство во градот изнесуваше 35 732 долари, а просечниот годишен приход на едно семејство изнесуваше 40 648 долари. Мажите имаа просечен годишен приход од 30 866 долари, а од друга страна пак, жените беа со просечен приход од 21 216 долари годишно. Околу 13,3 % од семејствата и 15,9% од населението се наоѓаа под линијата на сиромаштијата, вклучително и 27,0 % од оние под 18 години и 12,6 % од оние кои се на 65 годишна возраст или постари. Во Орландо живеат голем број на хомосексуалци. Според една студија од Универзитет во Лос Анџелес, Калифорнија, 7,7% од населението во Орландо се хомосексуалци, бисексуалци или транссексуалци и според тоа Орландо се наоѓа на 9-тото место по бројот на хомосексуалци во државата. Од цела Флорида, Орландо брои најголем број доселеници од Порторико и нивното културно влијание врз Централна Флорида е слично на влијанието на многубројното кубанско население во јужна Флорида. Порториканска заедница во Орландо е најбрзо растечка во земјата. Тука има исто така и голем број на доселеници од Западна Индија и Јамајка, шии што број постепено се зголемува.

Јазици

Заклучно со 2000 година, на 75,43 % од жителите англискиот јазик им е мајчин јазик додека на 16,60 % од населението мајчин им е шпанскиот јазик. 1,93 зборуваат хаитско креолски а 1,33% зборуваат француски, додека пак на 0,99 % од населението португалскиот им е мајчин јазик. Според анкета на Американската заедница, 69,3 % од жителите на Орландо со возраст над 5 години, дома зборуваат само англиски јазик. Луѓето кои зборуваат шпаски јазик се претставени со 19,2 % од вкупното население на Орландо. Говорителите на други индоевропски јазици претставуваат 0,9 % од населението на градот. Бројот на оние кои зборуваат некој азиски јазик процентуално изнесува 1,9% од вкупното население, а говорителите на други јазици ги сочинуваат преостанатите 0,6 % од населението.

Криминал

Орландо е третиот најопасен град во Соединетите Американски Држави. Полицијата на Орландо и Канцеларијата на шерифот на Округот Оринџ за тоа целосно ги обвинуваат криминалните банди во градот, поради фактот што во 2005 година во Орландо постоеја 62 активни банди.

Економија

Филм, телевизија и забава

Филмот, телевизијата и индустријата со електронски игри играат важна улога во Орландо и се потпомогнати од Универзал студиос, Дизни холивуд студиос, Универзитетот Фукл Сеил, Академијата на општествени науки и уметности, Акадмијата за интерактивна забава во Флорида и други забавни компании и училишта. Индустијата за моделирање, симулација и обука е исто така сконцентрирана во Орландо, а присутна е и во Рисрч паркот во централна Флорида кој се наоѓа во непосредна близина на Универзитетот во централна Флорида.

Здравствена заштита

Орландо има два непрофитни болнички системи: Орландо хелт и Флорида хоспитал. Во Регионалниот медицински центар на непрофитниот болнички систем Орландо хелт, се наоѓа единствениот центар за трауматологија од прво ниво во Цеантрална Флорида, а болницата за жени и бебиња Вини Палмер заедно со Флорида Хоспитал Орландо се единствените во таа област со трето ниво на единици за интензивна нега на новороденчиња. Водството на Орландо во Медицината уште повеќе ќе се зајакне со завршувањето на Медицинскиот колеџ при Универзитетот на Централна Флорида како и новата ВА Болница, кои ќе бидат сместени во новата медицинска област во околината на езерото Нона.

Населување и невработеност

Историски гледано, стапката на невработеност во пошироката област на Орландо беше ниска, а тоа резултираше со развој кој доведе до урбана експанзија во околните области. Ова проширување заедно со појавата на економскиот, шпекулативен меур во САД доведе до големо зголемување на цените на домовите. Стапката на невработеност во Метро областа во јуни 2010 изнесуваше 11.1 процент, а во април истата година таа изнесуваше 11.4 проценти, додека пак во истиот период во изминатата 2009 година беше вкупно 10 проценти. Цените на домовите во пошироката област на Орландо се зголемија за 34 проценти во текот на една година, од просечните 182 000 долари во август 2004 година, кои се зголемија на 245 000 долари во август 2005 година, за на крајот да ги достигнат рекордните 255 000 долари во февруари 2007 година. Од тогаш па наваму цените драстично се намалија поради економската криза, па во јануари 2011 просечната цена го достигна најниското ниво од 94 950 долари.

Туризам

Значаен дел од економијата на Орландо зазема туризмот. Тука се наоѓаат Волт Дизни ворлд резорт, Универзал Орландо резорт и Си ворлд Орландо. Во 2004 година регионот на Орландо го посетија над 48 милиони луѓе. Исто така и конгресната индустрија е многу важна за економијата на регионот. Конгресниот Центар на Округот Оринџ, кој во 2004 година беше проширен на над два милиони квадратни стапки (200,000 квадратни метри) изложбен простор, е во моментов втор конгресен комплекс по големина на просторот во САД, веднаш зад МекКормик Плејс во Чикаго. Градот се натпреварува со Чикаго и Лас Вегас во поглед на поголем број на посетители на конвенции во САД. Волт Дизни ворлд ресорт претставува најголема атракција во реонот, со голем број на занимливости како што се Магичното царство, Епкот, Холивудските студија на Дизни, Животинското Царство на Дизни, Тајфунската лагуна и Центарот на Дизни. Си ворлд Орландо е голем парк кој вклучува голем број на зоолошки претстави и морски животни, заедно со забавен парк со вртелешки како и воден парк. Универзал Орландо, како што е Волт Дизни ворлд се состои од Универзал студио Флорида, Сити вок и Остров на авантурите. Водниот парк Вет енд вајлд е исто така позната атракција. Си ворлд Орландо се состои од повеќе паркови заедно со Акватика и Дискавери ков. Атракциите во Орландо привлекуваат и голем број месни жители кои сакаат да уживаат во близина на својот дом

Хотели

Орландо има најголем број на хотели во земјата, а според бројот на хотелски соби се наоѓа на второ место, зад Лас Вегас, Невада. Тој е еден од најпрометните градови во Америка кога станува збор за конференции и конгреси. На почетокот, цените на сместувањата во Орландо беа приспособени за добро да се вклопат во семејниот буџет на сите семејства, а надвор од територијата на Волт Дизни ворлд постоеја неколку луксузни хотели. Со проширувањето на Конгресниот центар во Округот Оринџ во 2004 година, луксузни хотели започнаа да се градат и во градот. Ова започна со отворањето на ЈВ Мариот Орландо и Риц-Карлтон Орландо кај езерата Гранде. Од 2010 година, Орландо на понуда има неколку хотели со 4 ѕвезди. Најновиот луксузен хотел во градот е хотелот Валдорф Асторија-Орландо, кој беше завршен во 2010 година. Тој е првиот хотел Валдорф Асторија изграден од основите по отворањето на главниот хотел во 1931 година во Њујорк.