Λογοθεραπεία
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τις διαταραχές λόγου, φωνής ομιλίας και μάσησης – κατάποσης σε παιδιά και ενήλικες, όποια κι αν είναι η αιτία αυτών των διαταραχών: νευρολογική, εξελικτική ή λειτουργική. Αποσκοπεί στην ανάπτυξη της εξωλεκτικής και λεκτικής επικοινωνίας, την καθαρότητα της ομιλίας και της φωνής και στην παραγωγή λόγου των βαρήκοων.
Στάδια φυσιολογικής εξελικτικής ανάπτυξης του λόγου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Έως 12 μηνών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το μωρό αντιδρά στους ήχους
- Κάνει βλεμματική επαφή.
- Αναγνωρίζει τη φωνή της μητέρας του.
- Χαμογελά όταν του μιλάτε.
- Ανταποκρίνεται στο όνομά του.
- Γυρίζει το κεφάλι του προς την πηγή των ήχων.
- Διαθέτει κάποιο βασικό λεξιλόγιο.
Έως 2 χρονών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το λεξιλόγιό του διαθέτει 20-50 λέξεις.
- Υπακούει σε απλές εντολές.
- Χρησιμοποιεί δύο λέξεις για να σχηματίσει φράσεις.
- Χρησιμοποιεί συμβολικά διάφορα παιχνίδια (π.χ τάισμα μωρού κ.α).
Έως 3 χρονών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Απαντάει σε ερωτήσεις.
- Κάνει απλές προτάσεις.
- Μπορεί να παρακολουθήσει ένα διάλογο.
- Του αρέσουν τα παραμύθια και τα παρακολουθεί με ευκολία.
- Κάνει ερωτήσεις.
Έως 4 χρονών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Απαντάει σε όλα τα είδη ερωτήσεων.
- Γίνεται κατανοητό και από ανθρώπους που δεν γνωρίζει.
- Η ομιλία του πλησιάζει περισσότερο σε αυτή των ενηλίκων όσον αφορά τη γραμματική και το συντακτικό.
- Διηγείται τις εμπειρίες του.
Είναι γεγονός ότι κάθε παιδί είναι διαφορετικό και γι’ αυτό μπορεί να υπάρξει κάποια διακύμανση σχετικά με το χρόνο που κατακτά κάποια δεξιότητα, ωστόσο ο μέσος όρος σημαίνει κάτι και ειδικά αν έχει περάσει εξάμηνο και το παιδί δεν παρουσιάζει πρόοδο, τότε θα πρέπει να υπάρξει προβληματισμός.
Διαταραχές λόγου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα],Φαινομενολογικά θα μπορούσαμε να έχουμε την παρακάτω ταξινόμηση των διαταραχών του λόγου:
- Διαταραχές άρθρωσης (δυσαρθρίες, δυσλαλίες)
- Διαταραχές ρυθμού της ομιλίας (λογονευρώσεις, ταχυλαλίες, βραδυλαλίες, τραυλισμός)
- Μερικές ή ολικές διαταραχές προφορικής έκφρασης (κωφαλαλία, αλαλία, υστερική αλαλία)
- Φωνητικές ανωμαλίες (αφωνία, δυσφωνίες, ρινολαλίες)
- Ανωμαλίες κατανόησης και έκφρασης (αφασίες, νευρολογικές διαταραχές, εγκεφαλικές κακώσεις)
- Γραμματικές/συντακτικές ανωμαλίες
- Διαταραχές γραφής/ανάγνωσης - δυσκολία του παιδιού στο να μπορέσει να γράψει γράμματα, ή λέξεις, την περίληψη του κείμενου, να αναπτύξει ένα θέμα να γράψει μια ιστορία ή μια έκθεση. Επίσης μπερδεύει τα γράμματα και δυσκολία στο να διαβάσει κάτι, δυσκολία το να κατανοήση το νόημα ενός κειμένου .
- Μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία, δυσορθογραφία, δυσαριθμησία, υπερκινητικότητα, σύνδρομο ελλειματικής προσοχής)
Τραυλισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ως τραυλισμός χαρακτηρίζεται η διαταραχή στη ροή του λόγου και εμφανίζεται με ασυντόνιστες κινήσεις του μυϊκού συστήματος, της αναπνοής, της φωνής και της άρθρωσης, ενώ παρουσιάζεται στην αρχή ή τη μέση του λόγου σαν επανάληψη συλλαβών, φθόγγων και λέξεων ή σαν ένα επίμονο κόμπιασμα σε έναν φθόγγο.
Δεν έχει εξηγηθεί ακόμα σαφώς η αιτία του, που πιθανότατα είναι ο συνδυασμός διαφόρων παραγόντων και φαινομένων παρά ένας απλός παράγοντας, μια απλή αιτία. Οι παράγοντες αυτοί μπορεί να είναι γενετικοί ή περιβαλλοντικοί, όπως προβλήματα στο σπίτι, άγχος, προβλήματα στο σχολείο.
Συνήθως κάνει την εμφάνιση του στην παιδική ηλικία, μεταξύ τριών και πέντε ετών και στο μέγιστο των περιπτώσεων νωρίτερα της συμπλήρωσης των οκτώ ετών. Πέντε στα εκατό παιδιά θα παρουσιάσουν έναν τραυλισμό σε κάποια στιγμή της ζωής τους, αλλά τα περισσότερα περιστατικά θεραπεύονται ενώ μόνο το 1% των ενηλίκων τραυλίζει. Ο τραυλισμός είναι 4 φορές συχνότερος στα αγόρια από ότι στα κορίτσια. Επίσης οικογένεια που έχει άτομο που τραυλίζει έχει αυξημένες πιθανότητες να παρουσιαστεί το ίδιο πρόβλημα και σε άλλα μέλη της.
Πότε είναι φυσιολογικός ο τραυλισμός; Σε κάποιο βαθμό «φυσιολογικές» δυσρυθμίες εμφανίζονται στην ομιλία μικρών παιδιών κατά τη διάρκεια της γλωσσικής και φωνολογικής τους ανάπτυξης. Καθώς οι αρθρωτικές και γλωσσικές ικανότητες των παιδιών εξελίσσονται με την ηλικία και την πάροδο του χρόνου, το ίδιο συμβαίνει και με την εύρυθμη ομιλία. Επομένως, για μικρά παιδιά τα οποία εμφανίζουν δυσρυθμίες στην ομιλία τους είναι κάποιες φορές δύσκολο να καθοριστεί, εάν αυτές είναι «φυσιολογικές» ή εάν αποτελούν χαρακτηριστικά τραυλισμού.
Ο ρόλος του λογοπαιδικού
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο λογοπαιδικός είναι ο επιστήμονας που ενημερώνει, αξιολογεί και ενισχύει τις δεξιότητες του λόγου, ενώ παράλληλα προσπαθεί να αποτρέψει την επιδείνωση των δυσλειτουργιών που επιφέρουν οι νευρολογικές αυτές παθήσεις που εκδηλώνονται σε παιδιά και ενήλικες.
Μαθησιακές δυσκολίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σήμερα, ο όρος «μαθησιακές δυσκολίες» χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα αρκετά μεγάλο σύνολο διαταραχών που μειώνουν την ικανότητα ενός ατόμου να επικοινωνήσει ή να μάθει.
Ο όρος «μαθησιακές δυσκολίες» πρωτοεμφανίστηκε το 1962 στην βιβλιογραφία της ειδικής αγωγής από τον Samuel Kirk (Hammill, 1990). Από τότε έχει αναπτυχθεί ένα μεγάλο σύνολο ορισμών ανάλογα με την κυρίαρχη αντίληψη κάθε εποχής σχετικά με τη φύση των μαθησιακών δυσκολιών. Πρόκειται για μια διαδικασία που δεν έχει περατωθεί ακόμη αφού η επιστημονική κοινότητα βρίσκεται σε μια διαρκή προσπάθεια για βελτίωση του ορισμού.
Σύμφωνα πάντως με έναν ευρέως αποδεκτό από την επιστημονική κοινότητα ορισμό, “οι μαθησιακές δυσκολίες είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε μια ανομοιογενή ομάδα διαταραχών οι οποίες εκδηλώνονται με σημαντικές δυσκολίες στην πρόσκτηση και χρήση ικανοτήτων ακρόασης, ομιλίας, ανάγνωσης, γραφής, συλλογισμού ή μαθηματικών ικανοτήτων. Οι διαταραχές αυτές είναι εγγενείς στο άτομο και αποδίδονται σε δυσλειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος και μπορεί να υπάρχουν σε όλη τη διάρκεια της ζωής. Προβλήματα σε συμπεριφορές αυτοελέγχου, κοινωνικής αντίληψης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης μπορεί να συνυπάρχουν με τις μαθησιακές δυσκολίες, αλλά δεν συνιστούν από μόνα τους μαθησιακές δυσκολίες. “(Hammill, 1990).
Φωνολογική Επίγνωση[1]
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μελέτες έχουν δείξει ότι σε πολλά παιδιά οι αναγνωστικές δυσκολίες μπορούν να αποτραπούν, εάν διαγνωσθούν νωρίς τα ελλείμματα στον τομέα των φωνολογικών δεξιοτήτων και εφαρμοστεί εξατομικευμένη παρέμβαση για την ανάπτυξη αυτών των δεξιοτήτων.
Οι Φωνολογικές δεξιότητες αναπτύσσονται με μια προβλέψιμη πρόοδο. Αυτή η έννοια είναι σημαντική, δεδομένου ότι παρέχει τη βάση για τη διαδικασία της αλληλουχίας από το εύκολο στο πιο δύσκολο. Η πυραμίδα περιγράφει τα στάδια των διαβαθμισμένων επιπέδων. Βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη της φωνολογικής επίγνωσης είναι οι δεξιότητες της ακρόασης.
- 1ο Στάδιο Εντοπισμός /Αναγνώριση Ρίμα: Αναγνώριση /εντοπισμός ομοιοκαταληξίας (προσδιορισμός ίδιου ή διαφορετικού)
- 2ο Στάδιο Λεξική/ Προτασιακή Επίγνωση: Εντοπισμός, αναγνώριση και παρακολούθηση των λέξεων στις προτάσεις. Σημείωση: Αυτή η σημασιολογική γλωσσική δεξιότητα είναι η λιγότερο προβλέψιμη προϋπόθεση της ανάγνωσης από τις δεξιότητες που ακολουθούν και λιγότερο σημαντική για να διδαχτεί άμεσα. Δεν είναι τόσο φωνολογική δεξιότητα όσο μια σημασιολογική έννοια των γλωσσικών δεξιοτήτων.
- 3ο Στάδιο Συλλαβική Επίγνωση: Εντοπισμός, αναγνώριση, εύρεση, κατάτμηση, συγκερασμός και χειρισμός των συλλαβών σε όλες τις θέσεις (αρχική, τελική και μεσαία) μέσα στη λέξη.
- 4ο Στάδιο Παραγωγή Ρίμας: Εύρεση λέξεων που ομοιοκαταληκτούν (κοινά τελικά τμήματα λέξεων)
- 5ο Στάδιο Φωνημική Επίγνωση: Εντοπισμός, αναγνώριση, εύρεση, κατάτμηση, συγκερασμός και χειρισμός των φωνημάτων σε όλες τις θέσεις (αρχική, τελική και μεσαία) μέσα στη λέξη.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «"Φωνολογική Επίγνωση" – Πακέτο 4 eBooks». Upbility GR. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2021.