Antoni Gaudí

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Antoni Gaudí i Cornet (Reus of Riudoms, 25 juni 1852 - Barcelona, 10 juni 1926) waor 'ne Catalaanse arsjitek, dee noe veural bekind is door de Sagrada Família, 'n kathedraal in Barcelona. Heer weurt gezeen es de groondlègker vaan de organische arsjitektuur.

Jäög en studie

Gaudí weurt gebore es zoon vaan 'ne kopersmeed. Al vreug weurt heer geplaog door krenkdes. Door reuma kós heer meujelek mèt leeftiedsgenote speule en waor väöl thoes. Artse sjreve häöm väöl liechte beweging en e vegetarisch dieet veur. De väöle wandelinge die heer maakde en de observaties die heer daobij kós make höbbe woersjijnelek bijgedrage aon zien meneer vaan dinke.

Arsjitektuur had zien belaankstèlling al wie heer nog op sjaol zaot in Reus, en wie heer 17 jaor waor góng heer arsjitektuur studere in Barcelona. Um in zien levensoonderhaajd te veurzien wèrkde heer bij versjèllende arsjitekte in de stad. Sjijns waor geine bezundere student, mer 't waor good genóg es 'n gooj opleiding in de wezeleke kinnes vaan 't vak. Zien exame haolde heer neet zoonder hindernisse: zien eindwerkstök, 'n poort veur de kèrkhoof, gaof heer mie sfeer door 'ne liekwage te teikene, dee oetindelek mie detail leet zien es de poort zelf. D'n directeur vaan de opleiding twiefelde neet, Gaudí waor of gek of geniaal.

Werk

Um oondudeleke reies kraog Gaudí al veur heer ech bekind woort 'nen groete opdrach. In Barcelona woort in 'n genootsjap opgeriech die 'n kèrk wèlde bouwe ter iere vaan de Sagrada Família (de Heilege Femilie: Jozef, Maria en Zjezus. Iers kraog Francisco de Paula del Villar, veur wee Gaudí wèrkde tijdens zien studie. De Paula trok ziech evels nao 't begin vaan de bouw trök. Joan Martorell zouw de leiing euvernumme, mer weigerde. Oeteindelek kraog Gaudí de leiing euver de bouw in 1883. De bouw vaan de Sagrada Família zaow häöm de res vaan zie leve bezeghawwe.

Intösse wèrkde Gaudí aon versjèllende projecte. De bouw vaan zien ierste woenhoes, de Casa Vicens, boeveur heer de opdrach kraog in 1878, startde in 1883. In datzelfde jaor begós ouch de bouw van Casa El Capricho, boevaan heer de bouwplaats euvereges noets bezeuk heet.

Daonao kraog heer versjèllende opdrachte van wat ziene vreund en besjermer zouw weure, Eusebi Güell. Allerierst in 1884 Finca Güell, wat gerestaureerd mós weure. De aondach góng veural oet nao de boetekant, in dit geval 't porteersgebouw en de stalle.

Doed

Op 7 juni 1926 wandelt Gaudí, nao 't werk, nao de kèrk vaan St. Philip Neri um te beie. Oonderweeg kump heer oonder d'n tram, boe heer door weurt mètgesleip. Gaudí blijf bewusteloos ligke, mer weurt door geine herkint. Dat is ouch neet gek, want allewel bereump, kós bijnao niemes häöm vaan geziech. Taxichauffeurs weigere de sjebbeteg gekleide maan nao 'n hospitaol te bringe (hei weure zie later zwoer veur gestraof). Veurbijgengers neume daan de zörg veur de zwoer gewonde maan op ziech, mer drei daog later störf heer. Bij zien begraffenis op 12 juni stoon doezende lui langs de kant vaan de veer kilometer lang route dee de rouwstoet aoflag. De stoet waor 'ne kilometer laank. Gaudí ligk begraove in de crypte vaan de Sagrada Familía.