Sakabanatze-diagrama

Autoen abiadurak (abzisak) eta abiadura horretan gelditu arteko denborak (ordenatuak) erakusten dituen sakabanatze diagrama: abiadura zenbat eta handiagoa, eskuarki handiagoa izaten da gelditu arteko denbora (korrelazio positiboa). Puntu bakoitzak auto baten abiadura eta gelditu arte behar izan duen denbora irudikatzen du.

Estatistikan, sakabanatze diagrama edo puntu hodeia bi aldagai koantitatibo irudikatzeko diagrama da. Bi aldagaien arteko korrelazioaren nondik norakoak ezagutzea du helburu, baina ez digu kausalitatea zehazteko balio.

Deskribapena

Sakabanatze-diagrama batek aldagaien arteko korrelazio mota batzuk iradoki ditzake konfiantza-tarte jakin batekin. Korrelazioa positiboa (igoera), negatiboa (jaitsiera) edo nulua (aldagaiak ez daude korrelazioan) izan daiteke. Doikuntza-lerro bat marraztu daiteke ("joera-lerroa" ere deitua) aldagaien arteko korrelazioa aztertzeko. Aldagaien arteko korrelaziorako ekuazio bat doikuntza-prozeduren bidez zehaztu daiteke. Korrelazio lineal baterako, doikuntza-prozedura erregresio lineal gisa ezagutzen da, eta denbora mugatu batean irtenbide zuzena bermatzen du.

Dispertsio-grafiko baten alderdirik indartsuenetako bat, ordea, aldagaien arteko erlazio ez-linealak erakusteko duen gaitasuna da. Gainera, datuak erlazio sinpleen nahasketa-eredu baten bidez adierazten badira, erlazio horiek bistakoak dira, eredu gainjarri gisa.

Dispertsio-diagrama kalitatea kontrolatzeko oinarrizko tresnetako bat da. Tresna horien artean daude histograma, Paretoren diagrama, egiaztapen-orria, kontrol-grafikoak, Ishikawaren diagrama eta fluxu-diagrama...

Eraketa

Bi ardatz kartesiarretan, datu multzo bateko aldagai bana kokatzen da. Ondoren, elementu edo banako bakoitzeko puntuak kokatzen ditugu planoan, elementuak aldagaietan hartzen dituen balioen arabera.

Ez du aparteko garrantzirik zein aldagai ezartzen den abzisetan eta zein ordenatuetan, koerlazioa esploratzea bakarrik bada helburua. Baina, bi aldagaietan bata bestearen kausa edo eragilea bada, saiakuntzetan gertatu ohi den bezala, komeni da kausa edo aldagai independentea abzisetan ezartzea.

Adibidea

4 ikasleren matematika eta hizkuntza kalifikazioak dira hauek, hurrenez hurren:

A ikaslea:5,6 B ikaslea:6,7 C ikaslea:7,7 D ikaslea:8,8

Datu hauei dagozkien puntu hodeia hau da:

Aldaerak

3D sakabanatze-diagrama batek aldagai anitzeko datuak bistaratzeko aukera ematen du. Sakabanatze-diagrama honek aldagai eskalar ugari hartzen ditu eta fase-espazioko ardatz desberdinetarako erabiltzen ditu. Aldagaiak konbinatu egiten dira faseko espazioan koordenatuak osatzeko, eta glifoen bidez erakusten dira, eta beste aldagai eskalar bat erabiliz koloreztatzen dira.

Aldagai anitz binaka hartu eta ondoren eratutako sakabanatze diagramak batera jarrita

Hiru dimentsiotako sakabanatze diagramak ere era daitezke baina ez dira ohizkoak.

Aldagai anitzeko datu multzo batean, aldagaiak binaka hartu eta bikote bakoitzeko eratzen diren sakabanatze diagramak batera jartzea interesgarri izaten da, aldagaien arteko loturak esploratzearren.

Kanpo estekak

• Datuak: Q1045782
• Multimedia: Scatterplots / Q1045782