Atena (andriamanibavy)
_in_the_National_Archaeological_Museum_of_Athens_on_14_April_2018_(cropped).jpg)
I Atena na Atene dia andriamanibavy grika tamin' ny Andro Taloha ary anisan' ny andriamanitra lehibe indrindra tao amin' ny panteôna grika. Atao hoe Ἀθηνᾶ / Athēnâ izy amin' ny teny grika. Ny fahefany sy ny heriny, izay tena mivelatra, dia mahakasika ny fiarovana ny tanàna sy ny fiainan' ny mponina, ny ady, ny asa tanana ary ny teknika. Andriamanibavin' ny fahendrena sy ny saina izy, fisehoan' ny taranaka mifangaro sy ny faharanitan-tsaina fetsy koa. Amin' ny maha zanakavavin' i Zeosy (grika: Ζεύς / Zeús) azy, izay teraka avy amin' ny karandohany, dia nanana fifandraisana akaiky aminy izy, ary matetika izy no manohana azy amin' ny andraikiny amin' ny maha andriamanitra mpanjaka an' ny Zeosy.
I Atena no môdely taloha indrindra amin' ny andriamanitra mpiaro tanàna (grika: πολιάδος / poliados): mpiaro ny tanàna maromaro tany Gresy izy, ka ny voalohany indrindra dia ny tanànan' i Atena, ilay tanàna izay mety nahazoany ny anarany. Manana toeram-pivavahana lehibe izy, eo amin' ny Akrôpôlisy (grika: Ἀκρόπολις / Akropolis) ao amin' io tanàna io, ary manana ny fetiny lehibe indrindra, dia ny Panatenea (grika: Παναθήναια / Panatếnaia). Tsy ao amin' io tanàna io ihany ny fivavahana aminy fa misy manerana ny Tontolo Grika koa.
Eo amin' ny sehatry ny zavakanto, amin' ny ankapobeny, dia aseho ho andriamanibavy mitam-piadiana, manao fiarovan-doha, mitazona lefona, voasarona amin' ny aigis (αἰγίς / aigís, akanjo ambony misy saron-tava miendrika Gôrgôna) izy. Ny tena mari-pamantarana azy dia ny vorondolo sy ny hazo ôliva, indrindra fa any Atena izay nanasongadina izany tamin' ny vola madinika.
Tena nandrisika ny aingam-panahin' ny pôeta tamin' ny Andro Taloha ny momba azy ary nandray anjara lehibe ao amin' ny tantara ao amin' ny fedrà grika izy. Izany tokoa no miseho ao amin' ny fitantarana mifandray amin' ny Ady tao Trôia, satria izy dia nitana anjara toerana mavitrika tao amin' ny lahatsoratra Iliada (grika: Ἰλιάς / Iliás na Ιλιάδα / Iliáda), tamin' ny nanampiany ny Akeana, sy tao amin' ny lahatsoratra Ôdisea (grika: Ὀδύσσεια / Odýsseia), izay naha mpanolo-tsain' i Ôdiseosy (grka: Ὀδυσσεύς / Odysseús) azy.
Amin' ny ankapobeny izy dia mpiaro ny mahery fo, nanome fanohanana an' i Akileosy (Ἀχιλλεύς / Akhilleús), i Diômedesy (Διομήδης / Diomếdes), i Perseosy (Περσεύς / Perseús), i Heraklesy (Ἡρακλῆς / Hēraklễs), i Belerôfôna (Βελλεροφῶν / Bellerophỗn) ary i Jasôna (Ἰάσων / Iásōn). Ny fifandraisany amin' ny vehivavy dia mandray roa kokoa: matetika izy no miandany amin' ny lehilahy sy ny patriarikata, saingy azo adika ihany koa ho fanoharana amin' ny vehivavy mpiady mahery izy.
Ao amin' ny Tontolo Rômana, ny andriamanibavy Atena dia nampitovina amin' i Minerva (Minerva) izay mandray ny ankamaroan' ny fisehony sy ny fedràny ary ny angon-tsarimasiny, ary izany no nahafantarana azy indrindra any amin' ny Tandrefana. Hatramin' ny Andro Vaovao dia matetika izy io no atao fanoharana momba ny fahendrena, ny siansa, ny saina ary ny fahafahana mihitsy aza. Na dia amin' izao fotoana izao aza dia anisan' ny malaza indrindra ao amin' ny fedrà grika izy, araka ny hita amin' ny zavakanto ao amin' ny kolontsaim-bahoaka izay maka aingam-panahy avy aminy.