Мрамор деңизи
Мрамор деңизи, Мармара деңизи (түрк. Marmar denizi) – Атлантика океанындагы жер ортолук деңиз; Европа менен Кичи Азиянын аралыгында. Түркиянын жээгин чулгайт. Ыстанбул кысыгы аркылуу Кара деңиз, Дарданелл кысыгы аркылуу Эгей деңизи менен туташат. Аянты 12 миң км2, узундугу 280 км, эң жазы жери 80 км. Суусунун орточо көлөмү 3 миң км3, эң терең жери 1273 м. Көл чанагы Европаны, Азияны жана Африканы бөлгөн тектоникалык ири жаракадан пайда болгон. Жээги тоолуу, түштүгү менен чыгышы булуң-буйткалуу; түндүк жээктеринде суу астындагы рифтер арбын. Мармара, Канзаадалар жана башкалар. Аралдары бар. Деңиз тоңбойт, суунун үстүнкү бетинин температурасы кышында 8–9˚С, жайында 29˚Сге чейин. Мрамор деңизинин гидрологиялык режиминде Кара жана Эгей деңиздеринин суу алмашуусунун мааниси зор. Туздуулугу түндүгүндө 20‰, түштүгүндө 25–26‰. Балык (скумбрия жана башкалар) кармалат. Мрамор деңизи аркылуу Кара деңизден Жер Ортолук деңизге маанилүү коммуникациялар өтөт. Түндүк жээгинде Стамбул шаары жайгашкан.
Колдонулган адабияттар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 5-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2014. илл. ISBN 978 9967-14-111-7