veşartin
Bilêvkirin
[biguhêre]Lêker
[biguhêre]veşartin (lêkera gerguhêz) | ||
---|---|---|
Rehê dema niha: | ||
RP. Niha | ||
ez | vedişêrim | |
tu | vedişêrî | |
ew | vedişêre | |
em, hûn, ew | vedişêrin | |
Fermanî | Yekjimar | veşêre |
Pirjimar | veşêrin | |
Rehê dema borî: | ||
RP. Boriya sade | ||
min | veşart | |
te | veşart | |
wê/wî | veşart | |
me, we, wan | veşart | |
Formên din: Tewandin:veşartin |
veşartin lêkera xwerû, gerguhêz
- Berşê kirin, ji ber çavan hinda kirin, danîn cihekî wisa ku neyê dîtin, nepenî kirin, nihînî kirin.
- Ew çiyayî dema xwe veşêrin xwe ûsa vedişêrin ku şeytan jî nikare wan bibîne. — (Çiyayê Agirî, Yaşar Kemal, Weşanxana Çanda Kurdî)
- Awirên hîvê yên xwe ji şevê vedidizin, yên ku ji şermê rûyê xwe ji şevê vedişêrin, dikin ku şev li sîya xwe bilikume. — (Îrfan Amîda, Şevek Şîzofren, Weşanên Lîs, 2018, r. 5, ISBN 9786058152175)
- Binax kirina miriyan.
- (...) ma qey nabe ku em wî li vî gundî veşêrin, li bin van darên hênik... — (Dara Hinarê, Yaşar Kemal, Weşanên Nûdem)
Ji wêjeya klasîk
[biguhêre]- Çendekê taqet didêrim
Bim xubar bedrê veşêrim
Ger ji çehvan ez biwêrim — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)
Bi alfabeyên din
[biguhêre]Herwiha
[biguhêre]Jê
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]ve- + şartin, ji proto-hindûewropî *ḱel- (“veşartin”), proto-hindûewropî *ser- (*ḱ-ya proto-hindûewropî di proto-îranî dibe s/ş û *l jî bi giştî dibe r), hevreha avestayî ser- (penageh, stargeh), pehlewî û parsî s'rw'r (kum, zirx), hewramî şaray (> -şar-), soranî {{g|ckb|شاردنەوە|tr=[[şardinewe}} û حهشار (heşar), sanskrîtî şárman, rusî шлем (şlêm), latînî celare, îriya kevn celim, almaniya kevn helan, almanî Helm, îngilîzî helmet, gotî huljan... Bo peyveke din jî ku tê de s ya proto-îranî di kurdî de dibe ş binere: şarandin.
Çavkanî: Cheung, r. 335-6 (ku herdu peyvên soranî, ya hewramî û yên din dide lê ya kurmancî ji bîr kiriye)
"şar" bi rastî jî maneya "veşartin"ê, "niximandin"ê dide lê di kurmancî de wisa serbixwe nayê bikaranîn.
Herçi "beşartin" e, ew formeke dejenerebûyî ya ji "veşartin"...ê ye. Di kurdî de gelek caran "b" û "v" bi hev diguherin: "xirab > xirav", "bûn > vûn", "ba" ya kurmancî û "va" ya kirdkî/zazakî. Tiştekî balkêş e ku bi giştî "b" dibe "v" û ne "v" dibe "b". Lê di "veşartin > beşartin"ê de bi rastî jî "v" bûye "b", ne "b" bûye "v" ji ber ku di kurmancî de pêşqertafeke lêkerî ya wek "be-" nîne (em nabêjin "*bebûn, *bekirin, *begotin") lê "ve-" heye ("vebûn, vekirin, vegotin")...
Bi zaravayên din
[biguhêre]Werger
[biguhêre]- Albanî: fsheh → sq
- Almanî: verbergen → de, verdecken → de, verheimlichen → de, verstecken → de, unsichtbar machen
- Altayiya başûrî: јажырар (ǰažïrar)
- Aragonî: amagar
- Aramiya nû ya asûrî: ܛܲܫܹܐ (ṭašē)
- Aromanî: ascundu, acoapir
- Asamî: লুকা (luka), লুকুৱা (lukua)
- Astûrî: esconder
- Azerî: gizləmək, gizlətmək → az, danmaq
- Baskî: ezkutatu
- Başkîrî: йәшереү (yäšerew)
- Belarusî: хава́ць impf (xavácʹ), схава́ць pf (sxavácʹ), скрыва́ць impf (skryvácʹ), скры́ць pf (skrýcʹ), уто́йваць impf (utójvacʹ), таі́ць impf (taícʹ), утаі́ць pf (utaícʹ)
- Bengalî: লুকানো → bn (lukano)
- Bulgarî: кри́я → bg impf (kríja), скрива́м → bg impf (skrivám), скри́я pf (skríja)
- Burmayî: ဝှက် → my (hwak), ပုန်း → my (pun:), လျှို → my (hlyui), ကွယ် → my (kwai)
- Çekî: schovávat → cs impf, schovat → cs pf, skrývat → cs impf, skrýt → cs pf, ukrývat impf, ukrýt → cs pf
- Çînî:
- Dalmatî: ascondro
- Danmarkî: gemme → da, skjule → da
- Endonezyayî: menyembunyikan → id, sembunyi → id
- Erebî: أَخْفَى (ʾaḵfā)
- Ermenî: թաքցնել → hy (tʻakʻcʻnel)
- Esperantoyî: kaŝi
- Estonî: peitma, varjama
- Farisî: پنهان کردن → fa (panhân kardan), نهفتن → fa (nahoftan)
- Ferî: fjala
- Fînî: piilottaa → fi, kätkeä → fi; jemmata → fi
- Fransî: cacher → fr, dissimuler → fr, masquer → fr
- Friyolî: platâ, rimplatâ, scuindi
- Gaelîka skotî: falaich, ceil
- Galîsî: agochar → gl, enceleirar → gl, alapar, acoubar, deservar, socobar, acouchar, cachar, esconder → gl
- Gurcî: დამალვა (damalva), მალვა (malva), დაფარვა (daparva)
- Hindî: छिपान (chipān), छुपाना → hi (chupānā), छिपाना → hi (chipānā), लुकाना → hi (lukānā)
- Holendî: versteken → nl, verstoppen → nl, wegstoppen → nl, verbergen → nl
- Îbranî: הִסְתִּיר → he (histír), הֶחְבִּיא (hebikh), העלים (he'elím), חָבָא → he (ḥabbá)
- Îdoyî: celar → io
- Îngilîziya kevn: hȳdan, helan
- Îngilîzî: hide → en
- Îrlendî: cuir i bhfolach, folaigh, ceil
- Îtalî: nascondere → it
- Îzlendî: fela → is
- Japonî: 隠す → ja (かくす, kakusu)
- Javayiya kevn: wuni
- Katalanî: amagar → ca
- Keçwayî: pakay → qu
- Koreyî: 숨기다 → ko (sumgida), 감추다 → ko (gamchuda), 가리다 → ko (garida)
- Latgalî: globuot
- Latînî: cēlō, occulō, abscondō
- Latviyayî: slēpt → lv
- Lîtwanî: slėpti
- Lombardî: scónd
- Luksembûrgî: verstoppen
- Makedonî: крие impf (krie), сокрие pf (sokrie)
- Malayalamî: മറയ്ക്കുക → ml (maṟaykkuka), ഒളിപ്പിക്കുക (oḷippikkuka)
- Malezî: menyembunyikan
- Maltayî: ħeba
- Mançûyî: ᡩᠠᠯᡩᠠᠮᠪᡳ (daldambi)
- Maorî: whakangaro, huna
- Mecarî: rejt → hu, elrejt → hu, elbújtat → hu, dug → hu, eldug → hu
- Misrî:
(jmn) - Mizoyî: thup
- Mongolî:
- Napolîtanî: nasconne
- Nedersaksî:
- Almaniya jêrîn a almanî: versteken, verstoppen
- Norwecî:
- Oksîtanî: amagar → oc, escondre → oc
- Oriyayî: ଲୁଚିବା → or (luciba)
- Ozbekî: yashirmoq → uz
- Polonî: chować → pl impf, schować → pl pf, ukrywać → pl impf, ukryć → pl pf, skrywać → pl impf, skryć → pl pf
- Portugalî: esconder → pt
- Puncabî: ਲੁੱਕ (lukka)
- Romancî: zuppar, zuppentar
- Romanyayî: ascunde → ro
- Rusî: пря́тать → ru impf (prjátatʹ), спря́тать → ru pf (sprjátatʹ), скрыва́ть → ru impf (skryvátʹ), скрыть → ru pf (skrytʹ), ута́ивать → ru impf (utáivatʹ), таи́ть → ru impf (taítʹ), утаи́ть → ru pf (utaítʹ), копи́ть → ru impf (kopítʹ), накопи́ть → ru pf (nakopítʹ) '
- Samî:
- Samiya kildînî: пе̄ҋҋтэ (pʹēj̥j̥te)
- Samogîtî: kavuotė
- Sanskrîtî: गूहति (gūhati)
- Sicîlî: ammucciari → scn
- Sirboxirwatî:
- Skotî: hod
- Slovakî: schovávať impf, schovať pf, skrývať impf, skryť pf
- Slovenî: skrivati impf, skriti → sl pf
- Somalî: qarin
- Spanî: esconder → es, ocultar → es, disimular → es
- Swêdî: gömma → sv, dölja → sv
- Şerpayî: ཡིབ (yip)
- Şîngazîcayî: utsatsaza
- Tacikî: пинҳон кардан (pinhon kardan), руст кардан (rust kardan)
- Tagalogî: itago
- Tamîlî: மறை → ta (maṟai), ஒளி → ta (oḷi)
- Tayî: ปิดบัง → th, ปกปิด → th, ซ่อน → th (sɔ̂ɔn), บัง → th (bang), เก็บงำ → th
- Telûgûyî: దాచు → te (dācu)
- Tetûmî: heli, subar
- Tirkî: saklamak → tr, gizlemek → tr
- Tîbetî: གབ (gab), ཡིབ (yib)
- Tokpisinî: karamapim
- Toxarî B: tuk-
- Urdûyî: چھپانا (chupānā)
- Ûkraynî: хова́ти → uk impf (xováty), схова́ти → uk pf (sxováty), ута́ювати impf (utájuvaty), таї́ти impf (tajíty), утаї́ти pf (utajíty)
- Venîsî: scóndare
- Viyetnamî: giấu → vi
- Weylsî: cuddio → cy
- Ximêrî: លាក់ → km (lĕək), បាំង → km (bang)
- Yidîşî: באַהאַלטן (bahaltn), פֿאַרשטעלן (farshteln), אויסבאַהאַלטן (oysbahaltn)
- Yûnanî: κρύβω → el (krývo)
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Navdêr
[biguhêre]Zayenda mê ya binavkirî | ||
---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | veşartin | veşartin |
Îzafe | veşartina | veşartinên |
Çemandî | veşartinê | veşartinan |
Nîşandera çemandî | wê veşartinê | wan veşartinan |
Bangkirin | veşartinê | veşartinino |
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | veşartinek | veşartinin |
Îzafe | veşartineke | veşartinine |
Çemandî | veşartinekê | veşartininan |
veşartin mê
- berşêkirin, dûrxistina ji ber çavan,
danîna cihekî wisa ku vedîtin dijwar bibe:- veşartina tiştan
- veşartina pare û zêran
- veşartina xwe
Werger
[biguhêre]- Kurmancî
- Bilêvkirina IPAyê bi kurmancî
- Dengên kurmancî ji Bidlîsê
- Deng bi kurmancî
- Lêker bi kurmancî
- Lêkerên xwerû bi kurmancî
- Lêkerên gerguhêz bi kurmancî
- Lêkerên xwerû yên gerguhêz bi kurmancî
- Lêkerên kurmancî bi paşgira -tin
- Jêgirtin bi kurmancî
- Ji wêjeya klasîk (kurmancî)
- Peyvên kurmancî ji proto-hindûewropî
- Peyvên kurmancî ji proto-îranî
- Navdêr bi kurmancî
- Navdêrên mê bi kurmancî