Streptomicin

Streptomicin

Streptomicin je prvi antibiotik iz grupe aminoglikozida koji je otkriven, i prvi je antibiotik koji je korišten u borbi protiv tuberkuloze. Streptomicin se dobija iz mikroorganizma Actinobacterium Streptomyces griseus. Streptomicin djeluje tako što blokira razvoj bakterije zaustavljanjem sinteze proteina bakterije. Antibiotik se veže na 23S ribosomalnu RNK bakterijskog ribozoma i na taj način se sprječava procesiranje polipeptidnog lanca. Ljudi imaju ribozome koji se strukturno razlikuju od ribozoma bakterija pa ovaj antibiotik nema negativno djelovanje na sintezu proteina u ćelijama ljudi. Streptomicin se ne daje oralnim putem, nego injekcijama.

Streptomicin je 19. oktobra 1943. godine u laboratoriju Selmana Abrahama Waksmana na Univerzitetu Rutgers prvi put sintetički napravio Albert Schatz, student koji je u to vrijeme radio svoj magistarski rad. Waksman i kolege u njegovom laboratoriju sintetizirali su veliki broj antibiotika među kojima su i aktinomicin, klavicin, streptotricin, grisein, beomicin, i dr. Dva antibiotika, streptomicin i neomicin, naišla su na široku upotrebu u borbama protiv infektivnih bolesti. Waksmanu se pripisuje da je osmislio pojam antibiotik.

Detalji i dodjeljivanje priznanja za otkrivanje ovog antibiotika razlog je spora između Waksmana i Schatza koji je rezultirao sudskom parnicom. Spor je izbio oko toga kome pripisati priznanje za ovo otkriće. Naime, u to vrijeme Schatz je bio student koji je radio na svom magistarskom radu koji je za studiju imao mehanizam djelovanja antibiotika i bio je vođa grupe koja je radila na streptomicinu. Međutim, laboratorij, kao i laboratorijska oprema pripadali su Waksmanu. I dalje traje debata o tome da li je trebalo uključiti i Schatza u Nobelovu nagradu koja je dodijeljena 1952. godine. Odbor instituta koji dodjeljuje Nobelovu nagradu izdao je priopćenje da nagrada nije dodjeljena zbog samog otkrića (streptomicina), već se uzelo u obzir i razvoj metoda i tehnika koje su dovele do tog otkrića.

Pravni spor okončan je u korist Schatza i službena odluka je bila da se Schatz uključi u nagradu koja je dodijeljena 1952. godine kao jedan od suotkrivača. Schatzu je također dodijeljena Rutgersova medalja 1994. godine kada je napunio 74. godinu. Nažalost, ovaj spor imao je negativan uticaja na karijere oba naučnika, Waksmana i Schatza, i debata traje i danas.

Reference

• Kingston, William (2004). Streptomycin, Schatz v. Waksman, and the Balance of Credit for Discovery. "Dnevnik historije medicine i srodnih nauka" (Journal of the History of Medicine and Allied Sciences) 59 (3), 441-462.
• Mistiaen, Veronique. Time, and the great healer. The Guardian, subota 2. novembar 2002. Pozadina otkrivanja streptomicina.
• Lorentz, Peter A. (2002). The misallocation of credit is endemic in science Arhivirano 20. 5. 2006. na Wayback Machine. naučni časopis "Nature" 415 (6874), 835-836.