Прејди на содржината

Главна страница

Од Википедија — слободната енциклопедија

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 151.758 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица
Портрет на Фране Петриќ од неговото дело Philosophiae de rerum natura (Филозофија за природата на нештата)
Портрет на Фране Петриќ од неговото дело Philosophiae de rerum natura (Филозофија за природата на нештата)

Фране Петриќ (1529 – 1597) ― филозоф и научник од Република Венеција, со потекло од Црес. Тој бил познат како бранител на платонизмот и противник на аристотелизмот.

Петриќ првично ги посветил своите студии на Аристотеловата филозофија на Универзитетот во Падова, но се свртел кон платонизмот додека се уште бил студент. Тој станал остар, гласен противник на аристотелизмот, со кого опширно се борел во обемни списи. По долги години неуспешни напори да обезбеди материјален опстанок, тој конечно добил покана во 1577 година до дворот на династијата Есте во Војводството Ферара. На Универзитетот во Ферара, посебно за него била поставена катедра за платонска филозофија. Во годините што следеле, тој се здобил со углед на професор, но бил вклучен и во научни и книжевни контроверзии; тој се склонил кон полемика и за возврат бил насилно нападнат од противниците. Во 1592 година тој ја прифатил поканата за Рим, каде благодарение на папската наклонетост му била создадена нова функција. Последните години од неговиот живот биле вплеткани во сериозен судир со инквизицијата, која го забранило неговото главно дело, Nova de universis philosophia („Нова филозофија на универзумот“).

Како еден од последните ренесансни хуманисти, Петриќ се одликувал со широко образование, разновидна научна активност, силна волја за новитети и исклучителна книжевна плодност. Тој критички ги испитувал воспоставените, општо признати учења и предложувал алтернативи. Особено, тој сакал да ја замени преовладувачката Аристотеловска природна филозофија со свој модел. Тој се спротивставил на традиционалното гледиште за значењето на историските студии, кое обично било ограничено на морална инструкција, со неговиот концепт за широко, неутрално, научно историско истражување. Во поезијата тој ја истакнал важноста на вдахновението и се борел против конвенционалните правила, кои ги сметал за произволни, нестварни ограничувања на творечката слобода. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот

Џон Вилкс Бут пред да го застрела претседателот Абрахам Линколн во Фордовиот театар, Вашингтон.
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Маличкото Езеро на карта од 1898 г.
Маличкото Езеро на карта од 1898 г.
На денешен ден…

Денес е 14 април 2025 г.

Настани:

1865  Во театарот „Форд“ во Вашингтон, Џон Вилкс Бут го застрелал претседателот на САД Абрахам Линколн.
1894  Во Њујорк е претставен кинетоскопот на Едисон, апарат за гледање на подвижни слики — претходник на филмот.
1912  Британскиот патнички пароброд „Титаник“ на своето прво патување преку Атлантикот кон Њујорк, удрил во санта мраз во Северниот Атлантик и потонал следното утро при што загинале 1503 луѓе.
1915  Турција извршила инвазија на Ерменија. Политичките обвинувања за тоа дека Турција извршила геноцид врз десетици илјади лица во Ерменија постојат и денес.
1941  Усташите се задолжени за управувањето со Независната Држава Хрватска од Силите на оската по инвазијата врз Југославија од 6 април истата година.
1992  Во гарнизонот во Охрид пристигнал првиот регрут на Армијата на Република Македонија.
1994  Цариниците во Република Македонија за првпат го одбележаа својот празник — Ден на Царинската служба на Република Македонија.
1995  Република Македонија и Големата Социјалистичка Либиска Народна Џамахирија воспоставиле дипломатски односи.

Родени:

1862  Воислав Илиќ — српски поет.
1883  Сима Пандуровиќ — српски поет.
1906  Семјуел Бекет — ирски писател, драматург и поет.
1907  Франсоа Дувалие — хаитски диктатор.
1924  Душко Малевски — македонски новинар.
1940  Џули Кристи — англиска глумица.
1945  Ричи Блекмор — англиски рок-гитарист, член на групата „Дип парпл“ (Deep Purple).
1954  Брус Стерлинг — американски писател на научна фантастика.
1957  Михаил Плетњовруски пијанист, диригент и композитор.
1958  Бранислав Саркањац — македонски социо-политички филозоф и аналитичар.
1959  Роберто Брунамонти — италијански кошаркар.
1973  Роберто Ајала — аргентински фудбалер.
1977  Кристијано Занети — италијански фудбалер.
1981  Ристе Наумов — македонски фудбалер.
1985  Константин Игропуло — руски ракометар.
1991  Мартин Монтоја — шпански фудбалер.
1999  Матео Гундузи — француски фудбалер.

Починале:

1759  Георг Фридрих Хендл — германско-британски барокен композитор.
1930  Владимир Мајаковски — руски писател.
1964  Рејчел Карсон — американска екологистка.
1986  Симон де Бовоар — француска писателка и филозоф.
1997  Видое Подгорец — македонски писател.
2012  Пјермарио Морозини — италијански фудбалер.
2015  Перси Слеџ — американски соул-пејач.
2019  Мирјана Марковиќ — српска и југословенска политичарка и универзитетска професорка, сопруга на српскиот претседател Слободан Милошевиќ.

Празници:

Ден на Царинската служба на Република Македонија
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич