Марионета

Марионети се кукли контролирани човек, од горе, со помош на конци или жици. Кукловод со кој се контролира марионета е наречен манипулатор. Марионети се движат со кукловодот скриени со сцената или откриени пред публика, со користење на вертикална или хоризонтална контрола се изведуваат различни форми на театарски или забавни сцени. А застапени се и во филмовите и на телевизија.

Историјат

Појава на марионетата во куклениот театар

Куклен театар е древна форма за изведба на претстави. Според некои историчари се смета дека марионетите датираат од времето со појавата на првите глумци. Има и податоци кои укажуваат на тоа дека првите претстави биле изведувани од кукли,некој вид на примитивни марионети. Постојат докази дека тие биле користени во Египет уште од 2000 година п.н.е. Марионетката во куклениот театар се користела за приказ на ритуали и церемонии.

Со користење на жици била управувана фигура од дрво, со кои биле изведувани манипулирање за да се прикаже месење леб и др. Куклите биле направени од глина и слонова коска, според доказите на најдените кукли на египетските горбишта. Од Стара Грција оставиле неколку физички примери на куклите, во нивната литература тие сугерираат дека куклен театар имал одредена важност, од каде што и доаѓа зборот кукли neurospasta, што значи „стринг-влечења“. Најстар записи за куклен театар може да се најдат во делата на Ксенофонт кој датира од околу 422 п.н.е. „Илијада“ и „Одисеја“, биле претставени со куклен театар. Херодот запишал дека за време на празниците во чест на Озирис, свештениците движеле статуи во облик на жени која се движела со придвижување на жици.

Во Стара Грција и Рим глината и слонова коска биле главни материјали за изработка на кукли. Првите кукли датира од околу 500 година п.н.е. се пронајдени во гробниците на децата. Со овие кукли може да се артикулираат рацете и нозете, а некои од нив имаа железна прачка кои се протега од врвот на нивните глави. Оваа прачка била искористена за да се манипулира со кукла од горе, токму онака како што се прави и денес во Сицилијанскиот куклен театар. Неколку од овие кукли имале конци на местото на прачки каде што се спојувале.

Средниот век и ренесансата

Терминот „марионета“ првпат бил поврзан со низа кукли во 16 век во Европа. Потеклото на зборот се смета дека може да биде сведено со Дева Марија, која често била главиот карактер на куклени претстави во текот на 1500 година. Италија се смета за почетокот и домот на марионетка, благодарение на влијанието на Римската куклен театар. А тоа се однесува на Ксенофонт и Плутарх. Христијанската црква ги користела марионети за потикнување на моралот со прикажување на игри. Се верува дека поимот марионета се појавува околу 1600 година. Комедијата sneaked била изведувана во куклен театар со марионети. Но како што одминувало времето така и цркавата ги повлекува конците и го забранува театарот со марионети.

Сицилијанската марионета

Страните од запрежните коли биле украсени и констуирани во вид на сцени исто така имале и насликано цртежи. Цртежите биле насликани од Француските романтични песни, како на пример „Песната на Роланд“. Овие исти приказни и форми се донесени во традиционалните куклени театри кои се рачно изработени од дрво. Марионети во оваа уметност се нарекува Opira di pupi (Операта на кукли). Операта со кукли е традиција на сицилијанската cantastorî (пее приказни) се вкоренети во Прованса трубадурската традиција во Сицилија, за време на владеењето на Фредерик III, светиот римски цар, во првата половина на 13 век. Палермо, Сицилија е одлично место за да се види оваа уметност со марионетките на изведба во куклен театар.

Марионетски опери

Во осумнаесеттиот век, опери биле специјално компонирани за марионети. Моцарт како дете гледал претстави со марионети, па тоа оставило впечаток на него што резултирало со компонирање опери за марионети. Исто така и Глук, Хајдн, де Фала и Респини составиле опери за марионети. Денес во Салцбург во Австрија, марионетскиот театар продолжува како традиција на презентирање на опери со марионети.

Марионетата во модерното време

Марионети понекогаш се нарекуваат „кукли“, но терминот „марионети“ е попрецизен, кога се работи за изведба на другите форми на куклен театар, во споредба со кукли од чадор ракавица, шипки, театар со сенки и др. Во Велика Британија на почетокот од 20 век, Х. Whanslaw и Валдо Ланкастер, се соосновачите на британскиот куклен театар и модел еснаф. Тие ја продолжиле работата на покојниот Ерик Брамал. Марионетите продолжуваат да се развиваат со Крис Самервил, кој изработил само наменски театар во Велика Британија тоа е куктурниот театар Алеркин (изградена 1958) во Rhos на Море, Северен Велс. Крис Самервил, изработил самонаменски куклен театар за марионети во Арлекин (изградена 1958) во Rhos на Море, Северен Велс. Други театри, кои повремено се претстават со марионети се Little Angel куклен театар, основан од Џон и Линди Рајт во Ислингтон, Лондон и Норвич куклен театар основан од Реј & Џоан да Силва. Единствениот куклен татар во Велика Британија кој продолжува да користи марионети со долги конци низ годините е Куклениот театар Barge, основан од Грен и Џулиет Мидлтон во Mалата Венеција, Лондон.

Шкотските маски и куклениот театар делувале како катализатор помеѓу агенциите и истражувачките центри за интерес за развојот на маските и куклениот театар. Во Салцбург, куклениот театар бил основан во 1913 од професорот Anton Aicher. Aicher бил под влијание на грофот Франц Почи кој го основа Минхенскиот марионетски театар во Германија во 1855. Денес во Салцбург марионетски театар е под раководство на уметничкиот директор на внуката на Anton Aicher, Gretel Aicher. Салцбурскиот марионетски театар изведува во главно опери како Die Fledermaus и The Magic Flute и мал број на балети како оревокршачката.

Марионетскиот театар во Schoenbrunn Palace во Виена, е марионетскиот театар со долга историја. Важна организација има националниот театар во Прага кој во својот репертоар има марионетска претстава од Моцарт познатата Don Giovanni. Продукцијата има периодични костуми и прекрасно дизајнирани од осумнаесеттиот век.

Во Австралија има традиција околу марионетите и куклите. Peter Scriven, основач на маринетскиот театар во Австралија и Richard Bradshaw OAM се двајца од попознатите куклари.Во франција, повеќето марионети се Guignol( рачна марионета создадена во Лион во 1808), во Picardie (франција), Lafleur е марионета од Amiens. Cabotans d'Amiensсе рачно обработени, користејки дрво, со централна прачка и жици за раце и нозе.

Марионетите во филмот и телевизијата

Со зголемувањето на популарноста на телевизијата и филмот, порасна и популарноста на марионетите особено во програмите за децата. Приказната за пинокио и неговата адаптација од дизни е изведена со марионети во 1940. А во 1950 година во Велика Британија, почна марионетска претстава за деца Andy Pandy која има долг рок на BBC. Во 2004 година се појавува филм во целосна должина од наградената марионета “фантазијата String”, со режија од Dane Anders Rønnow Klarlund.

Куклите се користени и во анимираните филмови. Чешки аниматори, Jiří Trnka. Pixar исто така користи куклен софтвер неречен Marionette за да ги направи анимациите.

Видови на марионети:

Сицилијански марионети

Сицилијанските марионети се помеѓу наједноставните кукли за работење. Тие обично се изработени од дрво и имаат прачка која се протега низ телото до главата. На оваа прачка се поврзани конците на рацете и нозете со кои се контролира куклата.

Чешки марионети

Чешките марионети со прачка се слични на сицилијанските,но нивната изработка е многу покомплицирана бидејќи се изработуваат рачно и се внесуваат резби. Марионети имаат централна прачка исто како сицилијанските марионети, која ги поврзува со жица рацете и нозете. А новитет кај овој вид марионети е движењето на устата и ушите. Чесите имаат марионети коишто немаат ценратлна шипка или жици со коишто се контролира главата, рамената и грбот(задниот дел).Овие се едни од најтешките марионети за манипулација поради отсуството на централната шипка. Miroslav Trejntnar е така нарачен господар на кукловод и учител на традиционалните вештини за чешките марионети.

Бурмански марионети

Бурмански марионети можат да ги користат сите конци и се популарна уметност во Мјанмар. Марионетите се наречени Yoke и (минијатурни) се употребуваат скоро секогаш во опери. Бурманскита марионетна група мора да има 27 карактери вклучувајќи крал, животни како што се, коњ, слон, тигар, мајмун и папагал, традиционалнион бурмански оркестар обично ја дава музиката. Бурманските марионети се многу коплицирани и подвижни и вклучуваат работа со 18 конци за машки карактери и 19 конци за женски карактери.

Делови на марионета:

Марионети се музички кукли насликани луѓе, животни и фантазија од суштества кои биле користени низ вековите во театарот, за прикажување на образовни и верски приказни. Еве еден поглед на сите подвижни делови кои ја доведуваат во животот марионетата. основни делови на марионетата Кукла фигура Кукловод или бар крст за контрола на конците Жици врзани со кукловодот и на различни делови на куклата. Дизајнмеот на фигурата на куклата е условен од три чеори според кои треба да се придржува. Уметничка или театрска функција на куклата. Движење на куклата или трик дизајн. Механички дизајн на куклените компоненти.

Глава

Главите на марионети се направени од дрво, порцелан, платно, хартија, пластика и др. Нивните обици на лицата се имитација на облици на човечки лица. А нивната коса е направен од предиво, памук, хартија и др. Устите обично се насликани во фиксен израз иако софистицирани марионети може да има подвижна вилица.

Раце и нозе

Екстремитетите на марионета се изработени од дрво, порцелан или тврда пластика и се направени жлебови на зглобовите и глуждовите за контрола на нивното движење. Жиците кои ги поврзуваат екстремитетите одат преку дланката и на врвот на стапалото и жицата излегува и се поврзува со кукловодот.

Тело

Телото на марионетата е меко и флексибилно. Изработено е од пластика, гума или дрвени спојници кои сочинуваат скелетна рамка. Облеката е изработена од памук, волнена, партали изработени како минијатурни блузи и др. Големината на марионетската фигура се движи од 45 до 70 см.

Жици

Жиците кои ги контролираат движењата на марионета е потребано да бидат цврсти доволно за да го придвижат телото на куклата. Но не и дебели што тие јасно би се гледале и би ја уништиле манипулацијата. Тие можат да бидат и во боја. Жиците се прикачени на главата, рацете, колената, зглобовите и стапалата. Но имаме и жици кои ги придвижуваат оците, устата, ушите и др.

Функција на жиците

Жиците за марионетата може да се класифицираат во три категории:

1. Жици за поддршка-референца држат најголем дел од тежината на куклата и обично се држат стационирани во текот на изведбата. Со овие жици се држи телото исправено.
2. Жици за автоматикасе задолжени за движењето на рацете и основните рефлeкси на телото.
3. Жици за посебен ефектсе користат за движење на очите ушите или устата.

Користењето на бројот на жиците за манипулација е различен во зависност од саканиот перформанс на фигурата. Европската марионета поседува вообичаено од 8 до 12 жици. Кинеската марионета од 16 до 24 а некои и до 50 жици.

Баркрст или кукловод

Жиците за дрвото се прицврстени со спајалици или шавови, на две парчиња лесно дрво кое е споено во вид на крст. За дополнителни манипулации со марионетата постои и помошен дел кој се наоѓа на горниот дел од крстот и служи за контролирање на нозете на марионетата.

Носии

Марионетските носии се изработени од памук, крзно, волна и др. Боите и стиловите на носиите имаат цел да ја отсликаат социјалната и економската ситуација на секој од ликовите во приказната.