Kewpie – symbol walki i zwycięstwa
To zabawka nietypowa, nieszablonowa i niewpisująca się w żadne dzisiejsze trendy. Nie jest lalką do podziwiania, przebierania czy też tak popularnego w dzisiejszych czasach „customizowania”. Jej się po prostu nie da upiększyć czy dostosować do własnej wizji. Ma całkowicie inne zadanie i przeznaczenie, które od lat stara się wypełniać.
Ten okrąglutki kupidynek, którego kształt od ponad 100 lat pozostaje niezmienny, narodził się na początku XX wieku. Inspiracją do jego powstania była komiksowa postać narysowana w 1909 roku przez Rose O’Neill.
(25 czerwca 1874 – 6 kwietnia 1944)
Rose Cecil O’Neill urodziła się 25 czerwca 1874 roku. Była amerykańską artystką i pisarką, która w młodym wieku została najbardziej znaną i najlepiej opłacaną ilustratorką w Stanach Zjednoczonych. O ‘Neill zdobyła fortunę i międzynarodową sławę tworząc właśnie postać Kewpie, która stała się najbardziej rozpoznawalną postacią z kreskówek, aż do czasów pojawienia się Myszki Miki.
Rose była feministką, aktywną działaczką, walczącą o prawa kobiet, które wraz z udostępnieniem dla nich w XIX wieku edukacji, aktywnie włączyły się w działalność artystyczną. W tamtych czasach prace artystyczne wykonane przez kobiety z założenia były uważane za gorsze. W celu obalenia tego ogólnie panującego stereotypu, kobiety zintensyfikowały działalność związaną z promowaniem sztuki tworzonej przez płeć piękną. Jako jedna z takich nowoczesnych kobiet, Rosie mocno angażowała się w działalność nowopowstałego ruchu „NEW WOMEN”, który obalał granice wyznaczone przez społeczeństwo zdominowane wtedy przez mężczyzn.
W 1908 roku, gdy prężnie rozwijał się ruch sufrażystek, O’Neill zaczęła koncentrować się na tworzeniu oryginalnych dzieł sztuki. W tym właśnie okresie stworzyła kapryśną postać amorka Kewpie, z wizerunku którego później stała się znana.
Imię „Kewpie” pochodzi od Kupidyna, rzymskiego boga miłości. O’Neill, miała obsesję na punkcie postaci cherubinów. Według jej wizji były one małymi okrągłymi wróżkami, których podstawowym zadaniem jest nauczenie ludzi radości z życia i życzliwości dla innych. Postać Kewpie zadebiutowała w 1909 roku w komiksie opublikowanym w amerykańskim magazynie “Ladies ‘Home Journal”. Dalsze publikacje komiksów Kewpie m.in. w czasopismach „Woman’s Home Companion” i „Good Housekeeping” pomogły w szybkim wzroście popularności postaci.
W 1912 roku „JD Kestner” niemiecka firma wytwarzająca porcelanę, rozpoczęła produkcję lalek Kewpie, a nadzór nad projektem objęła sama O’Neill udając się w tym samym roku do ich fabryki w Waltershausen. Lalki były wypuszczane w dziewięciu różnych rozmiarach, od 25 mm do 305 mm wysokości. Najwcześniejsze wersje Kewpie noszą na piersiach naklejkę w kształcie serca z napisem „KEWPIE Germany”. Wiele z tych oryginalnych niemieckich Kewpie zostało podpisanych przez samą O’Neill.
