César Vallejo

César Vallejo
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	César Abraham Vallejo Mendoza
Jaiotza	Santiago de Chuco (en) , 1892ko martxoaren 16a
Herrialdea	Peru
Heriotza	Paris, 1938ko apirilaren 15a (46 urte)
Hobiratze lekua	Montparnasseko hilerria
Familia
Ezkontidea(k)	Georgette Vallejo (en)  (1934 -  1938ko apirilaren 15a)
Hezkuntza
Heziketa	National University of Trujillo (en) National University of San Marcos (en)
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	poeta, antzerkigilea, itzultzailea, kazetaria, saiakeragilea, eleberrigilea, ipuingilea eta idazlea
Lan nabarmenak	ikusi Los heraldos negros (en) El tungsteno (en) Paco Yunque (en) Spain, take this cup from me (en) Trilce (en)
Kidetza	Partido Socialista Peruano
Mugimendua	Abangoardismoa

César Vallejo (Santiago de Chuco, Peru, 1892ko martxoaren 16a - Paris, Frantzia, 1938ko apirilaren 15a) Peruko poeta izan zen. Hego Ameriketako literaturako poeta nagusietakoa da.

Biografia

Mestizoa zen eta bere jatorri apalak eragin handia izan zuen bere bizitzan eta lanetan. Literatura eta zuzenbideko ikasketak egin zituen.

Lehen poema liburuan, Los Heraldos negros (1918, "Mezulari beltzak"), bere obraren gai nagusia izan zirenak agertu zituen: ama eta anaia hiltzeak sortu zion atsekabea eta segurtasun-falta, bizitzaren mugak eta hustasuna, gizonaren ezintasuna gizarte-zapalkuntza eta justizia-eza gainditzeko.

1920an kartzelan sartu zuten hiru hilabetez, amerindiarren aldeko jarduera politikoa zela eta. Espetxean zela hasi zen Trilce poema-bilduma, bere lan nagusietakoa izan zena, idazten; obra horretan, alde batera utzi zuen ohiko erretorika literarioa, eta neologismo, lagunarteko esapide, berrikuntza tipografiko eta irudi erretoriko harrigarriak erabili zituen, gizonaren mugak eta ezintasunak adierazteko baliabide gisa, betiere.

1923an Fábula salvaje ("Istorio basatia") eleberri psikologiko laburra argitaratu ondoren, Parisera joan zen, eta ez zen inoiz sorterrira itzuli, bere herriarekiko lotura inoiz hautsi ez bazuen ere. Parisen, garai hartako intelektual nagusiekin harremanak izan zituen, baina politika-arazoak zirela eta, Madrila erbesteratu zen 1930ean. 1931n, gizartea hobetzeko bidea marxismoa zelakoan, Alderdi Komunistan sartu zen. 1932an Parisa itzuli zen, eta ezkutuan bizi izan zen, harik eta 1936an berriro Espainiara joan zen arte; Espainiako Gerra Zibileko bizikizunetan oinarrituak izan ziren Poemas Humanos (1939, "Giza poemak"), Vallejoren azken poesia-bilduma osatu zuten olerkiak.

Vallejoren beste zenbait lan aipagarri: Escalas melografiadas (1923), El tungsteno (1931, "Tungstenoa"), Paco Yunque (1931), Contra el secreto profesional eta El arte y la revolución (1930etik 1932ra bitartean idatziak, hil ondoren argitaratuak).

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: César Vallejo

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

• Datuak: Q222744
• Multimedia: César Vallejo / Q222744