An tAoire

An tAoire

an tAoire
Ainm Laidine (IAU)	Bootes; Arctophylax
Nod	Boo
Ginideach Laidine	Bootis, Bootae; Arctophylacis
Siombalaíocht	Fairtheoir an Bhéir
Dronairde	15 h
Diallas	+30°
Achar	907 céim cearnach Céim 13ú
Líon na réaltaí (amharcmhéid < 3)	3
Réalta is gile	Arcturus (α Boo) (méid −0.04)
Dreigecheathanna	Bóóitidí Eanáir Bóóitidí an Mheithimh Cuadraintidí
Réaltbhuíonta ar theorainn leista	na Madraí Fiaigh Folt Bheirnicé Coróin an Tuaiscirt an Dragan Earcail Ceann na Péiste An Mhaighdean an Béar Mór
Infheicthe sna leithid idir +90° agus −50° Sárfheicthe i rith na míosa seo: Meitheamh an infheictheacht is fearr
Ainm eile: Arctophylax

Tá an tAoire ar cheann de na 88 réaltbhuíon nua-aimseartha, agus tá sé ar cheann freisin de na 48 réaltbhuíon a bhí ar chatalóg Tholamaes. Aoire bó nó treabhdóir atá ann, ach feictear air freisin mar fhaireoir béar, toisc go bhfuil sé in aice le réaltbhuíonta an Bhéir Mhóir agus an Bhéir Bhig. Tá an ceathrú réalta is gile ar spéir na hoíche, Arcturus, le feiceáil ar an réaltbhuíon seo. Boötes an t-ainm Laidine a thugtar air. (Nod leat gur déirise é an t-idirdhealaitheach ar an dara "ö" san ainm, agus nach umlabht é.)

Príomhghnéithe

• Arcturus: is é seo an réalta is gile de chuid na réaltbhuíne seo; fathach flannbhuí atá ann, agus a thrastomhas 30 uair chomh mór le trastomhas na Gréine. Ar amharcmhéid -0.04, tá Arcturus ar an gceathrú réalta is gile ar spéir na hoíche. Is furasta é a aimsiú mar tá sé suite ar cheann an stua a dhéantar má chuirtear fad le heireaball an Bhéir Mhóir. Tá Arcturus ar cheann de thrí rinn Thriantán an Earraigh, mar a deirtear leis – Spica (α Virginis) agus Denebola (β Leonis) an dá cheann eile.

• ε Boo: is réalta dúbailte é seo, dá ngairtear freisin Izar; réalta flannbhuí is ea an phríomhréalta agus í ar amharcmhéid 2.7; gorm-ghlas an coimhdire agus é ar méid 5.12.

• η Boo: is fo-fhathach buí an réalta seo, dá ngairtear freisin Muphrid; ar aicme speictreach G0 atá sí. Tá an réalta seo ag teacht chun bheith ina fathach dearg. Is déréalta speictreascópach í chomh maith.

• κ Boo: réalta dhúbailte optúil

• μ Boo: réalta dhúbailte

• ξ Boo: déréalta

Réada suntasacha domhainspéire

• Is réaltbhraisle chruinneogach scaoilte í NGC 5466, atá infheicthe trí theileascóp beag. William Herschel a d'aimsigh ar 17 Bealtaine 1784 í.

• Tá Folús an Aoire suite sa cheantar seo den spéir. Aimsithe sa bhliain 1981, is réigiún sféarúil an-mhór é seo atá folamh amach is amach ó réaltraí.

Réaltaí

Réaltaí a bhfuil ainmneacha dílse orthu:

• 16/α Boo -0.05: Arcturus nó Haris-el-sema

  < αρκτούρος (Gréigis arktouros) = Fairtheoir an Bhéir

  < ? (Araibis al-haris as-sama) = Coimeádaí Neimhe (an t-ainm Araibise ar réaltbhuíon an Aoire)

• 42/β Boo 3.49: Nekkar nó Meres

  < mí-athscríobh de بقّار (Araibis baqqār) = Seoltóir Bó

• 27/γ Boo 3.03: Seginus nó Ceginus nó Segin nó Haris

  < Laidin Seginus < (Araibis ?) < (Gréigis Theguius) = ? (an t-ainm Gréigise ar réaltbhuíon an Aoire)

  < ? (Araibis al-haris as-sama) = Coimeádaí Neimhe (an t-ainm Araibise ar réaltbhuíon an Aoire)

• 36/ε Boo 1.76: Izar nó Irza nó Mirak nó Mirac nó Mirach nó Pulcherrima nó Mizar

  < زارإ (Araibis ’izār) = Crios

  < ? al-maraqq ?

