Μετάβαση στο περιεχόμενο

Δολομίτες

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 46°26′N 11°51′E / 46.433°N 11.850°E / 46.433; 11.850

Αυτό το λήμμα αφορά την οροσειρά. Για τα πετρώματα, δείτε: Δολομίτης.
Δολομίτες
Χάρτης
Ύψος3.343 μέτρα
ΟροσειράΝότιες ασβεστολιθικές Άλπεις
ΧώρεςΙταλία
wikidata (π • σ • ε )
Μνημείο Παγκόσμιας
Κληρονομιάς της UNESCO
Δολομίτες
Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ.
Χάρτης
Χώρα μέλοςΙταλία
Κριτήριαvii, viii
Ταυτότητα[ 1237]
Ιστορικό εγγραφής
Εγγραφή2009 (33 συνεδρίαση)

Οι Δολομίτες (Dolomiti, Dolomites, Dolomiten, Dołomiti, Dolomitis) είναι οροσειρά στη βορειοανατολική Ιταλία, τμήμα των Άλπεων. Ένα εθνικό πάρκο και πολλά τοπικά πάρκα απλώνονται στην περιοχή. Τον Αύγουστο του 2009 (33η συνεδρίαση), οι Δολομίτες ανακηρύχθηκαν Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς[1].

Ετυμολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το όνομα "Δολομίτες" προέρχεται από τον διάσημο Γάλλο ορυκτολόγο Ντεοντά Ντολομιέ, τον πρώτο που περιέγραψε τον δολομίτη, έναν τύπο πετρώματος που απέδωσε τα χαρακτηριστικά σχήματα και χρώματα αυτών των βουνών. Παλαιότερα ονομάζονταν "χλωμά βουνά"[2] και απέκτησαν το όνομα με το οποίο είναι γνωστά σήμερα κατά τον 19ο αιώνα.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η γραμμή ανάμεσα στις αυστροουγγρικές και τις ιταλικές δυνάμεις διέτρεχε τους Δολομίτες. Υπάρχουν σήμερα ανοικτά πολεμικά μουσεία στο Τσίνκουε Τόρρι (Πέντε Πύργοι) και στο όρος Λαγκατζούοϊ[3]. Πολλοί επισκέπτονται τους Δολομίτες για να σκαρφαλώσουν τη Βία Φεράτα, προστατευμένη διαδρομή ήδη από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Πολλά ορεινά μονοπάτια διατρέχουν τους Δολομίτες, που ονομάζονται "alte vie" (ορεινά μονοπάτια). Αυτά τα μονοπάτια είναι αριθμημένα από το 1 έως το 8, περνούν από αρκετά καταφύγια και απαιτούν τουλάχιστον μία εβδομάδα διάσχισης. Η πρώτη και πιθανώς γνωστότερη είναι το Ορεινό μονοπάτι 1[4].

Γεωγραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η περιοχή διαιρείται σε δυτικούς και ανατολικούς Δολομίτες και διαχωρίζεται από μία γραμμή που ακολουθεί τον άξονα κοιλάδα Μπάντια - Πέρασμα Καμπολόνγκο – κοιλάδα Κορντέβολλε. Σχηματίζουν τμήμα των Νότιων Ασβεστολιθικών Άλπεων και εκτείνονται από τον ποταμό Αδίγη δυτικά έως τον ποταμό Πιάβε ανατολικά. Τα βόρεια και νότια σύνορα καθορίζονται από την κοιλάδα Πούστερ και την κοιλάδα Σουγκάνα. Οι Δολομίτες μοιράζονται εξίσου μεταξύ των περιφερειών Μπελλούνο, Νότιο Τιρόλο και Τρεντίνο.

Υπάρχουν επίσης ομάδες βουνών με παρόμοια γεωλογική δομή που απλώνονται πέρα από τον ποταμό Πιάβε ανατολικά – Ντολομίτι ντ'Ολτρεπιάβε και πέρα από τον ποταμό Άντιτζε δυτικά – Ομάδα Μπρέντα (δυτικοί Δολομίτες). Υπάρχει επίσης μια μικρότερη ομάδα Piccole Dolomiti (Μικροί Δολομίτες) μεταξύ των επαρχιών του Τρεντίνο, της Βερόνα και της Βιτσέντζα[5].

Όσον αφορά στο κλίμα ποικίλει, εξαιτίας της αλλαγής του μέσου υψομέτρου, αλλά χαρακτηρίζεται κυρίως αλπικό με ψυχρό χειμώνα και ήπιο καλοκαίρι. Τα πρότυπα κατακρήμνισης είναι επίσης τυπικά του αλπικού κλίματος. Η προχωρημένη άνοιξη και το καλοκαίρι είναι η κύρια περίοδος βροχοπτώσεων με κορύφωση τον Ιούλιο και δευτερεύουσα το φθινόπωρο με έξαρση τον Νοέμβριο. Η χιονόπτωση στα υψίπεδα ξεκινά τον Δεκέμβριο και κρατάει μέχρι τον Απρίλιο και η μέση πυκνότητα χιονιού 50-100 cm. Η μέση ετήσια θερμοκρασία φτάνει τους 6°C[5].

Σύγχρονη ταξινόμηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με τη σύγχρονη ταξινόμηση, οι Δολομίτες χωρίζονται στις παρακάτω ομάδες βουνών:

Γεωλογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από γεωλογικής άποψης οι Δολομίτες ανήκουν στις νότιες Άλπεις, τμήμα του αφρικανικού ηπειρωτικού ορίου. Οι προεξέχοντες βράχοι είναι ιζηματογενείς κυρίως και προέρχονται από τα ιζήματα των θερμών θαλασσών της μέσης Τριασικής, διαμορφώνοντας και τη μέση ηλικία των πετρωμάτων της οροσειράς. Κατά τη Μέση Τριασική (Λαδίνια) η περιοχή παρουσίασε έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα και εκροή μάγματος, για να αρχίσει η διαμόρφωση της οροσειράς στην Ύστερη Τριασική (Νόρια) και να ολοκληρωθεί με τη διαδικασία της ορογένεσης κατά τη Μειόκαινο της Νεογενούς στο βόρειο ημισφαίριο.[5]

Τουρισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τουριστική Μέκκα, οι Δολομίτες είναι γνωστοί για το χειμερινό σκι και την ορειβασία, την πεζοπορία και την αναρρίχηση που προσφέρουν. Η ελεύθερη αναρρίχηση υπήρξε παράδοση στους Δολομίτες από το 1887, όταν ο 17χρονος Γκέοργκ Βίνκλερ έκανε με ελεύθερη μοναχική αναρρίχηση τη Βαγιολετούρμε[6]. Τα μεγάλα κέντρα αναρρίχησης περιλαμβάνουν: τη Ρόκκα Πιετόρε κατά μήκος του παγετώνα Μαρμολάντα, στα σύνορα Τρεντίνο και Βένετο, τις μικρές πόλεις Αλλέγκε, Φαλκάντε, Αουρόντζο, Κορτίνα ντ'Αμπέτσο και τα χωριά Αράμπα, Ουρτίτζεϊ και Σαν Μαρτίνο ντι Καστρότσα.

Άλλοι χαρακτηριστικοί τόποι είναι:

