Tetanduran wiji kabukak
| Gymnospermae | |
|---|---|
| |
| Klasifikasi ngèlmiah | |
| Karajan: | Plantae |
| Divisio | |
|
| |
Gymnospermae (saka basa Yunani: gymnos (wudo) lan sperma (wiji) utawa tetuwuhan wiji kabuka wujud golongan tetuwuhan wiji sing wijiné ora kalindhung déning bakal woh (ovarium). Saka tetuwuhan ngembang (Angiospermae, utawa Magnoliophyta), wiji utawa bakal wiji mesthi kalindhungi penuh déning bakal woh saéngga ora katon saka njaba. Ing Gymnospermae, wiji kaèkspos langsung utawa ana ing antarané godhong-godhong panyusun strobilus utawa runjung. Ing mlinjo contoné, "pêntil"é (ya iku wijiné) wiwit saka "kroto" nganti mlinjo mateng bisa dideleng, sauntara ing tusam wiji ana ing runjungé.
Gymnospermae wis urip ing bumi wiwit periode Devon (410-360 yuta taun kapungkur), sadurungé éra dinosaurus. Ing wektu iku, Gymnospermae akèh diwakili déning golongan sing saiki wis cures lan dadi batu bara: Pteridospermophyta (paku wiji), Bennettophyta lan Cordaitophyta. Anggota-anggotan liyané bisa nerusaké keturunané nganti saiki. Angiospermae sing ditemoni saiki dianggep panerus saka salah sawijining golongan Gymnospermae purba sing wis cures (paku wiji).
Panglompokan
[besut | besut sumber]Sajeroning klasifikasi tetuwuhan modhèren, Gymnospermae ora duwé status taksonomi amarga akèh pituduh yèn tetuwuhan ngembang (Angiospermae, tetuwuhan wiji katutup) iku keturunan saka salah siji tetuwuhan wiji kabukak. Pamisahan antarané tetuwuhan wiji kabukak karo wiji katutup bakal njalari pamisahan sing parafiletik.
Gymnospermae nyakup telung divisio sing wis cures lan patang divisio sing isih tetep lestari:
- Bennetophyta, cures
- Cordaitophyta, cures
- Pteridospermophyta, wis cures nanging dianggep moyang Angiospermae
- Ginkgophyta, mung sajenis sing isih tetep lestari: Ginkgo biloba
- Cycadophyta, pakis haji lan kerabaté
- Pinophyta, tetuwuhan runjung
- Gnetophyta, kanthi anggota mung rong génus: Gnetum (mlinjo lan kerabaté) lan Welwitschia.