  < Laidin pulcherrima = Is Áille

  deréalta: ε¹ 2.35; ε² 2.70

• 8/η Boo 2.68: Muphrid

  < مفرد الرامح (Araibis mufrid ar-rāmiħ) = Aonar an Sleádóra

• 23/θ Boo 4.04: Asellus Primus

  < Laidin asellus primus = an Chéad Asal

• 21/ι Boo 4.75: Asellus Secundus

  < Laidin asellus secundus = an Dara Asal

  tríréalta

  réalta athraitheach (Réaltaí Delta Scuti)

• 17/κ Boo 4.38: Asellus Tertius

  < Laidin asellus tertius = an Tríú Asal

  déréalta: κ¹ 4.53; κ² 6.62

• 51/μ Boo 4.18: Alkalurops nó Inkalunis nó Inkalurus nó Icalurus nó Icallurus nó Clava nó Venabulum

  < Araibis < καλαύροψ (Gréigis kalaurops) = an Bachall

  < Laidin clava = Cleith Ailpín; Pionsa Maol

  < Laidin venabulum = Ga Sealgaire

  déréalta: μ¹ 4.31; μ² 6.51

• 54/φ Boo 5.25: Ceginus

  < Laidin Seginus < (Araibis ?) < (Gréigis Theguius) = ? (an t-ainm Gréigise ar réaltbhuíon an Aoire)

  Nod leat go dtugtar an t-ainm céanna ar Gamma Boötis

• 38/h Boo 5.79: Merga nó El Mara el Musalsela nó Falx Italica

  < المرأة المسلسلة (Araibis al-mar’a[tu] al-musalsalah) = an Bhean Chuibhrithe

  < Laidin falx italica = Bileog

Réaltaí a bhfuil ainmneacha Bayer orthu:

16/α Boo -0.05: 42/β Boo 3.49; 27/γ Boo 3.03; 49/δ Boo 3.46; 36/ε¹ Boo 2.35; 36/ε² Boo 2.70; 30/ζ Boo 3.78; 8/η Boo 2.68; 23/θ Boo 4.04; 21/ι Boo 4.75; 17/κ¹ Boo 4.53; 17/κ² Boo 6.62; 19/λ Boo 4.18; 51/μ¹ Boo 4.31; 51/μ² Boo 6.51; 52/ν¹ Boo 5.04; 53/ν² Boo 4.98; 37/ξ Boo 4.54; 35/ο Boo 4.60; 29/π¹ Boo 4.49; 29/π² Boo 5.58; 25/ρ Boo 3.57; 28/σ Boo 4.47; 4/τ Boo 4.47; 5/υ Boo 4.05; 54/φ Boo 5.25; 48/χ Boo 5.25; 43/ψ Boo 4.52; 41/ω Boo 4.80; A Boo 4.80; b/46 Boo 5.67; c/45 Boo 4.93; d/12 Boo 4.82; e/6 Boo 4.92; f/22 Boo 5.40; g/24 Boo 5.58; h/38 Boo 5.79; i/44 Boo 4.83; k/47 Boo 5.59

Réaltaí a bhfuil uimhreacha Flamsteed orthu:

1 Boo 5.73; 2 Boo 5.63; 3 Boo 5.97; 4/τ Boo 4.50; 5/υ Boo 4.05; 6/e Boo 4.92; 7 Boo 5.71; 8/η Boo 2.68; 9 Boo 5.02; 10 Boo 5.76; 11 Boo 6.23; 12/d Boo 4.82; 13/CF Boo 5.26; 14 Boo 5.53; 15 Boo 5.29; 16/α Boo -0.05; 17/κ Boo 4.38; 18 Boo 5.41; 19/λ Boo 4.18; 20 Boo 4.84; 21/ι Boo 4.75; 22/f Boo 5.40; 23/θ Boo 4.04; 24/g Boo 5.58; 25/ρ Boo 3.57; 26 Boo 5.91; 27/γ Boo 3.03; 28/σ Boo 4.47; 29/π¹ Boo 4.49; 29/π² Boo 5.58; 30/ζ Boo 3.78; 31 Boo 4.86; 32 Boo 5.55; 33 Boo 5.39; 34/W Boo 4.83; 35/ο Boo 4.60; 36/ε Boo 1.76; 37/ξ Boo 4.54; 38/h Boo 5.79; 39 Boo 5.68; 40 Boo 5.64; 41/ω Boo 4.80; 42/β Boo 3.49; 43/ψ Boo 4.52; 44/i Boo 4.83; 45/c Boo 4.93; 46/b Boo 5.67; 47/k Boo 5.59; 48/χ Boo 5.28; 49/δ Boo 3.46; 50 Boo 5.38; 51/μ¹ Boo 4.31; 51/μ² Boo 6.51; 52/ν¹ Boo 5.04; 53/ν²e Boo 4.98; 54/φ Boo 5.25

Réaltaí suntasacha eile:

• HD 128311 7.48 – tá dhá phláinéad eachtarghréine aige
• T Boötis – Nóva Boötis 1860, nóva amhrasach a d'aimsigh Joseph Baxendell sa bhliain 1860 ach nach bhfacthas choíche arís!

Naisc sheachtracha

• Yale Bright Star Catalog
• an tAoire ar shuíomh Robin Gatter Curtha i gcartlann 2006-05-08 ar an Wayback Machine
• Ian Ridpath's Star Tales
• an tAoire agus miotaseolaíocht an Domhain Curtha i gcartlann 2006-05-09 ar an Wayback Machine
• an tAoire ar shuíomh Richard Dibon-Smith
• Peoria Astronomical Society: an tAoire Curtha i gcartlann 2006-04-22 ar an Wayback Machine
• The Deep Photographic Guide to the Constellations: an tAoire

Tagairtí

• Burnham, Robert Jr. (1966, 1978). Burnham's Celestial Handbook: An Observer's Guide to the Universe Beyond the Solar System, v.1. General Publishing Company, Ltd., Toronto. ISBN 0-486-23673-0.