Прејди на содржината

Главна страница

Од Википедија — слободната енциклопедија

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 152.918 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица
Уметничко толкување кое го прикажува животот на масивна ѕвезда како јадрено соединување ги претвора полесните елементи во потешки. Кога соединувањето повеќе не создава доволно притисок за да се спротивстави на гравитацијата, ѕвездата брзо колабира и настанува црна дупка. Теоретски, енергијата може да се ослободи за време на колапсот долж оската на вртење за да настане гама-изблик.
Уметничко толкување кое го прикажува животот на масивна ѕвезда како јадрено соединување ги претвора полесните елементи во потешки. Кога соединувањето повеќе не создава доволно притисок за да се спротивстави на гравитацијата, ѕвездата брзо колабира и настанува црна дупка. Теоретски, енергијата може да се ослободи за време на колапсот долж оската на вртење за да настане гама-изблик.

Гама-изблик — неизмерна енергетска експлозија кои се забележани во далечните галаксии, кои се најсветлите и најкрајните експлозивни настани во целиот универзум, како што ги опишува НАСА, изблиците се како „најмоќна класа на експлозии во универзумот“. Тие се најенергичните и најсветлите електромагнетни настани од Големата експлозија. Гама-изблиците може да траат од десет милисекунди до неколку часа. По првичниот блесок на гама-зраците, емитуван е „проследен сјај“, кој е подолготраен и обично е емитуван на подолги бранови должини (рендгенски, ултравиолетови, оптички, инфрацрвени, микробранови и радио).

Гама-изблиците првпат биле откриени во 1967 година од сателитите Вела, кои биле дизајнирани да забележуваат тајни тестови за јадрено оружје; по темелна анализа, ова било објавено во 1973 година. По нивното откритие, стотици теоретски модели биле предложени за објаснување на овие изблици, како што се судирите меѓу кометите и неутронските ѕвезди. Малку информации биле достапни за да бидат потврдени овие модели сè до откривањето на првите рендгенски и оптички последователни блесоци во 1997 година и директно мерење на нивните црвени поместувања со помош на оптичка спектроскопија, а со тоа и нивните растојанија и енергетски излези. Овие откритија, и последователните студии на галаксиите и суперновите поврзани со изблиците, ја разјасниле оддалеченоста и сјајноста на гама-изблиците, дефинитивно ставајќи ги во далечните галаксии. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот

Полуостров во Дебарското Езеро снимен од воздух
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Моштенска носија од селото Бач
Моштенска носија од селото Бач
На денешен ден…

Денес е 12 јуни 2025 г.

Настани:

1691  Ахмед II на турскиот престол го наследи султанот Сулејман III.
1798  Француската армија го зазеде средоземниот остров Малта.
1812  Наполеон Бонапарт, француски цар, на чело на „Големата армија“ ја мина реката Њемен и ја започна офанзивата на Русија.
1898  Филипинскиот генерал Емилио Агиналдо за време на Американско-шпанската војна со поддршка на САД прогласи независност на Филипини. Американците, потоа ги окупираа Филипините и го срушија отпорот на филипинските националисти, а тој тихоокеански архипелаг стекна формална независност во 1946 година.
1944  Кај селото Стрмашево, Неготинско, дел од Втората македонска НОУ бригада го нападна и го разби бугарскиот полициски одред „Бенковски“. Во оваа борба загина и Коце Стојановски - Металец, истакнат борец и револуционер.
1945  Грчка воена единица го опколи селото Кономлади, Костурско, Егејска Македонија. Притоа, командантот на единицата ги собра сите жители и со сила ги тераше да признаат дека се Грци. Но, тој не успеа во тоа, бидејќи насобраните му изјавија дека се Македонци.
1946  Одигран е фудбалски натпревар за првиот повоен Првак на Македонија помеѓу „Победа“ и „Македонија“ (2:1). Притоа е остварен и првиот фудбалски радиопренос на Радио Скопје, со коментар на Коле Чашуле.
1964  Водачот на Африканскиот национален конгрес, Нелсон Мендела и уште 7 противници на расистичкиот режим во Јужноафриканската Република, осудени се на доживотна робија. Ослободен е во 1990 година, а во 1994 година даде заклетва како прв црнец претседател на земјата.
1976  При воениот удар во Уругвај од власт е симнат претседателот Хуан Бордабери, со што започна деветгодишната диктатура на армискиот врв.
1991  Борис Елцин е избран за претседател на Русија.
1993  Република Македонија стана членка на Меѓународната поштенска заедница.
1997  Република Македонија и Република Џибути воспоставиле дипломатски односи на амбасадорско ниво.
2001  Генерал потполковник Јован Андревски, Началник на Генералштабот на АРМ, поднесе неотповиклива оставка, во екот на борбените дејства.
2016  Најмалку 50 луѓе биле убиени и 53 други повредени во напад во ноќен клуб во Орландо, Флорида. Напаѓачот бил убиен од полициските сили.

Родени:

1840  Јакуб Арбес — чешки писател, критичар и новинар.
1856  Спиро Гулапчев — македонски анархист.
1877  Јохан Фридрих Хегер — германски архитект.
1915  Дејвид Рокфелер — американски банкар.
1924  Џорџ Херберт Вокер Бушпретседател на САД (1988 — 1992).
1926  Амадео Каризо — арегентински фудбалски голман.
1928  Петрос Моливијатис — грчки политичар.
1929  Ана Франк — холандска Еврејка, жртва на холокаустот (п. 1988.).
1930  Столе Аранѓеловиќ — српски и југословенски глумец.
1941  Чик Кореја — американски џез-музичар.
1945  Пет Џенингс — северноирски фудбалер.
1949  Тодор Мицов — македонски поет.
1955  Мурат Мурати — македонски лингвист.
1959  Хуан Антонио Сан Епифанио — шпански кошаркар.
1965  Гвен Торенс — американска атлетичарка.
1965  Волфганг Херндорф — германски, писател, сликар и карикатурист.
1969  Витал Хејнен — белгиски одбојкарски тренер.
1977  Николас Васкес — аргентински глумец.
1979  Диего Милито — аргентински фудбалер.
1981  Адријана Лима — бразилски модел.
1982  Марко Поповиќ — хрватски кошаркар.
1984  Бруно Соријано — шпански фудбалер.
1986  Серхио Родригес — шпански кошаркар.
1989  Андреја Гвардини — италијански велосипедист.
1992  Филипе Кутињо — бразилски фудбалер.
1996  Давинсон Санчес — колумбиски фудбалер.

Починале:

816  Лав IIIримски папа.
1903  Милан Делчев — македонски револуционер.
1912  Фредерик Паси — француски хуманист и нобеловец (р. 1822).
1943  Тодор Ангеловски — македонски учител.
1944  Коце Стојановски - Металец — македонски револуционер.
1983  Норма Ширер — канадско-американска филмска глумица.
1997  Булат Окуџава — советски и руски поет.
2003  Грегори Пек — американски филмски глумец (р. 1916).
2006  Ѓерѓ Лигети — унгарско-австриски композитор (р. 1923).
2007  Барон Ги Едуар Алфонс Пол де Ротшилд — француски банкар (р. 1909).
2024  Џери Вест — американски кошаркар.

Празници:

Ден на Русија.
Светски ден против злоупотребата на детскиот труд.
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич