1833
Gebäórtenisse
[bewirk | brón bewèrke]- 1 jannewarie – Groat-Brittanië verklaort zich eigenaer van de Falklandjeilenj.
- 26 jannewarie - In Paramaribo waere de gevluchde sjlave Kodjo, Present en Mentor terechgesjtèld veur hun aandeil in de sjtadsbrandj van 't veurig jaor.
- 4 april – Andrew Jackson begint ziene tweëde termien es prsident van de Verenigde Sjtate.
- 3 mei – Turkije erkènt de ónaafhankelikheid van Egypte en sjteit teves Syrië aaf aan Egypte.
- 1 augustus - 't Britse parlemènt nump ein wèt aan wobiej in 't Verenigd Keuninkriek de sjlaverniej wirt aafgesjaf.
- 2 augustus – In Groat-Brittannië wirt de febriekswèt aangenómme, wobiej bepaold is dat kènjer jónger es neuge jaor neet meë in febrieke maoge wirke.
- 17 augustus - De Royal William, 't eësjte volwaerdig sjtoamsjeep dat de Atlantische Oceaan euver zouw sjtaeke, vertrèk oet Nova Scotia.
- 29 september – Keuning Ferdinand VII van Sjpanje sjturf en wirt opgevolg door zien driejaorige dochter Isabella II mèt häör moder es regentes.
- zónger datum
- In Nederlandj wirt de eësjte jeuginrichting opgerich.
- Biej 't veurmalig fort Dearborn wirt Chicago geboewd, dat in 1837 tot sjtad wirt verklaord.
- Anselme Payen óntdèk 't enzym Amylase
- In Münster viert me weer vastelaovend.
- In Belsj sjtart me mèt de klassieke meteorologische waarnumminge (vanaaf 31 juli 1913 't KMI).
Gebore
[bewirk | brón bewèrke]- 28 jannewarie - Charles George Gordon, Brits offeceer en legeringenieur (gesjtorve 1885)
- 12 april - Hippolyte Fontaine, Franse indusjtrieel (gesjtorve 1910)
- 17 april - Jean-Baptiste Accolay, Belzje violist, componist en pedagoog (gesjtorve 1900)
- 5 mei - Richard Watson Dixon, Èngelsje dichter
- 7 mei - Johannes Brahms, Duutsje componist en pianist (gesjtorve 1897)
- 20 - Benjamin Harrison, 23ste president van de Verenigde Sjtate
- 9 september - Rosier Faassen, Nederlandse toneëlsjriever en acteur
- 4 oktober - Constant Hansen, Vlaamse sjriever
- 21 oktober - Alfred Nobel, Zjweedse chemicus en naamgaever van de Nobelpries
- 12 november - Aleksander Borodin, Russische componist en chemicus (gesjtorve 1887)
-
Johannes Brahms,
gebaore 7 mei 1833. -
Alfred Nobel,
gebaore 21 oktober 1833. -
Aleksander Borodin,
gebaore 12 november 1833.
Gesjtorve
[bewirk | brón bewèrke]
oetvènjer van de locomotief, gesjtorve op 29 juli 1833.
- 23 jannewarie - Edward Pellew (76), Èngelsje admiraal
- 26 jannewarie - Charles George Gordon (51), Brits offeseer en legeringenieur
- 22 april - Richard Trevithick (62), Èngelsje oetvènjer van de sjtoumlocomotief
- 5 juli - Joseph Nicephore Niépce (68), Franse oetvènjer van de fotografie
- 29 juli - William Wilberforce (73), Èngelsje parlementariër en anti-sjlaverniej-activist
- 17 december - Kaspar Hauser (hoagswaarsjienlik 21), eine Duutsje vónjeling dae oetgreujde tot ein van de groate raodsels van de neugetieënde eëuw
