Turkmenistan

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Turkmenistan
Basisgegaevens
Officieel taal	Turkmeens
Huidsjtad	Asjgabad
Sjtaotsvörm	Rippebliek (dictatuur)
Sjtaotshoof (lies)	Serdar Berdimuhamedow (sinds 2022)
[[{{{titelhoofregering}}}]]	{{{naomhoofregering}}}
[[{{{titelhoofregering1}}}]]	{{{naomhoofregering1}}}
[[{{{titelhoofregering2}}}]]	{{{naomhoofregering2}}}
[[{{{titelhoofregering3}}}]]	{{{naomhoofregering3}}}
Religie	{{{religie}}}
Opperflaakde – % water	488.100 km² 4,9%
Inwoeners – Deechde:	6.031.187 (2020) 12,4/km²
Biekómmende gegaeves
Munteinheid	Turkmeense manat (TMM)
Tiedzaone	UTC +5
Nationale fiesdaag	27 oktober
Vouksleed	Garaşsyz, bitarap, türkmenistanyň döwlet gimni,
Web | Code | Tel.	.tm | TKM | +993

Turkmenistan (officieel Türkmenistan Jumhuriyäti, "rippebliek Turkmenistan") is e land in Centraol-Azië, grenzend aon Kazachstan, Oesbekistan, Afganistan en Iraan. Ouch ligk 't aon de Kaspische Zie. Hoofstad is Asjgabad, ander groete stei zien Turkmenabad, Dasjhowuz en Mary. Tachteg procent vaan 't land weurt door de Karakum-weuste ingenome, mer e klein deil vaan 't land is vröchbaar.

Bestuurleke indeiling

Turkmenistan is verdeild in vief provincies (welayatlar, inkelvoud welayat). De hoofstad Asjgabad vèlt boete dees indeiling. De welayatlar zien:

• Ahal
• Balkan
• Dasjhowuz
• Lebap
• Mary

Demografie

Turkmenistan is veurnaomelek islamitisch vaan karakter. De veurnaomste bevolkingsgroop zien de Turkmene, e Törks volk, wat ziech dao in de Middeliewe, in 't spoor vaan de Mongole, gevesteg heet. Tien percent vaan de bevolking is Russisch; evels weurt door de russificatie door 'n väöl groter percentaasj Russisch gesproke.

Historie

De historie vaan Turkmenistan weurt gekinmerk door ummer wisselende invloede en euverhiersers. In de veerde iew veur Christus woort 't gebeed bezat door Alexander de Groete. Later waor 't iewelaank deil vaan 't Partheriek, wat in Asjgabad zelfs zien hoofstad had. 't Gebeed woort al vreug, in de zevende iew, door de Arabiere vereuverd, die dao d'n islam brachte. In de Middeliewe waor 't oonderdeil vaan de zijroute en vaan 't chalifaat vaan Merv. In de elfde iew concentreerde de (Törkse) Seldzjoeke ziech hei; vaanaof deen tied woort Turkmenistan e centrum vaan Törks-islamitische cultuur. Evels vereuverde 'n iew later de Mongoolse veldhier Dzjengis Chan ouch dees gebejer.

In de negentiende iew vereuverde de Russe bitsje bij bitsje 't Turkmeense gebeed, tot ze in 1894 de control euver 't gaans land hadde. In 1924 vergunde 't Sovjet-bewind 't gebeed 'n eige rippebliek.

Wie Turkmenistan ziech in 1991 oonaofhenkelek verklaorde beheelt 't zienen awwen leismaan, dee sins deen tied 'n echte dictatuur in 't land gevesteg heet.