Երկրի տարիք
Երկրի տարիքը այն ժամանակն է, որն անցել է Երկրի՝ որպես ինքնուրույն մոլորակ ձևավորվելու պահից։ Երկրի տարիքը 4,54 միլիարդ տարի է (4,54×109 տարի ±1%)[1][2][3]: Այդ տվյալները հիմնված են ռադիոիզոտոպային թվագրման վրա, ոչ միայն երկրային նմուշներից, այլ նաև երկնաքարային նյութերի նմուշներից։ Դրանք ստացվել են, առաջին հերթին՝ կապար-կապարային մեթոդի օգնությամբ՝ մշակված Քլեր Փաթերսոնի կողմից։ Այս թիվը համապատասխանում է երկրային և լուսնային ամենահին նմուշների տարիքին և գրեթե չի փոխվել 1956 թվականից։
Գիտական հեղափոխությունից և ռադիոիզոտոպային թվագրման մեթոդների զարգացումից հետո պարզվեց, որ հանքանյութերի շատ նմուշներ մեկ միլիարդ տարեկան են և ավելի։ Տվյալ պահին նրանցից ամենահինը՝ Արևմտյան Ավստրալիայի Ջեք Հիլզ լեռնաշղթայի ցիրկոնումի մանր բյուրեղներն են։ Նրանց ամենաքիչը 4404 միլիոն տարեկան են[4][5][6]։ Արեգակի և այլ աստղերի լուսատվության և զանգածի համեմատության հիման վրա եզրակացվել է, որ Արեգակնային համակարգը չի կարող տարիքով մեծ լինել այդ բյուրեղներից։ Կոնկրեցիաները՝ հարուստ են կալցիումով և ալյումինով, որոնք հանդիպում են երկնաքարերում, ամենահին հայտնի նմուշներն են, որոնք ձևավորվել են Արեգակնային համակարգի սահմաններում. նրանք 4567 միլիոն տարեկան են[7][8], որը հնարավորություն է տալիս որոշել Արեգակնային համակարգի տարիքի և Երկրի տարիքի վերին սահմանը։ Գոյություն ունի վարկած, ըստ որի Երկրի ակրեցիան (աճանստվածք) սկսվել է կալցիում-ալյումինային կոնկրեցիաների և երկնաքարերի ձևավորումից հետո։ Քանի որ Երկրի ակրեցիայի հստակ ժամանակն անհայտ է, և տարբեր մոդելներ մի քանի միլիոնից մինչև 100 միլիոն տարի են նշում, դժվար է Երկրի ճշգրիտ տարիքը որոշել։ Բացի դրանից դժվար է որոշել՝ Երկրի մակերևույթ դուրս եկող ամենահին ապարների տարիքը, քանի որ նրանք կազմված են տարբեր տարիքի հանքանյութերից։
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Хал Хеллман Великие противостояния в науке. Десять самых захватывающих диспутов — Глава 6. Лорд Кельвин против геологов и биологов: Возраст Земли = Great Feuds in Science: Ten of the Liveliest Disputes Ever. — М.: Диалектика, 2007. — С. 320. — ISBN 0-471-35066-4
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Age of the Earth». U.S. Geological Survey. 1997. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 22-ին. Վերցված է 2010-20-12-ին.
- ↑ Dalrymple, G. Brent (2001). «The age of the Earth in the twentieth century: a problem (mostly) solved». Special Publications, Geological Society of London. 190: 205–221. doi:10.1144/GSL.SP.2001.190.01.14.
- ↑ Manhesa, Gérard; Allègrea, Claude J.; Dupréa, Bernard; and Hamelin, Bruno (1980). «Lead isotope study of basic-ultrabasic layered complexes: Speculations about the age of the earth and primitive mantle characteristics». Earth and Planetary Science Letters, Elsevier B.V. 47: 370–382. doi:10.1016/0012-821X(80)90024-2.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - ↑ Wilde SA, Valley JW, Peck WH, Graham CM Evidence from detrital zircons for the existence of continental crust and oceans on the Earth 4.4 Gyr ago // Nature. — 2001. — Т. 409. — С. 175-178.
- ↑ Valley, John W.; Peck, William H.; Kin, Elizabeth M Zircons Are Forever // The Outcrop, Geology Alumni Newsletter. — 1999. — С. 34-35.
- ↑ Wyche, S.; Nelson, D. R.; Riganti, A 4350–3130 Ma detrital zircons in the Southern Cross Granite–Greenstone Terrane, Western Australia: implications for the early evolution of the Yilgarn Craton // Australian Journal of Earth Sciences. — 2004. — Т. 51. — № 1. — С. 31–45.
- ↑ Amelin Y, Krot AN, Hutcheon ID, Ulyanov AA Lead isotopic ages of chondrules and calcium-aluminum-rich inclusions // Science. — 2002. — Т. 291. — С. 1679-1683.
- ↑ Baker J, Bizzarro M, Wittig N, Connelly J, Haack H [2005 Early planetesimal melting from an age of 4.5662 Gyr for differentiated meteorites] // Nature. — 2005. — Т. 436. — С. 1127-1131.