Po rozpoczęciu w Europie I wojny światowej, z powodu rosnących napięć po zabójstwie arcyksięcia Franciszka Ferdynanda, produkcja porcelanowych Kewpie przeniosła się z Niemiec do Francji i Belgii. Mniej więcej w tym czasie lalki zaczęto produkować również w Stanach Zjednoczonych, jednak ze względu na kruchość porcelany, produkowano je tam w wersji kompozytowej, powstałej z łączenia różnych materiałów. Producenci zaczęli również zwiększać rozmiary lalek, produkując wersje mierzące aż 560 mm. Lalki amerykańskie miały również charakterystyczną naklejkę w kształcie serca na piersi z napisem „Kewpies, des. & Copyright by Rose O’Neill”. Podobnie jak oryginalne modele porcelanowe, niektóre kompozytowe egzemplarze Kewpie, zostały również ręcznie podpisane przez ich twórczynię Rosie O’Neill.
W połowie lat dwudziestych XX wieku pojawiły się małe, celuloidowe wersje Kewpie, które zostały wyprodukowane głównie w Japonii. Nie posiadały one licencji i charakteryzowały się dużo niższą jakością niż oryginalne Kewpie.
Rosie O’Neill, awangardowa artystka i zagorzała obrończyni praw kobiet, zyskała sławę oraz uznanie opinii publicznej, a sukces Kewpie pozwolił jej na zgromadzenie olbrzymiego majątku. U szczytu sukcesu Kewpie, O’Neill była najlepiej opłacaną ilustratorką na świecie.
Marka Kewpie szybko stała się powszechnie znana i była szeroko wykorzystana w reklamie produktów, w tym w promocji m.in. pasty Colgate czy płatków śniadaniowych firmy Kellogg’s Corn Flakes. Kewpie pojawiły się również na wielu artykułach gospodarstwa domowego, grzechotkach, mydle, kolorowankach, zbiorach poezji i artykułach papierniczych. Sama Rosie O’Neill wykorzystywała również postać Kewpie do promowania ruchu wyborczego kobiet, używając ilustracji w sloganach i materiałach propagandowych.
W 1949 roku firma „Effanbee” stworzyła pierwsze wersje lalek z twardego plastiku, a wersje z miękkiej gumy i winylu zostały wyprodukowane przez Cameo Co. i Jesco w latach 60. i 90.
10-calowa (254 mm) Kewpie z porcelanową głową i szklanymi oczami jest dziś warta 6500 $, a 20-calowa (510 mm) lalka jest wyceniana na 20 000 $. Wiele oryginalnych, małych porcelanowych Kewpie wyprodukowanych w Niemczech w latach 1912–1915 osiąga cenę wśród kolekcjonerów od 200 do 500 USD. Ceny laleczek kompozytowych Kewpie wahają się od 100 do 300 dolarów, wersje celuloidowe (zwłaszcza nielicencjonowane japońskie reprodukcje) są warte znacznie mniej. Najwcześniejsze, porcelanowe i kompozytowe wersje lalek Kewpie, mimo swoich cen, są okazami bardzo poszukiwanymi przez kolekcjonerów antyków i lalek, a prawdziwymi “perełkami” są lalki ręcznie podpisane przez Rosie O’Neill (sygnatura Rosie znajduje się najczęściej na rękach lub stopach lalki).
Od ponad 50 lat celuloidowe laleczki Kewpie produkowane są też przez japońską firmę Obitsu Manufacturing Co. W swojej ofercie firma posiada 14 wersji Kewpie od 35 mm do 640 mm wysokości.
W Polsce podstawowe wersje Kewpie produkowane przez Obitsu można nabyć w sklepie internetowym sklep.lalandia.pl. Wydając niespełna 5 złotych możemy stać się posiadaczem tego przesympatycznego kupidynka, który posiada magiczny dar – potrafi zauroczyć człowieka. Już samo patrzenie na tę laleczkę powoduje pojawienie się uśmiechu na twarzy.
Kewpie spełnia więc swoją misję, którą narzuciła jej ponad sto lat temu jej twórczyni Rosie O’Neill, wywołuje radość i optymizm. Jest prawdziwym amuletem – symbolem szczęścia, ale także analizując fakty historyczne, które były impulsem do jej powstania, jest także symbolem walki i zwycięstwa.
