A hepatitisa gaixotasun infekziosoa da, A hepatitisaren birusak sortua, gibelari kalte egiten diona. Beste hepatitis birikoen aldean (B eta C hepatitis), A hepatitisa ez da kronikoa, gaixoaren immunitate-sistemak birus patogenoa denboraren poderioz akabatzen baitu.
A hepatitisa Pikornabirus familiako birus batek eragiten du. Birus hauek RNA dute material genetikoa, kapside ikosaedriko batek babestua [1]. Harizpi bakarreko RNA birusa da, polaritate positibokoa.
Pikornabirus taldearen barnean bi birus mota daude: enterobirusak eta errinobirusak. Lehenengoek digestio-aparatuan sortzen dituzte gaitzak, eta bigarrengoek eztarrian eta sudurrean. A hepatitisaren birusa, hain zuzen, enterobirusen kategorian sailkatzen da.
A hepatitisaren hedapena munduan zehar. Gorriz: %8 baino gehiagoko prebalentzia; laranjaz: %2 eta %7-ren artekoa; grisez: %2 baino gutxiagoko prebalentzia
Gaitza gorotz-aho bidetik harrapatzen da. Hots, gorotzez kutsatutako urak edo janariak hartzerakoan.
A motako hepatitisa transmititzen duten janari garrantzitsuenak itsaskiak dira, giza gorotzekin kutsatuta daudenean [2]. Itsaski gordinak edo arin kozinatuak dira arriskutsuenak. Garapen bidean dauden herrialdeetan gaitzaren prebalentzia altuagoa da, higiene baldintza kaskarragoak dituztelako eta hondakin-uren tratamendua edo edateko uren araztegiak urriak direlako.
Banakako kasuak dira ohikoenak, baina tarteka gaitza agerraldi moduan azaltzen da, pertsona batzuk batera gaixotzen direnean (adibidez, janari edo ur kutsatu bera hartzerakoan). Haurtzaindegietan ere umeen arteko kutsapena errazagoa da.
Umeak eta gazteak jotzen ditu batik bat A hepatitisaren birusak, batez ere garatze-bidean dauden herrialdeetan. Helduengan gaitzaren kasuak urriagoak dira.
Uzki-ahoko motako sexu-harremanetan ere harrapatu daiteke gaitza.
Ahotik sartu ondoren, birusa digestio-aparatutik odolera pasatzen da, eta hortik gibelera iristen da. Bertan erreplikatzen da.[1] Birusa behazunetik, hasieran, eta gorozkietatik gero kanporatzen da.
Birusak hepatozitoak kaltetzen ditu, eta ikterizia eta gaitzaren ohiko sintomak eragiten ditu. Gibela handitu eta biguntzen da, eta bilirrubina eta gibeleko entzimen odol-kontzentrazioa igotzen da [3]
Gaixotasuna batzuetan subklinikoa da, hots, ez du inongo sintomarik eragiten [4]. Hori ume txikiengan gertatu ohi da. Lehenengo fase batean, sintoma ohikoenak sukarra, astenia, goragaleak eta ondoeza dira. Gero, ikterizia agertzen da (larruazala eta begiak horitzen dira, eta gernua ilundu egiten da). Infektatutako hepatozitoek behazun-pigmentuaren ekoizpena sustatzean agertzen da ikterizia. Gorozkiak argiagoak dira, eta eskuineko hipokondrioan mina ager daiteke.
Sintoma klinikoek eta transaminasen odol-mailak diagnostikorako zantzuak ematen dituzte. Diagnostiko zuzena birusaren aurkako antigorputzak gaixoaren odolean bilatzean egiten da (M immunoglobulinaren odol-maila asko igotzen da gaitzaren fase akutuan)
Gaitza pasatuta, immunitate-sistemak betiko immunitatea ematen duten antigorputzak ekoiztu ditu.
A hepatitisaren aurkako txertoa dago, hiru dositan ematen dena. Hildako birusez osatuta dago. Txertoaz gain, immunitate laburragoa ematen duen immunoglobulina bat dago, arrisku handiko herrialdeetara joaten direnei epe laburreko babesa ematen diena.
Ez dago gaitza sendatzen duen tratamendu berezirik. Gaixoak atsedena hartu behar du eta ondoeza eta sukarraren aurkako botikak hartu. Alkoholaren kontsumoa baztertu behar da. Kasu ia guztietan immunitate-sistema gaitzari gailentzen zaio aste gutxi batzuen ostean.
Datuak: Q157661
Multimedia: Hepatitis A / Q157661