Прејди на содржината

Главна страница

Од Википедија — слободната енциклопедија

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 151.628 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица
Слика од Марс со видлива песочна бура, направена од Вселенскиот телескоп Хабл на 28 октомври 2005 година
Слика од Марс со видлива песочна бура, направена од Вселенскиот телескоп Хабл на 28 октомври 2005 година

Атмосфера на Марс — слој од гасови што го опкружуваат Марс. Атмосферата првенствено е составена од јаглерод диоксид (95%), молекуларен азот (2,8%) и аргон (2%). Исто така, содржи траги на водена пареа, кислород, јаглерод моноксид, водород и благородни гасови. Атмосферата на Марс е многу потенка од онаа на Земјата. Просечниот површински притисок е само околу 610 паскали што е помалку од 1% од вредноста на Земјата. Моменталната тенка атмосфера на Марс го забранува постоењето на течна вода на површината на Марс, но многу проучувања сугерираат дека атмосферата на Марс била многу погуста во минатото. Поголемата густина во текот на пролетта и есента се намалува за 25% во текот на зимата кога јаглерод диоксидот делумно се замрзнува на половите. Највисоката атмосферска густина на Марс е еднаква на онаа што се наоѓа на 35 км. Атмосферата на Марс ја губи масата во вселената откако се формирала планетата, а истекувањето на гасови продолжува и денес.

Атмосферата на Марс е поладна од онаа на Земјата. Поради поголемото растојание од Сонцето, Марс добива помалку сончева енергија и има пониска делотворна температура, која е околу 210 K (−63 °C; −82 °F). Просечната температура на емисиите на површината на Марс е само 215 K (−58 °C; −73 °F), што е споредливо со внатрешноста на Антарктикот. Послабиот ефект на стаклена градина во атмосферата на Марс ( 5 °C (9.0 °F), наспроти 33 °C (59 °F) на Земјата) може да се објасни со малото изобилство на други стакленички гасови. Дневниот опсег на температури во долниот дел на атмосферата е огромен поради ниската топлинска инерција; може да се движи од −75 °C (−103 °F) до близу 0 °C (32 °F) близина на површината во некои региони. Температурата на горниот дел од атмосферата на Марс е исто така значително пониска од онаа на Земјата поради отсуството на стратосферскиот озон и ефектот на радијативно ладење на јаглерод диоксид на повисоки надморски височини.

На Марс преовладуваат прашински виори и песочни бури, кои понекогаш се набљудуваат со телескопи од Земјата, а во 2018 година дури и со голо око како промена на бојата и осветленоста на планетата. Песочните бури што ја опкружуваат планетата (глобални песочни прашини) се случуваат во просек на секои 5,5 Земјини години (на секои 3 марсовски години) на Марс и може да ја загрозат работата на роверите на Марс. Сепак, механизмот одговорен за развојот на големите бури од прашина сè уште не е добро разбран. Се претпоставува дека е слабо поврзан со гравитациското влијание на двете месечини, нешто слично на создавањето на плимата и осеката на Земјата. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот

Старите еврејски гробишта кај Вајбштат, Германија.
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Маличкото Езеро на карта од 1898 г.
Маличкото Езеро на карта од 1898 г.
На денешен ден…

Денес е 11 април 2025 г.

Настани:

1713  Потпишан е Утрешкиот мировен договор како финале на тринаесетгодишната Војна за шпанското наследство помеѓу речиси сите поголеми Европски сили од XVIII век.
1919  На Мировната конференција во Париз е формирана Меѓународната организација на трудот.
1921  Првиот спортски радиопренос. Се пренесувал боксерски меч помеѓу Џони Реј и Џони Данди во САД.
1945  Втора светска војна: Американските војници го ослободија нацистичкиот концентрационен логор Бухенвалд.
1964  Фриц Фрелинг и Дејвид Депати ја лансирале серијата цртани филмови со Пинк Пантер и истата година освоиле Оскар за кус анимиран филм.
1991  Советот за безбедност на ОН го објави формалниот крај на Заливската војна, прифаќајќи го ветувањето од страна на властите во Ирак дека ќе платат за штетите од војната и ќе го уништат оружјето за масовно уништување.
1992  Регистриран е Македонскиот олимписки комитет (МОК), формиран на 20 март истата година. За прв претседател е избран д-р Васил Тупурковски.
1995  Во Скопје е формирано Здружението за примена на македонскиот литературен јазик во службената и јавната комуникација.

Родени:

147  Септимиј Северримски цар.
1755  Џејмс Паркинсон — англиски лекар, ја открил болеста на нервниот систем наречена по него († 1824).
1905  Атила Јожеф — унгарски поет.
1911  Кирил Николов — македонски новинар.
1933  Ѓоре Напески — македонски писател.
1942  Иванчо Митревски - Мајсторот — македонски писател за деца.
1953  Џони Штулиќ — југословенски и хрватски рок-музичар, член на групата „Азра“.
1958  Стјуарт Адамсон — шкотски рок-музичар, член на групите „Скидс“ и „Биг кантри“.
1960  Саиф ал Адел — член на Ал-Каеда.
1960  Марко Елснер — словенечки фудбалер.
1968  Љубинко Друловиќ — српски фудбалер и тренер.
1974  Алекс Кореча — шпански тенисер.
1980  Пшемислав Њемјец — полски велосипедист.
1981  Алесандра Амбросио — бразилски модел.
1982  Ангел Дарк — словачка порно ѕвезда.
1984  Себастјен Тиржо — француски велосипедист.
1984  Никола Карабатиќ — француски ракометар.
1985  Вил Кларк — австралиски велосипедист.
1987  Џос Стоун — англиска пејачка.
1991  Тијаго Алкантара — шпански фудбалер.
1996  Деле Али — англиски фудбалер.

Починале:

678  Донримски папа.
1514  Донато Брамантеиталијанскиот архитект.
1854  Карл фон Базедов — познат германски лекар и научник.
1943  Лазо Трповски — македонски комунист и партизан.
1962  Флоријан Реј — шпански режисер и глумец.
1977  Жак Превер — француски поет.
1985  Енвер Хоџа — албански комунистички државник.
1987  Ерскин Колдвел — американски писател.
2002  Бранко Бауер — хрватски режисер.
2007  Курт Вонегат — американски писател (р. 1922).
2021  Зоран Симјановиќ — српски композитор.
2024  Акебоно Таро — американско-јапонски сумо борач.
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич