Luisa Landová-Štychová
Luisa Landová-Štychová | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Bizitza | |||||
Jaiotza | Ratboř, 1885eko urtarrilaren 31 | ||||
Herrialdea | Txekoslovakia | ||||
Heriotza | Praga, 1969ko abuztuaren 31 (84 urte) | ||||
Jarduerak | |||||
Jarduerak | politikaria, kazetaria eta astronomoa | ||||
Jasotako sariak | |||||
Sinesmenak eta ideologia | |||||
Alderdi politikoa | Czech National Social Party (en) Txekoslovakiako Alderdi Komunista |
Luisa Landová-Štychová, jaiotzaz Aloisie Vorlíčková (Ratbor, Austria-Hungaria , 1885eko urtarrilaren 31 – Praga, 1969ko abuztuaren 31) txekoslovakiar politikaria, feminista, hezitzailea eta astronomoa zen. 1920an, Diputatuen Ganberarako hautatutako lehen emakumeetako bat izan zen.[1]
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Landová-Štychová 1885ean jaio zen, okindegiko jabe baten alaba zen. Eskola monastiko batean hezi zuten eta negozio-akademia batera joan zen.[2] Ondoren, bitxi-konpainia bateko korrespontsal gisa lan egin zuen Vienan, eta Jaroslav Štych ezagutu zuen.[2] Aitaren negozioaz arduratzeari uko egitean, langile-mugimenduarekin bat egin zuen. Bere abizena aldatu eta Landová jarri zuen (bere amonaren ezkongabetakoa), eta 1912an ezkondu zen Štychekin.
Politikari
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1907an, anarkisten aurkako protestetan parte hartu zuen, eta Txekiar Federazio Anarkista taldeko kide bihurtu zen, iritzi feminista erradikalez hitz eginez. Štychekin batera, Monista Sozialisten Batasuna eta sozialdemokrata sortu zituen 1913an, eta debekatu egin zuten Lehen Mundu Gerran. Txekiar Anarkisten Federazioan ere parte hartu zuen eta poliziaren zaintzapean egon zen gerran. 1918an, anarkistek Txekiar Alderdi Sozial Nazionalean bat egitea erabaki zuten, eta Txekiar Alderdi Sozialista izena hartu zuen.
Landová-Štychová 1918ko urriaren 14an greba orokor bat antolatzen parte hartu zuen, eta independentzia-manifestazio masiboa bihurtu zen. 1918tik 1920ra Revolutionary National Assemblyn kide izan zen. Ondoren, Alderdi Sozialista Txekoslovakiarrerako hautagaia izan zen 1920ko parlamentu-hauteskundeetan, eta parlamenturako hautatutako hamasei emakumeetako bat izan zen.[2] Abortua legeztatzen zuen lege bat onartzen saiatu zen, baina ezin izan zuen behar adinako laguntza lortu. Anarkisten eta Alderdi Sozial Nazionaleko jatorrizko kideen arteko tentsioak lehertu egin ziren,[3] eta 1923ko martxoan Landová-Štychová eta beste hiru partidatik bota zituzten errepublika babesteko lege bat bozkatu ez zutelako. Ondoren, Ganberako aulkitik kendu zuten ekainean.
Kanporatutako anarkistek Langileen Alderdi Sozialista Independentea osatu zuten, eta Landová-Štychovak alderdia ordezkatu zuen Pragako Udalean, Bohualav Vrbenský Vrbensky-ren ordezko gisa. Alderdi berria Txekoslovakiako Alderdi Komunistan batu zen 1925ean, eta Diputatuen Ganberara itzultzeko hautatu zuten 1925eko hauteskundeetan. Parlamentuan 1929ra arte aritu zen.
Astronomo
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Bigarren Mundu Gerraren ondoren, bere jarduera politikoa neurri handi batean eten egin zen, eta Txekoslovakiako Elkarte Astronomikoan sakonago aritu zen. 1945ean bere batzordeko presidenteorde bihurtu zen, eta Říše hvězd hvnaut aldizkari astronomikoaren kontseilu editorialean jardun zuen. 1952tik Jakintza Politiko eta Zientifikoak Zabaltzeko Txekoslovakiar Elkarteko lehendakariordea izan zen, eta 1959an Txekoslovakiako Zientzia Akademiako ohorezko kide izendatu zuten.
Heriotza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Pragan hil zen 1969an abuztuaren 31n, 84 urte zituela.
Sariak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- 1949an, František-Nušl saria jaso zuen.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ «Hasi saioa Facebook-en» Facebook (Noiz kontsultatua: 2022-10-05).
- ↑ a b c Aleš Ziegler (2011) Úloha ţen v prvních československých parlamentních volbách roku 1920, pp85, 90–91, 101
- ↑ (Ingelesez) Dudová, Radka. (2015). Outshoorn, Joyce ed. «Constructing Bodily Citizenship in the Czech Republic» European Women’s Movements and Body Politics: The Struggle for Autonomy (Palgrave Macmillan UK): 22–51. doi: . ISBN 978-1-137-35166-1. (Noiz kontsultatua: 2022-10-05).