Bellum Coreanum Taicosamense
Succurre labori...
Haec pagina nondum perfecta in manibus auctoris est, qui gratias maximas cuique aget, qui sibi interea opem tulerit.
Si vero auctor ipse per septem dies nihil mutaverit, hanc formulam delere licet.
The editor who created this page will be grateful for your help in improving it. (After this header has been in place for one week you can remove it.)
Der Anleger dieser Seite freut sich über Hilfe bei ihrer Verbessering. (Nach einer Woche ohne Änderungen kann dieser Betreff entfernt werden.)
La paĝokreinto tre ŝatus ĝian plibonigon. (Post unu semajno sen ŝanĝoj tiu ĉi markilo povas foriĝi.)
Bellum Coreanum Taicosamense[1][2] est a Iaponiae duce Taicosama contra Coream commotum anno 1592 causa huius nationis subiungendae, ut in Sinas irruens multam partem extremae Asiae ac deinde cunctam orbem terrarum suae dicionis faceret.
Primus impetus
[recensere | fontem recensere]Taicosama, qui priori anno Coreano regi epistulam ad petendam deditionem misit vehementius ab hoc recusatam, fecisse se finem intestini mali ratus metuque territatus, ne tantae militum veterum copiae in media pace praefectus seditionem et confusum ordinem disciplinae opponeret, tandem aliquando bellum paratum eo cum regno iniens milites in continentem terram Busanensia castra prope exposuit.
Rex autem Coreanus illorum temporum, Seonjo nomine, nihil ante inlatum per mare bellum suspicatus coactusque tironibus ac tumultuariis militibus confidere, mox clades permultas accepit. Namque Busanensi urbe potitos hostes videns iam summum discrimen minantes, quin Seulo subacto omnes incolas ad internecionem caederent, in Pyeongyang urbem ad septentriones spectantem cum familia et nobilitate effugit.
Expetitum est igitur curatissime e Sinis auxilium tunc familia Mim regente, imperatore Vanleio, qui pactionem suspiciebat cum Iaponibus factam dolumque amborum consciorum, ut exercitum Sinarum in Coreanam paene insulam allectum insidiis circumventum occiderent. Sollicitabatur porro quidem, etsi refellat Coreanorum perfidia, tamen ne Iapones ad fallendos ipsius milites epistulas adulterinas scripsissent. Probatis tandem rogationibus Coreani regis bello se interposuit, delata ad Song Yingchang curatorem exercitui imperii summa, qui expeditis armis milites gradum in hostem inferre iussit.
Interea Seulum, ut magno timori regi fuerat, Nabescimae consilio a Iaponibus non sine tumultu captum est. Tzunocamindonus enim, quem oporteret in Busan mansisse, ne a Sinensibus copiis aversi perrumperentur, tamen proelio Seulum prope interfuerat causa adipiscendae gloriae. Huius immodestiae condemnatus a Katō Kiyomasa Iaponensi exercitui praefectus per adversitatem privatam cum eo certabat, uter quidem superior proelio discederet.
Neque diutius rex in Pyeongyang securus versabatur, sed Tzunocamindono magna agendi triumphi cupidine animato exacta aestate hostes ad moenia considentes observavit. Trepidans formidine belli, ne unum quidem arbitratus superesse locum, quo poterat refugere, ad limitaneos montem Baekdu prope agros cum exercitu processit. Mandshuri autem, qui illis temporibus eum trans montem incolebant Niuche nomine appellati, rege Thienmingo, nec iam eversa Sinarum dicione tamquam carcere aut corporum vinculis, tum bellum a Iaponibus inlatum defendere sunt coacti, undique fere impulsis in infimo monte hostibus, quia tantum montis cacumen transgressi nequibant proeliis secundis uti, dum Coreani terra devicti relictam omnem spem ponebant in navibus, quae iam hostes mari persequebantur.
Equidem secundiores adepti res classici milites, quam qui caedi fundique per terram coacti essent. Praefectus enim illis, nomine Yi Sunsin, vir magno ingenio olim cum Niuche bello implicatus omni studio incubuit, donec hostes fugatos usque ad montem insequeretur; his aliisque gestis suorum in praefectorum odium incurrit, ne maiores natu eius imperio subicerentur tanto belli ingeniosioris; qui igitur falso eum insimulantes defectionis adcusaverunt, qua causa omnibus cruciatibus laceratus, imperio abrogato, denique peditum in ordinem est relegatus. Mox vero disciplina militari et rebus gestis nobilitatus ad imperii summam est evectus, nullo unicuique Coreanorum in re classica usu, quod nullum per mare bellum umquam ante iis est inlatum.
Notae
[recensere | fontem recensere]- ↑ Haec appellatio a Vicipaediano e lingua indigena in sermonem Latinum conversa est. Extra Vicipaediam huius locutionis testificatio vix inveniri potest.
- ↑ Nomina belli in sermonibus vernaculis implicatorum sunt:
- Iaponice 文禄・慶長の役 Bunroku-Keichō no eki ("aestivae annibus Bunroku et Keichō");
- Coreanice 임진왜란 vel litteris Sinicis 壬辰倭亂 Imjin waeran ("Commotio a Iaponibus excitata anno 1592") atque 정유재란 vel litteris Sinicis 丁酉再亂 Jeongyu jaeran ("Commotio denuo excitata anno 1597");
- Sinice 萬曆朝鮮之役 Wànlì Cháoxiǎn zhī yì ("Bellum Coreanum imperatore Vanleio").