Edukira joan

Aintzila

Koordenatuak: 43°08′41″N 1°11′43″W / 43.1447°N 1.1953°W / 43.1447; -1.1953
Wikipedia, Entziklopedia askea
Aintzila
 Nafarroa Beherea, Euskal Herria
Herri Barneko etxe tradizional bat, baxenabartar estiloan

Bandera


Armarria

Map
Kokapena
Herrialdea Euskal Herria
Lurraldea Nafarroa Beherea
EskualdeaGarazi
Administrazioa
Estatua Frantzia
Eskualdea Akitania Berria
Departamendua Pirinio Atlantikoak
ElkargoaEuskal Hirigune Elkargoa
BarrutiaBaiona
KantonamenduaEuskal Mendialdea
Izen ofiziala Aincille
Auzapeza
(2008-2026)		Gilbert Oçafrain
(independente)
Posta kodea64220
INSEE kodea64011
Herritarraaintzildar
Kokapena
Koordenatuak43°08′41″N 1°11′43″W / 43.1447°N 1.1953°W / 43.1447; -1.1953
Azalera6,26 km2
Garaiera198-755 metro
Distantzia5,0 km (Donibane Garazitik)
Demografia
Biztanleria114 (2018:  −1)
Dentsitatea19,81 biztanle/km²
Zahartzea[1]% 17,93
Ugalkortasuna[1]‰ 41,87
Ekonomia
Jarduera[1]% 64,86 (2011)
Desberdintasuna[1]% 16,22 (2011)
Langabezia[1]% 0 (2013)
Euskara
Euskaldunak% 71,19 (2010)
Erabilera% 42,1 (2011)


Aintzila[2][a] Euskal Herriko udalerri bat da, Nafarroa Beherea lurraldean kokatuta. Garazi eskualdean dago, Donibane Garazi hiriburutik 5,0 kilometrora. Altuera 198 eta 755 metro artekoa da, eta 6,26 km²-ko azalera hartzen du. 2018. urtean 114 biztanle zituen.

Bertako biztanleak aintzildarrak dira.

Izena

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aintzila beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:

Gainera, toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:

  • Ancibu (1264, 1309)[4]
  • Ancivil (1291, 1292)[4]
  • Ancil (1304, 1344)[4]
  • Ançill (1307)[4]
  • Ancibiu (1350)[4]
  • Aincile (XVIII. mendea)[5]
  • Ancille (1801)[6]

Etimologia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aintzila izena Aintzibil izenaren uzkurduratik dator, eta, aldi berean, aintz ("aintzir") eta ibil (garai batean "biribil") hitzen elkarketak osatzen du.[4]

Geografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aintzila Beherobiko ibarran dago.

Mugakideak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 Donazaharre
Zaro Ahatsa-Altzieta-Bazkazane
Mendebaldea
   Aintzila  
Ekialdea
Eiheralarre Ezterenzubi

Klima

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
    Datu klimatikoak (Irulegi, 1981-2010)    
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 24.8 27.0 30.0 32.6 35.0 40.0 41.0 42.0 39.2 34.0 27.0 26.0 42.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 11.9 12.9 15.6 17.1 20.8 23.7 25.9 26.2 24.4 20.5 15.2 12.5 18.9
Batez besteko tenperatura (ºC) 7.5 8.0 10.3 11.7 15.2 18.2 20.3 20.5 18.3 15.3 10.6 8.3 13.7
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 3.0 3.2 5.0 6.4 9.7 12.7 14.7 14.8 12.3 10.1 6.0 4.0 8.5
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) -15.4 -10.5 -9.5 -3.2 -0.2 2.8 5.8 4.0 2.0 -2.5 -8.5 -9.8 -15.4
Batez besteko prezipitazioa (mm) 146.0 129.8 124.7 139.3 106.9 77.0 65.6 76.1 92.5 112.1 164.8 153.4 1398.2
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) 96.7 115.5 128.9 78.8 70.1 66.2 103.2 80.3 69.3 88.1 124.1 110.2 128.9
Iturria: Frantziako klimatologia zerbitzua[7]

Etxeak eta auzoak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Plaza
  • Gamaberria
  • Etxeberrigaraia
  • Ezponda
  • Goihenetxea
  • Jauregiborda
  • Bentaberria
  • Xiranberroa
  • Basaburua
  • Handiaga
  • Ahadoa
  • Aintzilsarria

Historia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Donejakue Bidea egiten zenbiltzan erromesak zaintzeko ospitalea egon zen bertan. Gainera, 1691ko euskarazko inskripzioa duen gurutzea dago bertan.

Aintzila lurraldearen zati bat, Ahatsa-Altzieta-Bazkazane, Buztintze-Hiriberri, Zaro, Lekunberri, Mendibe, Donazaharre eta Eiheralarre lurraldeen zati batekin batera, banandu egin zen Ezterenzubi udalerri berriaren zati izateko 1842ko ekainaren 11an.[8]

Demografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851 1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896 1901
416 297 413 344 558 590 423 362 341 336 303 301 320 307 270 260 241 227 217
1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954 1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2011 2016 2018
232 211 191 187 193 183 176 168 146 123 136 113 110 103 118 130 118 114
Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Ekonomia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Udalerriko ekonomiaren oinarria laborantza da, eta Irulegiko Arnoa jatorri-izendapena duen ardoa ekoizteko sor-markaren barruan dago.

Politika

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Auzapezak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hasiera Amaiera Auzapeza Alderdia
1995 2008 Jean Franzaistegi
2008 karguan Gilbert Oçafrain
falta diren datuak osatu egin behar dira

Erakunde publikoak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2017ko urtarrilaren 1era arte, Aintzila Garazi-Baigorri herri elkargoaren kide zen. Une horretatik aurrera, sortu berria zen Euskal Hirigune Elkargoaren parte izatera pasa zen.[9]

Euskara

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Luis Luziano Bonapartek, 1869an, Garazi eskualdeko herri guztiak sailkatu zituen, Arnegi izan ezik, ekialdeko behe-nafarrera euskalkian, Amiküze eta Oztibarre eskualdetan hitz egiten zena.[10]

Koldo Zuazok, 2010ean, Aintzilak nafar-lapurtera euskalkian sailkatu zituen.[11]

Ondasun nabarmenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aintzildar ospetsuak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Irudiak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Herriko etxea
    Herriko etxea
  • Bide-gurutzea
    Bide-gurutzea
  • Jasokuntzeko eliza
    Jasokuntzeko eliza
  • Hilerri-gurutzea
    Hilerri-gurutzea
  • Elizako barnealdea
    Elizako barnealdea
  • Doñanako beiratea
    Doñanako beiratea

Oharrak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ /a.ints̻iʎa/ ahoskatua (laguntza)

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ a b c d e Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. ↑ Euskaltzaindia. 122. araua: Nafarroa Behereko herri izendegia. .
  3. ↑ Jobbé-Duval, Brigitte. (2009). Dictionnaire des noms de lieux des Pyrénées-Atlantiques. Archives & Culture ISBN 978-2-35077-151-9. PMC 466662204. (Noiz kontsultatua: 2021-05-17).
  4. ↑ a b c d e f Orpustan, Jean-Baptiste. (2006). Nouvelle toponymie basque : noms des pays, vallées, communes et hameaux historiques de Labourd, Basse-Navarre et Soule. (Éd. entièrement rev. et corr. argitaraldia) Presses universitaires de Bordeaux ISBN 2-86781-396-4. PMC 72757865. (Noiz kontsultatua: 2021-05-17).
  5. ↑ (Frantsesez) Raymond, Paul. (1863). Dictionnaire topographique du département des Basses-Pyrénées. Impr. impériale (Noiz kontsultatua: 2021-05-17).
  6. ↑ Don Jose Yanguas Miranda jaunek argitaratu izenak
  7. ↑ Irulegiko estazioko balio klimatologikoak. Frantziako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
  8. ↑ (Frantsesez) texte, France Auteur du. (1842-01). «Frantziar Errepublikako legeak» Gallica (Noiz kontsultatua: 2021-06-27).
  9. ↑ Instituzioaren behar gorria. 2015eko urriaren 11. Argia.com
  10. ↑ Luis Luziano Bonaparte. Carte des Sept Provinces Basques, montrant la delimitation actuelle de l´euscara, et ses divisions en dialectes, sous-dialectes et varietés, 1863.
  11. ↑ Koldo Zuazo. El euskera y sus dialectos. Alberdania, 2010.

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Aintzila&oldid=8622514"(e)tik eskuratuta