Bougainville
(fr) Bougainville  | |||||
| |||||
| Tipo | illa | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Epónimo | Louis Antoine de Bougainville | ||||
| Situado na entidade xeográfica | Illas Salomón e Arquipélago das illas Salomón | ||||
| Localización | |||||
| Continente | Oceanía insular | ||||
| División administrativa | Rexión Autónoma de Bougainville, Papúa Nova Guinea e North Solomons, Papúa Nova Guinea (en)  | ||||
| |||||
| Bañado por | Océano Pacífico | ||||
| Características | |||||
| Altitude | 2.715 m | ||||
| Dimensións | 64 ( ) × 204 ( ) km | ||||
| Punto máis alto | Monte Balbi (pt) (2.715 m ) | ||||
| Superficie | 9.318 km² | ||||
Bougainville é unha illa do arquipélago de Salomón pero pertencente a Papúa Nova Guinea dentro da Rexión Autónoma de Bougainville, con 10.000 quilómetros cadrados e máis de 100.000 habitantes. De orixe volcánica, o seu punto culminante é o Monte Balbi con 2.715 metros. A cidade principal é Arawa. A illa está habitada polo pobo nasioi.
Historia
[editar | editar a fonte]Descubrimento e colonización
[editar | editar a fonte]Deulle nome o francés Louis Antoine de Bougainville, que a descubriu o 1768, pero non deixou asentamentos europeos.
Nova Guinea converteuse nunha colonia administrada pola Compañía de Nova Guinea do 1885 ao 1889. O 1 de abril de 1889, Nova Guinea quedou constituída en colonia alemá e, por tratado cos ingleses, delimitouse a illa.
Ocupada polos australianos en 1915, foi colocada baixo administración australiana, por encargo da Sociedade de Nacións, o 9 de maio de 1921.
Mandato australiano
[editar | editar a fonte]En 1942 foi ocupada polos xaponeses e recuperada por Australia en 1945, sendo confirmado o mandato que xa tiñan en 1946. O 1 de xullo de 1949 incorporouse ao territorio australiano de Papúa-Nova Guinea formado pola antiga colonia británica de Nova Guinea (transferida a Australia o 1 de setembro de 1906 co nome de Papúa) e a Nova Guinea ex alemá.
A loita coas compañías mineiras australianas (a CRA, unha subsidiaria de Conzinc RioTinto, unha grande empresa mineira multinacional, que era a dona do 53% da Bougainville Copper Ltd-BCL) comezou en 1969 e converteuse en dramática en 1972, con manifestacións e mobilizacións xerais da poboación.
Independencia
[editar | editar a fonte]O 1 de setembro de 1975 as autoridades provinciais da illa Bougainville (incluíndo a illa de Buka) proclamaron a independencia co nome de República de Salomón do Norte. A nova República adoptou unha bandeira nacional elixida nun concurso. O 16 de setembro de 1975 Papúa Nova Guinea conseguiu a independencia, incluíndo formalmente á República de Salomón do Norte. Froito dun acordo político (1976) a república disolveuse en 1977 e a lei 1/1977 estableceu un virtual estado federal (sen darlle este nome), con asembleas provinciais, e con dereito a bandeira para todas as provincias. A bandeira republicana foi recoñecida como bandeira provincial de Bougainville-Buka (Provincia de Salomón do Norte).
A pesar do anterior, os dereitos sobre a terra e as minas conduciron a unha segunda secesión e o 17 de maio de 1990 proclamouse a República de Bougainville. Francis Ona, xefe do Exército Republicano de Bougainville, foi proclamado presidente provisional. Non houbo cambio de bandeira. Pouco despois adoptouse un nome nativo para a República, que foi o de República de Meekamui. Logo de anos de loita, en 1995 o exército de Papúa Nova Guinea actuou sen mesura e as propias forzas armadas opuxéronse á represión.
Cara a un estado autónomo
[editar | editar a fonte]En 1996 comezaron conversacións e o 23 de xaneiro de 1998 chegouse a unha tregua que levou a un acordo de paz en 2001, avalado por Australia, e un estatuto de autonomía provisional o 27 de marzo do 2002. Tras tres anos de negociacións, celebráronse eleccións e estableceuse un definitivo estatuto de ampla autonomía para a illa con dereito á autodeterminación para o cabo de entre dez e quince anos, que entrou en vigor o 15 de xuño do 2005. A bandeira de sempre foi recoñecida como bandeira do estado autónomo.
Lista de gobernantes
[editar | editar a fonte]- Hyakutake Seikichi 1942-1945
- Kanda Masatane 1945
- Oscar Woolverton Griswold 1843-1944 (parte ocupada polos americanos)
- Sir Stanley George Savige 1944-1945 (gobernador militar australiano)
- Sen un goberno único 1945-1975 (gobernos locais nas vilas)
- Alexis Sarei 1975-1980 (primeira vez, gobernador provincial presidente da República de Salomón do Norte, gobernador da provincia autónoma de Salomón do Norte)
- Leo Hannett 1980-1984 (gobernador de provincia autónoma)
- Alexis Sarei 1984-1987 (segunda vez, gobernador de provincia autónoma)
- Joseph Kabui 1987-1990 (gobernador de provincia autónoma)
- Sam Tulo 1990-1995 (administrador do goberno central)
- Francis Ona 1990-1998 (Presidente do Bougainville Interim Government, rebelde)
- Theodore Miriung 1995-1996 (presidente do goberno provincial)
- Gerard Sinato 1996-1998 (presidenta do goberno provincial)
- Gerard Sinato e Josep Kabui 1999 (co presidentes da Asemblea Constituínte de Bougainville)
- John Momis 1999-2005 (gobernador especial e despois presidenta do goberno autónomo provisional)
- Gerard Sinato 2005 (gobernador provisional por entrega do poder)
- Joseph Kabui 2005- (presidente do goberno autónomo)
