Ӏалхан-Йурт
| Эвла | |
| Ӏалхан-Йурт | |
|---|---|
| оьрс. Алхан-Юрт | |
 | |
| 43°13′49″ къ. ш. 45°33′38″ м. д.HGЯO | |
| Пачхьалкх | Росси |
| Регион | Нохчийчоь |
| КӀошт | Хьалха-Мартан |
| Истори а, географи а | |
| Йиллина | 1767 |
| Хьалхара цӀерш | 1944 - 1957 шш. Айвазовское[1] |
| Центран локхалла | 153[2] м |
| Сахьтан аса | UTC+3 |
| Бахархой | |
| Бахархой | 8 860[3] стаг (2002) |
| Официалан мотт | Нохчийн мотт, оьрсийн мотт |
| Идентификаторан терахьаш | |
| Телефонан код | 87145[2] |
| Поштан индекс | 366501 |
| ОКАТО | 96234804001 |
| Картин тӀехь | |
 
|
|
Ӏалхан-Йурт[4] — Нохчийчоьнан Хьалха-Мартанан кӀоштан эвла йу. Бахархой — 8 860 леррана 2010 шарахь[3].
Иза йу Ӏалхан-Йуьртан йуьртан меттиган административан центр[5].
Географи
[бӀаьра нисйан | нисйан]Эвла йу Соьлжа-ГӀалина 15 км къилбаседа-малхбузехьа йу.
Уллера нах беха меттигаш: къилбаседехьа — Октябрьски эвла йу, къилбаседа-малхбузехьа — Іалхан-ГІала, ГIуларе а Хьамби-Ирзу а эвланаш йу, къилба-малхбузехьа — Хьалха-Марта гӀала а ГихтӀа эвла а йу, къилба-малхбалехьа — ГӀойтӀа эвла йу[6].
Истори
[бӀаьра нисйан | нисйан]Ӏалхан-Йуьрт 1767 шарахь йилина йу[7]. 1834 шеран картин тӀехь кхузахь йу Курчала[8]. Шир заман чохь, 1826-1840 шарашкахь Ӏалхан-Йурт йоьвзаш хилла Курчала олуш, уггара хьалха цигахь хоьвшина баха нохчий тайпана курчалой, цул совноха курчалой шир кешнаш ду эвлан йукъехь, кхиъа совнох дукхох болу бахархой бу уьша. Из гойту йуха эвла йилна нохчаша.[9]
1869 шарахь И. Айвазовскис "Ӏалхан-Йуьрт" цӀе йолуш сурт дилира[10].
1944 шарахь берриге нохчий махках баьхначу хенахь Ӏалхан-Йурт эвлан цӀе Айвазовское аьлла хийцинера[1]. Нохч-ГІалгІайн АССР меттахӀоттиначу хенахь йуьртан тохарлера цӀе йуха меттахӀотта йира.
Бевзушболу йуртара нах
[бӀаьра нисйан | нисйан]- Сатуев, Хусейн Джунидович (1939 шаран 11 апрель — 1995 шаран 6 февраль) — нохчийн поэт, СССР йаздархойн бертан декъашхо (1979).
Билгалдахарш
[бӀаьра нисйан | нисйан]- ↑ 1 2 Указ Президиума Верховного Совета РСФСР о переименовании некоторых сельских советов и населённых пунктов Грозненской области (см. документ №100)
- ↑ 1 2 Село Алхан-Юрт / Чечня / Справка / СКФО (Северо-Кавказский федеральный округ) Архивйина 2013-09-27 — Wayback Machine
- ↑ 1 2 Численность населения крупных населённых пунктов РФ по данным переписи 2002 года
- ↑ Сулейманов А. Топонимия Чечни. Грозный: ГУП «Книжное издательство», 2006
- ↑ Алхан-Юртовский сельский округ (Урус-Мартановский район)
- ↑ Нохчийчоьн карта
- ↑ В их судьбах отразилась история нации.
- ↑ >Карта Закавказского края 1834 года
- ↑ Специальная карта Западной части России Шуберта 1826-1840 годов
- ↑ Войзуш волу а, войзуш воцу а Айвазовски. Архивйина 2021-07-09 — Wayback Machine
 Хьалха-Мартанан кӀоштан нах беха меттигаш | ||
|---|---|---|
 | КӀоштан центр: Хьалха-Марта | |