Μείζονες κορυφές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ομάδα Τοφάνε
Χειμερινή άποψη, Ομάδα Σέλλα
Βαγιολετούρμε
Όνομα μέτρα πόδια Όνομα μέτρα πόδια
Μαρμολάντα 3.343 10.968 Πάλα ντι Σαν Μαρτίνο 2.982 9.831
Αντελάο 3.264 10.706 Ροζενγκαρτενσπίτσε / Κατινάτσιο 2.981 9.781
Τοφάνα ντι Μέτζο 3.241 10.633 Μαρμαρόλε 2.961 9.715
Πούντα Σοράπις 3.229 10.594 Τσίμα ντι Φραντούστα 2.941 9.649
Μόντε Τσιβέττα 3.220 10.564 Μόντε Ανιέρ 2.872 9.416
Βερνέλ 3.145 10.319 Φερμεντάτουρμ 2.867 9.407
Όρος Κρίσταλλο 3.221 10.568 Τσίμα ντ'Άστρα 2.848 9.344
Τσίμα ντι Βετσάνα 3.192 10.470 Τσίμα ντι Κανάλι 2.846 9.338
Τσίμον ντέλλα Πάλα 3.184 10.453 Κρόντα Γκράντε 2.839 9.315
Λανγκόφελ / Σασολούνγκο 3.181 10.427 Βαγιολέτουρμ / Τόρρι ντελ Βαγιολέτ 2.821 9.256
Πέλμο 3.169 10.397 Σας Μαόρ 2.816 9.239
Ντραϊσουστερσπίτζε 3.162 10.375 Τσίμα ντι Μπαλ 2.783 9.131
Πιτζ Μποέ (Ομάδα Σέλλα) 3.152 10.342 Τσίμα ντέλλα Μαντόνα 2.751 9.026
Κρόντα Ρόσα 3.148 10.329 Ροζέττα 2.741 8.993
Πιτζ Ποπένα 3.143 10.312 Κρόντα ντα Λάγκο 2.716 8.911
Γκρομανσπίτσε (Λανγκόφελ) 3.126 10.256 Σέντραλ Γκρασλαϊτενσπίτσε 2.705 8.875
Ζβελφερκόφελ 3.094 10.151 Σλερν 2.,562 8.406
Ελφερκόφελ 3.092 10.144 Σάσο ντι Μουρ 2.554 8.380
Σας Ριγκέ 3.025 9.925 Τσίμα ντέλλε Ντόντιτσι 2.338 7.671
Κεσελκόγκελ (Ροζενγκάρτεν) 3.004 9.856 Πόντε Παβιόνε 2.336 7.664
Τρε Τσίμε ντι Λαβαρέντο 2.999 9.839 Τσίμα Παλόν 2.239 7.346
Φουνφινγκερσπίτσε 2.997 9.833 Τσίμα ντι Πόστα 2.235 7.333

