Cella (arkitektura)

Tenplu baten oinplanoan *cella* nabarmendua

Cella (latinezko “gela”) arkitektura klasikoan tenplu baten barruko aretoa da. Greziar arkitekturan naos deritzo.

Greziar eta erromatar tenpluak

Maison Carrée (Nîmes) portiko hexastiloaren atzeko aldean du cella.

Greziar eta erromatar tenpluetan, eraikinaren erdian dago cella; cellan gurtzaren edo estatuaren irudia dago (hasierako kristauek "idolo" modura gaitzesten zutena) eta, tenpluaren jainko berezia adierazten du.

Cellak zinopariak jasotzeko mahai bat edo plinto bat izan zezakeen, esaterako zinopari estatuak , harribitxiak, kaskoak, lantzak, geziak eta ezpatak . Metatutako eskaintzak altxor birtual bihurtu zituzten greziar eta erromatarren tenpluak, eta horietako asko altxor publiko gisa erabiltzen ziren antzinatasun klasikoan.

Gela sinple eta laukizuzena da cella, leihorik gabekoa eta ate bat edo sarrera bat du fatxadaren portikoaren kolomadiaren parean. Tenplu handiagoetan cella bi kolomadiren bidez banatu zen, alde banatan korridore bat sortuz. Cellak adyton bat ere izan zezakeen, hots, apaizentzako edo tenpluaren zaintzaileentzako sarrera mugatuko eremua.

Salbuespen gutxi batzuk alde batera utzita, greziar tenpluak diseinu peripteroa zuten, beraz cella oinplanoaren erdialdean kokatzen zen, adibidez Partenoia eta Apoloren tenpluak.

Erromatarrek, aldiz, sasiperiptero ziren tenpluak nahiago zuten, portiko baten atzean cella jarriz, esaterako Maison Carree tenplua.

Venus eta Erromaren tenplua, Hadrianok Erroman eraikia, kanpo peristilo bakun baten barruan bi cela itxi zituen.

Antzinako Egiptoko tenpluak

Antzinako Egiptoko Ptolomeotar dinastian, cella tenpluko sancta sanctorum-en ("ganbera sakratua") barnean ezkutatuta dago, iluntasun osoan, horrela bada, unibertsoaren sorreraren aurreko egoera adierazten du.

Tenplu etruriarrak

Vitruviok ( IV.7 liburua ) dioenez, tenplu etruriarrak (esaterako Portonaccion ) hiru cella zituen, bata bestearen ondoan, fatxadan zutabe bikoitza zituela. Honako hau konfigurazio erabat berria da, Etruria eta Italiako Tirrenian dauden beste eraikin batzuekin alderatuta, hots, cella bakarrekoak edo zutabe gabekoak, Greziakoen eta Ekialdekoen antzekoak.