Μείζονα Περάσματα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Λανγκόφελ
Πέρασμα Πορντόι
Πέρασμα Φαλζαρέγκο
Πέρασμα Γκαρντένα
Όνομα μέτρα πόδια
Πέρασμα Ομπρέττα (Καμπιτέλλο > Καπρίλε), πεζοπορικό μονοπάτι 2.738 8.983
Λανγκόφελγιοχ (Κοιλάδα Γκρέντεν > Καμπιτέλλο), πεζοπορικό μονοπάτι 2.683 8.803
Τσάγκεργιοχ (Καρέρσι > Χαράδρα Βάγιολετ), πεζοπορικό μονοπάτι 2.644 8.675
Πέρασμα Γκρασλάιτεν (Χαράδρα Βάγιολετ > Χαράδρα Γκρασλάιτεν), πεζοπορικό μονοπάτι 2.597 8.521
Πέρασμα Πραβιτάλε (Υψίπεδο Ροζέττα > Πραβιτάλε Γλεν), πεζοπορικό μονοπάτι 2.580 8.465
Πέρασμα Κομέλλε (Υψίπεδο Ροζέττα > Τσεντσενίγκε), πεζοπορικό μονοπάτι 2.579 8.462
Πέρασμα Ροζέττα (Σαν Μαρτίνο ντι Καστρότσα > Υψίπεδο Ροζέττα), πεζοπορικό μονοπάτι 2.573 8.442
Πέρασμα Βαγιολέτ (Τιρς > Χαράδρα Βαγιολέτ), πεζοπορικό μονοπάτι 2.549 8.363
Πέρασμα Κανάλι (Πριμιέρο > Αγκόρντο), πεζοπορικό μονοπάτι 2.497 8.193
Τιερσέραλπλιοχ (Καμπιτέλλο > Τιρς), πεζοπορικό μονοπάτι 2.455 8.055
Πέρασμα Μπαλ (Σαν Μαρτίνο ντι Καστρότσα > Χαράδρα Πραβιτάλε), πεζοπορικό μονοπάτι 2.450 8.038
Φορτσέλλα ντι Τζιράλμπα (Σέστο > Αουρόντζο), πεζοπορικό μονοπάτι 2,436 7,992
Κολ ντέι Μπος (Χαράδρα Φαλτζαρέγκο > Χαράδρα Τραβερνάτζες), πεζοπορικό μονοπάτι 2.313 7.589
Φορτσέλλα Γκράντε (Σαν Βίτο > Αουρόντζο), πεζοπορικό μονοπάτι 2.262 7.422
Πέρασμα Πορντόι (Αράμπα > Βαλ ντι Φάσα), δρόμος 2.250 7.382
Πέρασμα Σέλλα (Βαλ Γκαρντένα > Βαλ ντι Φάσα), δρόμος 2.244 7.362
Πέρασμα Τζιάου (Κορτίνα ντ'Αμπέτσο > Βαλ Φιορεντίνα), δρόμος 2.236 7.336
Πέρασμα Τρε Σάσι (Κορτίνα ντ'Αμπέτσο > Σεντ Κάσιαν), πεζοπορικό μονοπάτι 2.199 7.215
Πέρασμα Βαλπαρόλα (Κορτίνα ντ'Αμπέτσο > Σεντ Κάσιαν), δρόμος 2.168 7.113
Μαλνετγιόχ (Κοιλάδα Άνω Ντούρον > Σάισερ Αλπ), πεζοπορικό μονοπάτι 2.168 7,113
Πέρασμα Γκαρντένα (Βαλ Γκαρντένα > Κόλφουσγκ), δρόμος 2.121 6.959
Πέρασμα Φαλτζαρέγκο (Καπρίλε > Κορτίνα ντ'Αμπέτσο), δρόμος 2.117 6.946
Πέρασμα Φεντάγια (Βαλ ντι Φάσα > Καπρίλε), μονοπάτι ιππασίας 2.046 6.713
Πέρασμα; Βάλλες (Πανεβέγκιο > Φαλκάντε), δρόμος 2.032 6.667
Βούρτσγιοχ (Άισακταλ > Βαλ Μπάντια), δρόμος 2.003 6.572
Πέρασμα Ρολ (Πρεντάτσο > Σαν Μαρτίνο ντι Καστρότσα και Πριμιέρο), δρόμος 1.984 6.509
Φορτσέλλα Φοράντα (Καπρίλε > Σαν Βίτο), μονοπάτι ιππασίας 1.975 6.480
Πέρασμα Σαν Πελεγκρίνο (Μοένα > Τσεντσενίγκε), δρόμος 1.910 6.267
Πέρασμα Καμπολόνγκο (Κορβάρα > Αράμπα), δρόμος 1.875 6.152
Φορτσέλλα ντ'Αλλέγκε (Αλέγκε > Χαράδρα Ζόλντο), πεζοπορικό μονοπάτι 1.820 5.971
Πέρασμα Τρε Κρότσι (Κορτίνα > Αουρόντζο), δρόμος 1.808 5.932
Πέρασμα Φούρκελ (Μαρέο > Βαλντάορα), δρόμος 1.759 5.771
Κάρερπας ή Πέρασμα Κοσταλούνγκα (Βελσχνόφεν > Βίγκο ντι Φάσσα), δρόμος 1.753 5.751
Κροϊτσμπέργκπας ή Πέρασμα Μόντε Κρότσε (Ίνιχεν και Σέστο (Ιταλία)|Σέστο > Κοιλάδα Πιάβε και Μπελλούνο), δρόμος 1.638 5.374
Πέρασμα Αμπέτσο (Τόμπλαχ > Κορτίνα και Μπελλούνο), πεζοπορικό μονοπάτι 1.544 5.066
Πέρασμα Τσερέντα (Πριμιέρο > Αγκόρντο), δρόμος 1.372 4.501
Πέρασμα Τόμπλαχ (Μπρούνεκ > Λινζ), σιδηρόδρομος 1.209 3.967

Μείζονα Πάρκα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

360° πανοραμική θέα από τη Μαρμολάντα, υψηλότερη κορυφή των Δολομιτών

Σημειώσεις παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «UNESCO: Dolomites». Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2014. 
  2. ↑ «Dolomites: The great myths». Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2014. 
  3. ↑ «The museums of the Great War». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2014. 
  4. ↑ Gangolf, Haub (25 Μαρτίου 2013). «Alte Vie delle Dolomiti». Summit Post. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2014. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Soldati, Mauro (2010). «Dolomites: The Spectacular Landscape of the 'Pale Mountains'». Στο: Piotr Migon. Geomorphological Landscapes of the World. Springer Netherlands. σελίδες 191–199. ISBN 978-90-481-3054-2. 
  6. ↑ Huber, Alex. «The Perfect Perfume». Rock and Ice Magazine. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Φεβρουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2014. 
  7. ↑ «The Asiago Plateau». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2014. 
  8. ↑ Rumiz, Paolo (10 agosto 2003). «La scala del grande vecchio». la Repubblica. http://www.sassodiasiago.it/giornali_locali.htm. 

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χάρτες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Δολομίτες&oldid=10467490"